Eleştirmenliği doğuştandı

Türkiye’de sanat eleştirisi dendiğinde ilk akla gelen isimlerden olan Prof. Dr. Kaya Özsezgin, önceki gün geçirdiği bir beyin kanaması sonrası yaşamını yitirdi. Ardında çevirdiği ve yazdığı çok sayıda yayın bırakan Özsezgin, sanat tarihi yazımı ve eleştirisi alanında en tanınan, en üretken isimlerden biriydi. 1938 yılında Diyarbakır’da dünyaya gelen Özsezgin, ilköğretimini burada tamamladı. Sanat merakı daha lise yıllarında başlayan Özsezgin, Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü’nde lisans eğitimi gördü. Verdiği bir röportajında sanata olan ilgisinin başlangıcını, “Doğuştan gelen bir şey. Benim sanata olan ilgim, merakım daha lisede başlar. Ben resim de yaptım. Sergi bile açtım ben. Sonradan şu yolu seçtim ve dedim ki ben sanat üzerine düşünmek istiyorum. O nedenle de sanat tarihini seçtim” diyerek anlayacaktı. Çeşitli eğitim kurumlarında sanat tarihi ve resim öğretmeni olarak görev yapan Özsezgin, 1984 yılında öğretim görevlisi olarak Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nde çalışmaya başladı. 1989’da doçent, 1996’da profesör oldu. 1997’de aynı fakültenin dekanlığına atandı. Milliyet Sanat ve Papirus’ün aralarında bulunduğu çok sayıda yayında yazı ve eleştirileri yayımlanan Kaya Özsezgin, “Benim yazmadığım dergi yok gibi bir şey” diye de belirtmişti.

Çevirileri de önemliydi

Özsezgin’in çalışmaları Türkiye’deki sanat ortamını yansıtmak ve kaydetmek bakımından önem taşıyordu. Osman Hamdi Bey, Fikret Mualla, Bedri Rahmi Eyüboğlu ve Abidin Dino’nun aralarında bulunduğu Türkiye’de sanat tarihinin önemli isimleri hakkında kitaplar yazdı. Hazırlamış olduğu ‘Görsel Sanatçılar Ansiklopedisi’ ile Türkiye görsel sanatı hakkında bilgileri derleyen Özsezgin, bu alandaki yayın eksikliğine dikkat çekmeyi hedeflemişti. Emile Bernard’ın ‘Cezanne Üzerine Anılar’, D. H. Kahnweiler’in ‘Benim Ressamlarım, Benim Galerilerim’ kitaplarının aralarında bulunduğu önemli sanat kitaplarını da Türkçeye kazandırdı. Bir süre Artist dergisi yayın yönetmenliğini de üstlenmiş olan Özsezgin, son yıllarda Aydınlık gazetesinde köşe yazarlığını sürdürüyordu.

‘Sanat ön planda olmalı’

Kaya Özsezgin, bir röportajında, “Ön planda olan sanat olmalı. Tarihsel gelişmelere baktığımız zaman daima yönetimler sanatı kendi doğrultuları içine almak isterler. Yönlendirmek isterler. Sanat dışarıdan yönetilen bir kavram değildir. Sanatçı buna izin vermez. Sanatçı özgür olmak ister,” diyerek sanata bakışını özetlemişti. Özsezgin sanatın ayrılmaz bir parçası olarak gördüğü sanat eleştirisine yaklaşımıyla sanat tarihinde kendine has bir yere sahipti.