Eski köye yeni âdet

Çocuk bakıcısı, hizmetçi, aşçı gibi ev hizmetlerinde çalıştırılan yabancı uyruklu kişilerin varlığını hepimiz biliyoruz. Hem eğitimli hem de düşük maliyetli olmaları, bu kişilerin tercih edilmesinde önemli bir faktör.
Biz de bugünkü yazımızda, ev hizmetlerinde çalıştırılan yabancı kişilerin durumunu vergi, SSK ve diğer açılardan irdeleyeceğiz.


Çalışma izni şart
Yabancıların Türkiye'de çalışabilmeleri için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'ndan izin alınması gerekiyor. Çalışma izin başvurusunun matbu form doldurularak ve yazılı olarak yapılması şart. (4817 sayılı Kanun)
Yabancı çalıştıran kimseler, yabancının çalışmaya başladığı tarihten itibaren 30 gün içinde bakanlığa bildirmek zorundalar. Hizmet akdinin herhangi bir nedenle sona ermesi durumunda ise 15 gün içinde bildirim yapılmalı.
Bu bildirim yükümlülüğüne uymayan işverenlere her bir yabancı işçi için 250 milyon lira ceza kesiliyor. Ayrıca çalışma izni almadan çalışan yabancıya 500 milyon lira, bu yabancıyı çalıştıran işverene ise 2,5 milyar lira ceza uygulanıyor.
Gelir Vergisi Kanunu'nun 23/6'ncı maddesine göre, hizmetçilerin ücretleri Gelir Vergisi'nden müstesna. Maddede hizmetçiler, "özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği, süt ninelik, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalıştırılan kişiler" şeklinde tanımlanmış ve mürebbiyelere ödenen ücretlerin de istisna kapsamına dahil olduğu belirtilmiş. Buna göre, ev hizmetlerinde çalıştırılan kişilere ödenen ücretlerin istisna kapsamında olduğu konusunda tereddüt yok. Bu nedenle de aldıkları ücretlerin vergilendirilmesi söz konusu değil.


Sigortalı sayılmıyorlar
Ev hizmetlerinde ücretle ve sürekli olarak çalışanlar sigortalı sayılıyor. (SSK Md.3-I/D) Sürekli çalışmakla birlikte ücret almayanlarla, süreksiz çalışanların sigortalı sayılmaları söz konusu değil. Bir aydan uzun çalışanların sürekli çalıştığı kabul ediliyor. Bu nedenle, günübirliğine veya haftanın yahut ayın belirli günlerinde evlere gelerek temizlik vb. işleri görenler sigortalı sayılmıyor.
Yabancı kişiler sürekli çalışma nedeniyle sigortalı sayıldıklarında, isteklerine bakılmaksızın tüm sigorta kollarının (iş kazası ve meslek hastalıkları, hastalık, analık, malullük, yaşlılık ve ölüm) uygulanması gerekiyor.


X AŞ. bir Maliye denetim elemanı tarafından incelenir. İncelemede özellikle kurumun diğer grup şirketleriyle olan ilişkileri üzerinde durulur. X AŞ. hukuken bir holding şirket olmamasına rağmen incelenen yılda fiilen holding gibi hareket etmiş ve müşavirlik, avukatlık, yönetim vs. ortak giderleri, diğer grup şirketleri de bu hizmetlerden yararlandığı için payları oranında fatura etmiştir.
Bazı vergi inceleme elemanlarınca, dağıtım anahtarlarının uygun görülmemesi nedeniyle bu konu örtülü kazanç dağıtımı yönünden eleştirilebilmektedir. Ancak olayımızdaki yaratıcı denetim elemanı konuyu örtülü kazanç yönünden değil, sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge yönünden değerlendirir.
Fatura edilen hizmetleri, grup şirketlerinin gerçekte almadığını iddia eder ve X AŞ'ye sahte belge düzenleme fiilinden, grup şirketlerine ise sahte belge kullanmaktan dolayı rapor düzenler. Ayrıca bu fiiller kaçakçılık suçu teşkil ettiğinden, hapis istemiyle ceza davası açılması için savcılığa suç duyurusunda bulunur.
Bütünüyle saçma ve haksız olan bu tarhiyatlar vergi mahkemesinde dava konusu edilir. Vergi mahkemesinde mükellef lehine sonuçlanan davalar vergi barışından yararlanılarak sonuçlandırılır. Sahte belge kullandığı iddia edilen şirketler vergi barışından yararlandıkları için açılmış olan ceza davaları ortadan kalkar. Ancak sahte belge düzenlediği ileri sürülen X AŞ. "düzenleme fiili" vergi barışı kapsamına girmediği için bu imkândan yararlanamaz. Halen devam eden ceza davasının nasıl sonuçlanacağını biz de merak ediyoruz. Bu vesileyle, denetimde standardın sağlanması ve bu tür olayları bir daha yaşanmamasını diliyoruz.


Emlak Vergisi Kanunu'nun 12'nci maddesine göre Türkiye sınırları içindeki tüm arsa ve araziler prensip olarak Emlak Vergisi'nin konusuna giriyor. Ancak aynı kanunun 14'üncü maddesi, belediye ve mücavir alan sınırları dışındaki araziler için Emlak Vergisi'nden daimi muaflık öngörüyor. Bu maddeye göre, muafiyetin uygulanmayacağı araziler şöyle: