FIFA'da 1 koltuk 5 aday

Dünya futbolunun yeni patronunun belli olacağı Olağanüstü FIFA Kongresi, yarın İsviçre'nin Zürih kentinde yapılacak.

Yolsuzluk soruşturmalarının gölgesinde gerçekleştirilecek FIFA başkanlık seçiminde UEFA Genel Sekreteri Gianni Infantino, Asya Futbol Konfederasyonu (AFC) Başkanı Şeyh Salman bin İbrahim el-Halife, Ürdün Prensi Ali bin el-Hüseyin, eski FIFA Genel Sekreter Yardımcısı Jerome Champagne ve Güney Afrikalı ünlü iş adamı Tokyo Sexwale yarışacak.

Geçtiğimiz yıl ABD'de açılan yolsuzluk davası kapsamında FIFA'nın üst düzey yöneticilerinin gözaltına alınmasıyla başlayan futbol dünyasına hakim olan kaos ortamı, Sepp Blatter'in, gelen tepkiler üzerine 5. kez başkanlığa seçildikten sonra istifa edeceğini açıklamasıyla devam etti.

Blatter hakkında İsviçre Savcılığı tarafından 25 Eylül'de soruşturma başlatıldı. Soruşturmadaki suçlamalar kapsamında Blatter'den 2 milyon İsviçre frangı aldığı iddia edilen eski UEFA Başkanı Michel Platini'nin konu hakkında bilgisine başvuruldu. Sürecin devamında iki futbol adamına da 90 gün futboldan men cezası verildi.

Blatter ve Platini'nin ceza için yaptığı itirazların reddedilmesinin ardından FIFA Etik Kurulu, iki futbol adamına ulusal ve uluslararası düzeyde futbolla bağlantılı organizasyonlarda sekizer yıl yer almalarını yasakladı. Bu ceza daha sonra altışar yıla indirildi.

Seçim öncesi adaylar hakkındaki ayrıntılar şöyle:

Gianni Infantino

Infantino, 2000'de avukat olarak girdiği UEFA'da 2009'dan bu yana genel sekreterlik görevini yürütüyor. Türkiye'deki şike davası sürecinde UEFA adına aldığı rolle gündeme gelen 45 yaşındaki Infantino, Şampiyonlar Ligi, Avrupa Ligi ve Avrupa Şampiyonası gibi büyük futbol organizasyonlarının kura çekimlerinde UEFA'nın ekran yüzü haline de geldi. Eski UEFA Başkanı Michel Platini'nin "sağ kolu" olarak gösterilen İtalyan asıllı İsviçreli futbol adamı, Platini'nin futboldan men cezası alması ve devre dışı kalmasıyla FIFA başkanlığına adaylığını açıklamıştı.

Infantino, başkanlık koltuğuna oturması halinde FIFA Dünya Kupası'nda mücadele edecek takım sayısını 32'den 40'a çıkarmayı planladığını duyurdu. FIFA'ya üye 209 futbol federasyonunun her birine 4 yıllık süreçte verilen katkı payının artırılacağını aktaran Infantino, 2016 Avrupa Şampiyonası ve gelecek sezon UEFA Şampiyonlar Ligi'nde gol çizgisi teknolojisinin kullanılmasına destek verdiğini kaydetti.

Tecrübeli futbol adamı, UEFA'nın şikeye karşı hareket etmesinden dolayı kendisine ve ailesine yönelik ölüm tehditleri aldığını da duyurdu.

Hollanda, İngiltere ve Hırvatistan gibi ülkelerin yanı sıra Avrupa Kulüpler Birliği (ECA) ve Güney Amerika Futbol Konfederasyonu (CONMEBOL), adaylar arasında ön plana çıkan isimlerden Infantino'yu desteklediklerini açıkladı.

