Oy verme yöntemi çok bize ‘elektronik’ yok!
29.03.2014 - 02:30 | Son Güncellenme:
Hanife Baş
Türkiye yıllardır oy kullanmada kâğıt yöntemini tercih etse de kiosk’lar, akıllı kartlar, internet, cep telefonu yoluyla da oy kullanmak mümkün. Bir Türk girişimcinin geliştirdiği elektronik sandık ise oyları çalma ve kaybetmenin önüne geçmeyi hedefliyor
Yerel seçimlere saatler kala oy kullanmak için hazırlıklar devam ederken, oy kullanma yöntemleri de tartışılıyor. Teknolojik yöntemler her alanda kullanılırken üllkemizde oy işlemleri halen eski usullerle gerçekleştiriliyor.
Türkiye’de her yıl yaşanan oyların çalındığı ya da kaybolduğu iddiaları da oy kullanmada ve sandıklarda elektronikleşmenin gerekliliğini de gösteriyor.
GPRS’li sandık
Bu ihtiyaçtan yola çıkan Ankaralı Atosis Araç Takip ve İletişim Sistemleri, elektronik sandık geliştirdi. Firmanın Genel Müdürü Atila Yumuşak, her seçim sonrası oluşan şaibelerin kendilerini böyle bir şey geliştirmeye yönlendirdiğini söyledi. Elektronik sandığı, konum belirleme servisleri GPS, GPRS kullanarak geliştirdiklerini belirten Yumuşak, şu bilgileri verdi: “Sim kart ve uydudan takip sistemine de sahip. Sistemimizle sandıkların izlediği güzergahı, gittiği yeri, kaçta açıldığını takip etmek mümkün. Oyların güvenliği için de merkezden gönderilen şifreyle seçim sandığının gideceği yeri izlemeyi sağlıyor. Elektronik sandıkta görevliye de cep telefonuyla anlık şifre gönderilerek sandık açtırılıyor. Verilen oy sayısı merkezi sunuculardan izlenebiliyor. Elektronik kilidi var.”
Oy kullanma makineleri
Yumuşak, geliştirdikleri elektronik sandığın şeffaf seçime hizmet edeceğini belirterek, şu anda bitme aşamasında olan elektronik sandığın Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) kabul etmesi durumunda gelecek seçimlerde kullanılabileceğini de kaydetti.
Dünyanın pek çok ülkesinde elektronik ya da internet üzerinden oy kullanma yöntemleri kullanılıyor. İçlerinde Estonya, İsviçre, Brezilya ve İngiltere’nin bulunduğu ülkeler vatandaşlarının internet aracılığıla oy kullanmasına izin veriyor. Estonya’da seçmenler oylarını akıllı kartla dünyanın her yerinden internetten kullanabiliyor.
Bugün, oy kullanma makineleri, Brezilya ve Hindistan’da bütün seçimlerde görülüyor. ABD ve Venezüella da bu teknolojiyi tercih ediyor. Doğrudan kayıt yapan elektronik oy makinesi Brezilya’da, 2000 yılından beri bütün seçimlerde var. Bütün Brezilyalılar adaylarını elektronik oy pusulasıyla seçiyor. Ülkede sayıları 135 milyonu bulan seçmenler, 2010’daki seçimlerde bu sistemi kullandı.
‘Elektronik seçim için altyapımız var’
Türkiye Bilişim Derneği (TBD) Başkanı Turhan Menteş, Türkiye’de seçimlerin internet ya da elektronik ortamda yapılabilmesinin altyapısının hazır olduğunu belirterek, “Uzaktan katılım günümüz teknoloji şartlarında yapılamayacak bir iş değil. Elektronik imzanın yaygınlaştırılmasıyla uzaktan oy kullanabilir durumdayız. Ama bunun için Türkiye’de bilgisayar okurunun artması gerekir” dedi.
‘Tam bir güvenlik sağlamak mümkün’
BT güvenliği şirketi Kobil’in Ülke Müdürü Ümit Yaşar Usta ise, her yönüyle denetlenebilir ve güvenli bir sistem kurgulanırsa, teknik olarak verimli ve güvenilir bir elektronik oy sisteminin mümkün olduğunu kaydetti. Usta, “Bunun için mutlaka akıllı kart tarzında fiziksel dijital kimlik ve özel akıllı kart terminalleri gerekiyor. Bu terminallerin kapalı kutular içinde tutulmaları lazım. Oyu kimin verdiğinin de kayıt altına alınmaması gerekiyor” dedi.
