Uygun fiyatı kollayın

Gündemin sıcak konusu olmaya devam eden çarşı-pazar fiyatları; artan maliyetler, bazı ürünlerde iklimsel sebeplerle yaşanan üretim azlığı gibi nedenlerle son aylarda büyük artış yaşadı.

Bu sebeplere ‘fırsatçılık’ da eklenince özellikle soğan ve patates gibi temel gıda maddelerinde spekülatif hareketler görüldü. Bu gelişmelerin ardından devreye giren hükümet, büyükşehirlerde tanzim satış noktalarını devreye sokarak spekülatif hareketlerin önüne geçti. Son günlerde ise soğan ve patates gibi ürünlerde fiyatların yukarı yönlü hareket ettiği, kilogram fiyatlarının 10 TL’yi bulduğu açıklandı.

Ancak fiyatların ürünün satıldığı bölge ve kalitesine göre de değişiklik gösterdiği göze çarpıyor.

Bir markette soğanın kilogram fiyatı 9.90 liradan satışa sunulurken, başka bir markette soğanın kilogram fiyatı 2.75 liraya kadar düşüyor. Pazar yerlerinde de durum pek farklı değil.

Patatesin kilogram fiyatı bir pazar yerinde 4 liradan satılırken, başka bir noktada 6.95 liradan tüketiciye sunuldu.

Sebze ve meyve fiyatlarında yaşanan aşırı yükselişin ardından Ticaret Bakanlığı yetkilileri devreye girmiş, sene başında denetimlere başlamıştı.

2 milyon lira ceza

Şubatın ortalarında konuyla ilgili açıklama yapan Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, 6 Şubat’ta 5 ildeki hallerde yapılan eş zamanlı operasyonlar sonucunda sebze ve meyvelerin alış ve satış fiyatlarında yüzde 800’lere varan oranlarda fahiş fiyat artışları tespit edildiğini açıklamıştı. Pekcan şunları söylemişti:

“Fahiş fiyat uygulamak suretiyle vatandaşlarımızın mağduriyetine neden olan, mevzuata aykırılık teşkil eden bu fiiller karşılığında 88 firma hakkında 2 milyon liranın üzerinde idari para cezası uygulanması için idari işlem başlattık.

Denetimler neticesinde Hal Kayıt Sistemine bildirim yapılmadan kayıtdışı ürün satışı gerçekleştiren, ürünlerin künye bilgileri ile satış faturalarındaki bilgilerinde yanıltıcı bilgilere yer veren 76 firma hakkında da yaklaşık 810 bin lira cezai işlem tesis edildi.”

Yüzlerce kat fark var

Geçtiğimiz aylarda da birçok tarımsal ürünün fiyatlarındaki karmaşa sonrası Ticaret Bakanlığı hallerde denetim yapmıştı. Firmaların maliyetleri ile satış fiyatlarını karşılaştıran ekiplerin ortaya çıkardığı tabloya göre, fahiş fiyat uygulaması yapan 88 firmanın ve 244 işlem yaptığı tespit edilmişti. Denetim sonucu özellikle İstanbul hallerinde büyük fiyat farklarının olduğu ortaya çıkmıştı. Aşırı fiyat farkının oluğu bazı örnekler ise şöyleydi:

“Ataşehir Hali’nde 1 liraya alınan salatalık 9 liraya, 50 kuruşa alınan patates 4 liraya, 4 liraya alınan sarımsak 25 liraya satıldı. Bayrampaşa halinde ise 86 kuruşluk biber 5.5 liraya, 80 kuruşluk armut da 5 liradan satışa sunuldu.”

Öte yandan yapılan denetimler sonucunda, yüzde 100 ile yüzde 250 arası kâr koyulan 141 işlem, yüzde 250 ile yüzde 400 arası kâr koyulan 41 işlem, yüzde 400 ile yüzde 800 arası kâr koyulan 10 işlem tespit edilmişti.

Patateste ithalat süresi uzatıldı

Patates ithalatında 20 Nisan itibarıyla süresi dolacak ‘sıfır gümrük vergisi’ uygulaması, 31 Mayıs’a kadar devam edecek. Konuya ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu tarihe kadar, 200 bin tona kadar patates ithalatında gümrük vergisi alınmayacak.

Fiyat temmuzda dengelenir

Soğanda başlayan ‘erkenci hasat’ gözleri market, manav ve pazarlara çevirdi. Ancak tarım uzmanları, depolaması mümkün olmayan ve sadece geçiş dönemi ürünü olan ‘erkenci soğan’ın fiyatlara çok az bir etkisi olacağına dikkat çekiyor.
Mevcut dönemde Adana’da başlayan erkenci soğan hasadı, Antakya’da devam edecek fakat; bu ürün piyasada kilosu 10-9 lirayı gören soğanı ancak 7 lira bandına kadar düşürebildi. Üretimin düşmesi nedeniyle soğanda geçen yıldan bu yana yaşanan yüksek fiyatların Temmuz ayına kadar devam etmesi bekleniyor. Ankara Polatlı ve Amasya’da başlayacak ve asıl yoğun depolanan ürünün piyasaya girmesiyle, soğanda fiyatın 3-4 lira bandına oturması bekleniyor.