Kilis özel ekonomi paketini bekliyor

Kilis Belediye Başkanı Hasan Kara, “Başbakanımızın talimatı ile Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan başkanlığında bir heyet Kilis’e, Kilis iline özel bir ekonomik paket hazırlığı içinde. Kısa bir sürede bu ekonomik paketin Kilis’in ekonomisine merhem olacak şekilde bir yapıya dönüşmesini bekliyoruz” dedi. Kilis Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Üyesi Ali Tohumcu, “Kilis ekonomisi artık S.O.S. veriyor. Esnafın, tüccarın, işadamının artık dayanacak gücü kalmadı. Bıçak kemiğe değmiyor resmen kazıyor” diye konuştu.

Suriye’den fırlatılan roketlerin düşmesiyle Türkiye gündeminde adı sıkça anılan Kilis, ekonomisini Suriye ile yapılan sınır ticaretine dayandırmış bir il. Sanayisi çok gelişmemesine rağmen mevcut sanayi kollarında üretilen ürünleri Suriye ve Suriye üzerinden Ortadoğu ülkelerine satan Kilis ekonomisinin Suriye’deki olaylardan sonra nasıl etkilendiğini Kilis’te araştırdık.

‘Başta hızlı büyüdük’

Kilis Belediye Başkanı Hasan Kara, bölgenin bir ateş çemberi haline geldiğini belirterek, bu ateş çemberinin etrafında bütün hesapların Türkiye üzerine döndüğünü gördüklerini söyledi. Suriye’ye sınırı olan illerin bu durumdan artı ve eksi şekilde etkilendiğini ifade eden Kara, “Bunu tek taraflı görmek mümkün değil. Eksi noktaları herkes tarafından görülüyor. Ama Kilis Suriye olayından önce kendi yağıyla kavrulan, küçük bir kasaba görüntüsünde bir ilimizdi. Birdenbire kendi nüfusundan fazla Suriyelinin gelmesi Kilis’te sıkıntı meydana getirdi. Bizim konut sayımız, alt ve üst yapımız yeterli değildi. Fakat bunun yanında bizim yıllardır beklediğimiz, askeri birlik gelsin, üniversite gelsin, Kilis’te bir hareketlilik olsun beklentimiz de kendiliğinden gerçekleşti. Açılan üniversitemiz Kilis’e müthiş bir hareket getirdi. Şehrimize gelen Suriyelilerin de ilk anlarda çok güzel katkıları oldu. Sıcak para geldi, konut fiyatları arttı, kapalı hiçbir iş yerimiz kalmadı. Bu da Kilis’te hızlı bir büyüme ve hareketlilik meydana getirdi” dedi

Özel paket hazırlanıyor

Küresel ekonomik krizin etkileri ve Suriye’den fırlatılan füzelerin Kilis’e atılmasından sonra Kilis’te bazı şeylerin bıçak gibi kesildiğini belirten Kara, bunun ekonomik anlamda bir daralmaya neden olduğunu söyledi. “Esnafımız bugün SSK ve Bağ-Kur borçlarını ödeyemez hale geldi. Cumhurbaşkanımızla görüştük, bu borçlar Ocak 2017 sonuna ertelendi.

Bizim talebimiz bu borçların tamamen bu sene için affedilmesi şeklinde. Yine şu anda Başbakanımızın talimatı ile Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan başkanlığında bir heyet Kilis’e, Kilis iline özel bir ekonomik paket hazırlığı içinde. STK’larla, yetkili kurum ve kuruluşlarla görüştüler. Kısa bir sürede bu ekonomik paketin Kilis’in ekonomisine merhem olacak şekilde bir yapıya dönüşmesini bekliyoruz” diye konuştu.

Kilis üzerinden ticaret

Suriye’yle ilgili ticari alanın genişlemesi adına bir serbest bölgenin kurulmasını istediklerini söyleyen Kara, Suriye’deki savaşa rağmen ekonomik bir hareketliliğin de devam ettiğini vurguladı. Kara, “Suriye’deki pamuk, zeytinyağı ve benzeri ürünleri kendi üzerimizden almadığımız takdirde bu ya IŞİD bölgesinden, ya PYD bölgesinden, ya da rejim bölgesinden dünyaya doğru gidecektir. Suriye’nin mallarının Kilis veya Hatay üzerinden Türkiye’ye gelmesi gerektiğine inanıyorum. Bu da bölge ekonomisinde bir canlanma yaratacaktır” dedi.

‘Konut sektörü durdu’

Kilis’teki konut sektörünün durma noktasına geldiğini belirten Kara, “Belediye gelirlerimiz yüzde 75 oranında düştü. Ben ocak ayından bu yana hiçbir imar ve inşaat ruhsatı vermedim” dedi.

‘Siftah yapmayan var’

Suriye’deki savaş ve gümrük kapılarının kapanmasının işleri olumsuz etkilediğini söyleyen Kuyumcular Çarşısı esnafı Ali Yedioğlu, “Ama Suriyelilerin Kilis’e gelişi işlerimizde bir hareketlilik olmasına neden oldu. Suriyelilerin yanlarında getirdikleri parayı Kilis’te harcaması esnafı o dönem için bir iki sene boyunca rahatlattı. Ama son bir senedir hem Suriyelilerin ticareti kesildi, hem de yerli halkın gelirleri azaldı. Sınır ticareti de olmayınca Kilisli esnafın durumu içler acısı bir hal aldı. İki hafta boyunca siftah yapmadan dükkan kapatan esnafımız var” dedi.

‘Kapı kapandı ticaret bitti’

Kilis Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Üyesi Ali Tohumcu, Suriye’deki savaştan önce Kilis’in altın çağını yaşadığını söyledi. “Suriye’deki tüccarlar bizlerle bağlantı kurup, ‘İstediğimiz ürünler şunlar, bunları alıp bize gönderin’ diyordu. Paramızın hiçbir şekilde kalacağını düşünmeden gönderiyorduk. Tüccar, nakliyeci, şoför kazanıyordu. Kilis’in para giriş çıkışı Suriye’dendi. Ne zaman ki savaş oldu kapılar kapandı bizim sınır ticaretimiz kalmadı” dedi.

‘52 TIR 2 yıldır yatıyor’

Son 3 aydır gümrük kapısında hareketliğin olduğunu ifade eden Tohumcu, “TIR’lar 20 gün sıra bekleyip yükleme bölgesine geçerek mallarını indiriyor. Ancak bu hareketliliğin maddi bir cazibesi yok. 20 gün sırada bekleyen TIR’ın yakıtı şoförün aylığını çıkarınca, 200 dolar kazancı var. Nakliyeci firmalar sirkülasyon olması için bu işleri kabul ediyor” diye konuştu. 52 TIR’ını 2014’ten bu yana çalıştırmadığını belirten Tohumcu, “Sebebi ticari faaliyet alanımızın kısıtlanmış olması. Çünkü Kilis’in tüccarı Irak’a, Suriye’ye çalışıyor ve buralar artık güvenli değil” dedi.

Kilis’in sigorta ve maliye borcunun 65 milyon TL olduğunu belirten Tohumcu, “Bunla ilgili ne yapılacak kimse bilmiyor. Kilis’in belli bir dönem borcunun silinmesi lazım. Kilis ekonomisi artık S.O.S. veriyor. Esnafın, tüccarın, işadamının artık dayanacak gücü kalmadı. Bıçak kemiğe değmiyor resmen kazıyor” dedi.

‘1000 dükkan kepenk kapattı’

Ailesinin 100 yıldan fazladır Kilis’te kumaş sattığını belirten Ali Yimenicioğlu, şunları söyledi:

“İşyeri kira olmayan, biraz da sermayesi olan esnaf zor da olsa ayakta durabiliyor. Esnafın hali berbat. Normalde pazarın insandan geçilmemesi lazım ama bu saatte müşteri yok. Kilis’in sınır ticaretinden başka çıkar yolu yok. Burada bir fabrika ya da tarım ürünlerinden elde edilen bir ekonomi yok. Yaşanan bu sıkıntıdan dolayı Kilis genelinde bine yakın esnaf dükkanı kapattı. Esnafa kredi verelim diyorlar. Zaten esnaf iş yapamıyor ki krediyi nasıl ödesin. Vergi affı getirelim diyorlar. Zaten mal satmıyorum ki neyin vergisini vereyim. Kilis’te ticaret olması lazım. Kapı sorunu çözülmeden Kilis ekonomisi kendini toparlayamaz.”

Esnafın dayanacak gücü artık kalmadı

Kilis Sanayi ve Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Erdal Öndeş, Kilis’in Suriye’deki savaş öncesi 24 milyon dolara yakın bir ihracatının olduğunu, en az 5 bin ailenin bavul ticareti ile geçimini sağladığını söyledi. Siyasilerin, Kilis’e ekonomik yardım yapılacağı yönünde yaptıkları açıklamaların Kilis halkında bir beklenti oluşturduğunu anlatan Öndeş, “Gerekli desteği vereceğiz’ diyorlar ama insanımızın sabrı kalmadı, dayanacak gücü kalmadı. Kilis’te çekler ödenmemeye başladı” dedi.

Son 8 ayda Kilis gümrük kapılarında 74 milyon dolarlık işlem yapıldığını ancak bu paranın Kilis ekonomisine yansımadığını belirten Öndeş, “Türkiye’nin en güvenli kapısı burası olduğu için Türkiye’nin her yerinden tüccarlar malını buraya getiriyor. Bizim TIR’ların karşıya geçişi yasak. Sırası gelen gümrük sahasına giriyor karşıdan da Suriye TIR’ı geliyor orada malları indirip ödemeyi de orada yaparak ihracat o sahada gerçekleşiyor” diye konuştu.

Kilis esnafını ayakta tutanın üniversiteye gelen öğrenciler olduğunu belirten Öndeş, “Olaylardan sonra ikinci öğretim güvenlik sebebiyle iptal ettiler. Bu da sıkıntı yarattı” dedi.

SON