Uyanık Maliyeciler

Vergi mevzuatımızda iki tür peşin vergi var. Bunlardan biri; tüccar, serbest meslek erbabı ve kurumların üçer aylık cari yıl kazançları üzerinden geçici vergi alınması. Diğeri ise, elde edilen gelirler üzerinden (ticari kazanç vs. bazı gelirler hariç), ödemeyi yapan kişiler tarafından, ödemenin türüne göre farklı oranlarda vergi kesintisi yapılması. Kesintiye uğrayan gelir yıllık beyanname ile beyan edildiği takdirde kesilen vergiler beyanname üzerinden hesaplanan vergiden indiriliyor ve kalan kısım ödeniyor. Üzerinden vergi kesintisi yapılan gelir beyana tabi değilse veya istisna edilmişse, kesilen vergi nihai vergi haline geliyor. Bu durumda kesilen vergilerin iadesi de mümkün değil. Ayrıca kesilen verginin yüzde 10'u oranında fon payı kesintisi yapılıyor. Kesilen fon payları da aynen bağlı olduğu vergi kesintisi gibi beyanname üzerinden hesaplanan fon payından indiriliyor.
Beyanname üzerinde 'ödenecek vergi' çıkmadığında ise, kesilen vergi ve fon payları nakden ve/veya diğer vergi borçlarına mahsuben iade ediliyor.

Geçici madde ile kesinti
Fon payı uygulaması 4842 sayılı Kanunla 1.1.2004 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırıldı. Bu nedenle 1.1.2004 tarihinden itibaren verilecek gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri üzerinde fon payı hesaplanmayacak. Haklı olarak 'artık bunun için avans alınmasına da gerek kalmadı, bundan böyle fon payı kesintisi yapılmayacak' diye düşünebilirsiniz. Ancak yanılıyorsunuz, çünkü kanuna bir geçici madde eklenerek 2003 sonuna kadar fon payı kesintisine devam edileceği belirtildi. Kesilen fon paylarının başka vergi borçlarından indirilmesine veya iadesine de olanak tanınmadı.
Bu düzenleme kesinlikle vergi tekniğine ve Anayasaya aykırı. Çünkü, kesilen fon paylarının mahsup veya iade edilememesi, üstelik gider dahi yazılmasına izin verilmemesi, gelirinden kesinti yapılanın üzerinde nihai bir yük olarak kalması sonucunu doğuruyor. Bu durum, zararlı mükelleflerden dahi vergi alınması sonucunu yarattığı, vergi yükünün kanunda öngörülen oranlardan daha yüksek çıkmasına neden olduğu ve aynı tutarda gelir elde etmelerine rağmen, gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılan mükelleflerin (avukat, mali müşavir, doktor vs.) vergi yükünü diğerlerine nazaran yükselttiği için, Anayasa'nın 73'üncü maddesinde öngörülen herkesin mali gücüne göre vergi ödemesi ile vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı ilkesine açıkça aykırı.

Kanuni düzenleme şart
İlk fırsatta yeni bir düzenleme yapılarak, öncelikle haksız vergi kesintisi uygulamasına son verilmeli; sonra da, bugüne kadar haksız olarak kesilmiş olan fon paylarının başka vergi borçlarına mahsubuna veya nakden iadesine olanak sağlanmalı.

Gelirlerin brütü nasıl hesaplanacak?
Vergi kesintisine tabi tutulmuş gelirlerin yıllık beyannameye dahil edilmesi gerektiğinde, kesilen vergiler hesaplanan vergiden mahsup edileceği için beyannameye, gelirin brüt tutarı yani vergi kesintisi öncesi tutarı dahil ediliyor. Bir başka deyişle 'net tutar + vergi kesintisi' kadar gelir elde edilmiş sayılıyor.
2003 yılında kesilen fon payları mahsup edilemeyeceği için, gelirlerin brüt tutarları hesaplanırken fon paylarının dikkate alınıp alınmaması gerekir. Yani brüt gelirden kesilen fon payı düşülmek suretiyle elde edilen gelir tespit edilmeli ve beyan gerekiyorsa, bu tutar vergi hesabına esas alınmalı.

Yaşanmış Vergi Hikâyeleri
Yaşları kırk ve üzeri olanlar hatırlar. KDV'den önce uygulanan İşletme Vergisi adında bir harcama vergisi vardı. Bu vergiye kanuna ekli cetvellerde sayılan hizmet işletmeleri ile ekli cetvellerde yer alan malların perakende satışı tabiydi. Verginin oranı yüzde 3'tü. 1970 yılında uygulamaya konulan, 1981 yılında uygulama alanı genişletilerek yeniden yapılandırılan bu vergi 1.1.1985 yılında KDV'nin yürürlüğe girmesi ile kaldırılmıştı.
Son nüfus sayımına göre belediye içi nüfusu 30 binden az olan yerlerdeki mükellefler İşletme Vergisi'nden muaf tutulmuştu. Bu nedenle Maliye Bakanlığı yeni nüfus sayımı yapıldıkça tebliğler çıkararak bu verginin kapsamına yeni giren yerleri ilan etmekteydi.
İşte bu zamanlarda genç bir hesap uzmanı Salihli'ye turneye gider. Yerleşip ilçeyi biraz tanıdıktan sonra vergi incelemelerine başlar. Bir gün heyecan içinde vergi dairesi müdürü hesap uzmanının odasına girer ve aralarında şu konuşmalar geçer:
- Üstad mahvolduk,
- Neden?
- Bugün yayımlanan tebliğe göre Salihli İşletme Vergisi kapsamına alınmış,
- İyi ya, bundan böyle uygulamaya başlarsınız,
- Üstad, biz zaten üç yıldır uyguluyorduk.

Sosyal Sigortalar Kanunu'nda 4958 sayılı Kanunla yapılan değişiklik ile Eylül 2003 ve önceki aylar için 6183 sayılı Kanun uyarınca o dönemler için geçerli olan oranlarda gecikme zamları uygulanacak,1 Ekim 2003 tarihinden itibaren ise, ödenmeyen borçlara vade sonu itibariyle yüzde 10 ilave edilecek ve bu suretle bulunan tutara (yani ödenmeyen borç + bunun yüzde 10'unun toplamına), ödeme süresinin bittiği tarihten itibaren ödendiği tarihe kadar, her ay için ayrı ayrı Hazine Müsteşarlığı'nca açıklanacak Türk Lirası cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faizi, bileşik bazda uygulanarak gecikme zammı hesaplanacak.

Merkez Bankası, reeskont işlemlerinde uygulanacak iskonto faiz oranını yıllık yüzde 50'den yüzde 43'e, avans işlemlerinde yüzde 57'den yüzde 48'e düşürdü.
Vergisel açıdan reeskont işlemlerine esas alınacak oran üç aylık resmi iskonto haddi olmayıp yıllık avans faizi olduğundan, bu değişiklikle 08.10.2003 tarihinden geçerli olmak üzere, reeskont hesabına esas alınacak oran yüzde 57'den yüzde 48'e düştü. Buna göre 31.12.2003 tarihi itibariyle yapılacak reeskont işlemlerinde bu yeni oran (yüzde 48) esas alınacak ve farklı bir oran belirleninceye kadar, geçici vergi dönem sonları ve yıl sonlarında bu oran kullanılmaya devam edilecek.



BUSINESS


Herkes daha çok para için yarışta
Talih kuşu, bana konsana
Hayatını sünnet kontrolü kurtardı
İlaç gibi ciro: 1 milyar dolar
Her başarılı markanın arkasında başarılı bir reklamveren var
Dr. Nejat Eczacıbaşı'nın hayatından kesitler bir filmde ve bir kitapta toplandı
Yurdum esnafı, 'cici bey'lere perakende dersi verecek
Patron çocukları, kendi şirketinden 'patronu' kovdu
Dikkat pazarda genel müdür var!
Hükümet gibi otelci
Düsseldorf'ta gördüğü makinenin fotoğrafını çekip, kendisi üretti
Fon payı kalktı ama kesintiye devam ediliyor
Doğramacı '15 milyon dolara çıkar' dedi, Koç'a 500 milyon dolara mal oldu
Elli yıldır golden yemekten bıktık, toprak da bıktı
Sanal âlemde 10 milyon dolarlık kumar teklifi
Fransa, tüketicisini euroyla beraber İspanya'ya kaptırdı
Kendisi küçük, içi büyük