Sanayide kâr var, iş yok

Şirketlerin 2003 verilerine göre hazırlanan listede ikinciliği 2.4 katrilyon lira ile Ford Otomotiv AŞ alırken ilk kez bir özel şirketi sıralamada ikinci sıraya yükseldi. Özellikle Transit Connect ihracatıyla hamle yapan ve Belçikadaki Transit üretiminin de kaydırıldığı Ford Otosan 864 milyon dolarlık ihracatla da ihracat sıralamasında üçüncü sırayı aldı.İSO 500de bu yıl ihracatlarını önemli ölçüde artıran otomotiv şirketlerinin yükselişi dikkat çekti. İlk 10a gören dört otomotiv firmasının toplam ihracatı 3 milyar 483 milyon dolar oldu. İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından yapılan 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırması sonuçlarına göre Tüpraş 8.2 katrilyon liralık üretimden satış rakamı ile birinciliğini korudu. İSO 500de satışların, ihracatın ve kârlılık oranlarının yükselirken, finansman giderlerinin azalması dikkat çekti. Özel büyük kuruluşların üretimden satışları sabit fiyatlarla yüzde 8.3, kâr ve zarar toplamları ise cari fiyatlarla yüzde 34.3 artış gösterdi. Kamu kuruluşlarının kâr ve zarar toplamı bir önceki yıla göre sabit fiyatlarla yüzde 28.1 azaldı. 2003te Türkiye genelinde ihracat artışı yüzde 31 olurken, özel büyük kuruluşlar ihracatlarını yüzde 36.1 yükseltti. Özel kuruluşlarda net katma değerin faktör gelirleri itibariyle dağılımına bakıldığında bir önceki yıla göre maaş ve ücretlerin payı yüzde 62 ile aynı oranda kalırken, ödenen faizlerin payı yüzde 30.4ten yüzde 13.3e geriledi. Üreticilerin payına düşen milli gelir anlamındaki kâr payı ise yüzde 5.7den yüzde 22.9a yükseldi. Ücretlerin payı aynı kaldı Bu sonuçları değerlendiren İSO Başkanı Tanıl Küçük, ekonomide yaşanan olumlu gelişmelere bağlı olarak kârlılıkta yükselme yaşandığını belirtirken istihdam konusunda ise aynı performansın yakalanamadığını söyledi.Araştırmaya göre 500 büyük sanayi kuruluşu arasında özel sektör kuruluşlarının istihdamı yüzde 9.2 artarken (33 bin 524 kişi), kamuda yüzde 14.2 (19 bin 788 kişi) düşüş görüldü. Buna bağlı alarak 500 büyük sanayi kuruluşunun toplam istihdam artışı yüzde 2.7de (13 bin 736 kişi) kaldı.Tanıl Küçük, sanayi sektörü üretiminin yarısından fazlasını sağlayan 500 büyük kuruluşta istihdam artışının 13 bin kişide kalmasının işsizlik sorununun çözümünde tek başına sanayi sektörünün yeterli olmayacağını ortaya koyduğunu belirtti. Sanayi kesiminin yatırım harcamalarında artış olmasına rağmen istihdam yaratma imkânının sonuna geldiğini savunan Küçük, "İşsizlik sorununu çözmek için Türkiye diğer sektörlerde de arayışlara girmeli, bir strateji çerçevesinde istihdam alternatifleri geliştirmeli" dedi. Bir soru üzerine Küçük, bu alternatiflerin tarım ve turizm alanları olabileceğini söyledi. Özelde istihdam yüzde 9.2 arttı İstanbul Sanayi Odası Başkanı Tanıl Küçük, hem Türkiye ekonomisi hem de 500 büyük sanayi kuruluşuna ilişkin göstergelerin büyük bölümünün memnuniyet verici olduğunu belirtirken dış ticaret ve cari işlemler açığı konusunda uyarıda bulundu. Küçük şöyle konuştu: Dış açık Aşilin topuğudur* "İlk beş ayda cari işlemler açığı 8.8 milyar dolar düzeyine ulaşmıştı. Bu açık sıcak para ile fonlanmış bulunmakla birlikte bazı endişe ve riskleri beraberinde getirmektedir. Yakın yıllardaki tecrübelerimiz göz önüne alındığında dış ticaret açığı ve cari işlemler açığının Türkiye ekonomisinde Aşilin topuğuna denk geldiği unutulmamalıdır."2004te bütçe ve cari işlemler dengesinin dikkatle izlenmesi gerektiğini belirten Küçük, ithalattaki artışın frenlenmesi ve ihracatta kârlılığın artırılması gerektiğini söyledi. Cari işlemler açığındaki sorunun giderilmesindeki en önemli faktörlerden birisinin doğrudan yabancı yatırımı artırmak olduğunu vurgulayan Küçük, geçen yılın ilk beş ayında olduğu gibi bu yılın aynı döneminde de yabancı sermaye bakımından olumlu gelişme yaşanmadığını kaydetti. Annesi tarafından baş aşağı olarak bir ölümsüzlük suyuna daldırılan Aşilin sadece topuğu suyun içine girmez, böylece tam bir tanrı olamaz, topuğu onun zayıf noktası olarak kalır. Sıcak parayla fonlama var Sıra Sıra 2003 2002 Kuruluş Üretimden satışlar (milyonTL)1 1 Tüpraş 8.215.208.4232 13 Ford Otomotiv 2.425.400.6233 2 Elektrik Üretim AŞ 2.166.932.9614 7 Oyak Renault 2.051.932.5835 3 Arçelik 2.004.374.9376 6 Ereğli Demir Çelik 1.947.455.9277 5 Tofaş 1.816.917.1308 8 T. Şeker Fab. 1.788.298.4699 4 Vestel 1.686.330.30210 10 Aygaz AŞ 1.607.993.56611 15 Toyota Otomotiv San. 1.320.220.43112 12 Beko Elektronik 1.149.607.59813 11 Petkim 1.061.773.42514 9 Tekel Tütün, Tütün Mamül. 1.023.543.08615 14 T. Kömür İşletmeleri 868.009.18216 16 İpragaz 859.074.14017 19 Mercedes - Benz Türk 833.872.57518 17 Çolakoğlu Metalurji 801.124.78419 18 Habaş Sın. ve Tıb. Gaz. 796.378.09520 22 İskenderun Demir Çelik 735.093.00021 20 İçdaş Çelik Ener. Ters. 686.704.41022 21 Philsa 656.975.88823 30 BSH Profilo 581.534.64524 25 Milangaz LPG Dağ. 571.562.07325 24 Bosch Sanayi 567.310.50426 23 Aksa Akrilik 565.415.96727 29 Korteks Mensucat San. 507.161.80928 26 Coca - Cola İecek 502.480.86929 143 Hyundai Assan Otomotiv 485.860.59030 - Profilo Telra Elektronik 481.938.56631 36 Diler Demir Çelik End. 470.285.86432 45 Çay İşletmeleri Gen. Md. 468.499.23733 27 Sasa Duport 461.718.22034 57 Vestel Komünikasyon 453.708.62235 93 BMC Sanayi ve Tic. 444.061.60636 38 Brisa Bridgestone Sab. Las. 438.969.95637 - Ege Çelik Endüstrisi San. 432.747.23838 33 Assan Demir ve Saç San. 418.300.06839 39 Trakya Cam San. 410.732.74840 44 FNSS Savunma Sistemleri 404.824.95841 71 Kaptan Demir Çelik End. 403.544.13542 50 Türk Pirelli Lastikleri 398.290.27443 32 Türkiye Petrolleri AO 397.536.38744 49 Anadolu Efes Biracılık 394.028.08345 35 İSKO Dokuma İşletmeleri 393.799.78746 216 Türk Traktör 389.507.83247 37 Bilkont Dış ic. 382.425.64148 41 Goodyear Lastikleri AŞ 378.828.67049 - Ülker Gıda Sanayi 371.205.39150 - Üstün Gıda San. 368.352.621 İSO 500'de ilk 50 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004Maaş ve ücretler 39.0 40.2 38.9 57.2 74.5 70.4 85.3 62.0 62.0Ödenen faizler 29.6 33.6 35.0 41.5 57.9 33.4 93.5 30.4 13.3Ödenen kiralar 0.9 0.9 1.1 1.3 1.8 1.3 2.6 1.9 1.8Milli gelir anlamında kar 30.5 25.4 25.0 4.6 - 34.2 - 5.2 - 81.4 5.7 22.9 * 500 büyük içindeki özel kuruluşların yarattığı net katma değerin faktör gelirleri itibariyle dağılımı. Ücretin ağırlığı değişmedi, karlılık arttı* Sırası Kuruluş İhracat tutarı (bin dolar)1 Vestel 1.036.5172 Oyak Renault 1.015.9023 Ford Otomotiv 864.6834 Toyota 831.1705 Tofaş 771.3856 Tüpraş 738.1877 Arçelik 616.5908 Beko 563.2829 Bosch 375.80210 Habaş Sınai ve Tıbbi Gazlar 352.257 İhracatta Vestel birinci Sırası Kuruluş Dönem karı (milyon TL)1 Tüpraş 654.825.4302 Petrol Ofisi 441.074.5503 Ereğli Demir ve Çelik 432.908.4534 EÜAŞ Elektrik Üretim 420.647.9345 Türkiye Şeker Fab. 377.727.4876 Arçelik 340.135.0467 Ford Otomotiv 245.888.6938 Türkiye Petrolleri AO 191.507.4679 Oyak Renault 178.244.37110 Tekel 176.531.018 Tüpraş karlılıkta da lider Sırası Kuruluş İşçi sayısı1 Tekel 28.3732 Türkiye Şeker Fab. 17.7953 Türkiye Kömür İşletmeleri 12.9864 EÜAŞ Elektrik Üretim 10.1855 Ereğli Demir ve Çelik 7.9826 Çay İşletmeleri 7.6647 İskenderun Demir ve Çelik 7.3448 Makina ve Kimya Endüstrisi 7.0259 Arçelik 6.90210 Ford Otomotiv 5.153 En fazla istihdam Tekel'de