Salman bin İbrahim el-Halife

Uzun yıllardır futbol camiasının içinde yer alan 50 yaşındaki Şeyh Salman bin İbrahim el-Halife, FIFA'nın başkanlık seçiminde favori adaylar arasında gösteriliyor. Bahreyn Kraliyet Ailesi'nin üyelerinden Şeyh Salman'ın futbolla ilgisi, ülkesinin 1. Futbol Ligi takımları arasında yer alan Riffa'nın genç takımında 1980'li yıllarda forma giyerek başladı.

Bahreyn Futbol Federasyonunda 1996'dan itibaren çeşitli görevlerde bulunan Salman, 2002'de ise aynı kurumda başkanlığa seçildi. Federasyon başkanlığı döneminde gösterdiği başarıların ardından yöneticilik unvanını uluslararası arenaya da taşıyan Şeyh Salman, FIFA Disiplin Komitesinde eş başkan ve asbaşkanlık gibi çeşitli görevler üstlendi.

Asya Futbol Konfederasyonunda 2013'ten bu yana başkanlık görevine devam eden Bahreynli Salman'ın 5 başkan adayı arasında yer aldığı FIFA'da göreve getirilmesine, özellikle ülkesindeki insan hakları örgütleri şiddetle karşı çıkıyor. Söz konusu örgütler, aralarında Bahreynli milli futbolcular ve atletlerin de yer aldığı yaklaşık 150 sporcunun, 2011'de düzenlenen "Arap Baharı" gösterilerinde yer alması nedeniyle Salman tarafından hapse atıldığını ve işkence gördüğünü öne sürüyor. Şeyh Salman ise iddiaların doğruyu yansıtmadığını savunuyor. FIFA'nın başkanlık seçiminde 209 oydan 100'ünü temsil eden Asya ve Afrika kıtalarında yer alan birçok ülkenin, desteğini Şeyh Salman'a vermesi bekleniyor. Salman'ın seçim vaatleri arasında, FIFA'nın ticari ve ekonomik yönüyle ilgilenen departmanla, futbolla ilgili kararlar alan bölümünün birbirinden bağımsız iki ayrı yapıya ayrılması geliyor. Şeyh Salman, seçilmesi halinde bağımsızlığını koruyacağını ve her kararın içinde yer almaktansa daha çok "barış elçisi" görevini üstlenmek istediğini söylemişti.

Seçilmesi durumunda FIFA'nın 9. başkanı olacak Şeyh Salman ayrıca "İlk Müslüman ve Avrupa ile Amerika kıtası dışından seçilen ilk FIFA Başkanı" unvanlarını da elde edecek.

Ali bin el-Hüseyin

Infantino ve Şeyh Salman'dan sonra seçimin favorisi gösterilen Ürdün Prensi Ali bin el-Hüseyin, öğrenim hayatının büyük bölümünü İngiltere ve ABD'de geçirdi. 40 yaşındaki Ürdün Prensi, 1999'dan 2008'e kadar ağabeyi Ürdün Kralı II. Abdullah'ı korumakla görevli, Kraliyet Muhafızları'nın altındaki özel birimin kumandanlığını üstlendi. Prens Ali, 2008'de Ürdün Ulusal Güvenlik ve Kriz Yönetimi Merkezinin başına geçti. Sonrasındaysa hala görevini sürdürdüğü Ürdün Kraliyet Film Komisyonu ve Ürdün Futbol Federasyonunun başkanlığına geldi. Prens ayrıca 13 üyesi bulunan Batı Asya Futbol Konfederasyonu Başkanı görevini de sürdürüyor. 29 Mayıs 2015'teki seçimde, Sepp Blatter'in 133-73 üstünlük sağladığı ilk turun ardından adaylıktan çekilen el-Hüseyin, 2018 ve 2022 Dünya Kupası adaylık süreçlerindeki rüşvet iddialarını inceleyen FIFA Etik Kurulu Soruşturma Komisyonu'nun eski başkanı Michael Garcia'nın hazırladığı raporun, kamuoyuyla paylaşılması gerektiğini düşünüyor. 430 sayfalık bir rapor hazırlayan Garcia, raporu ele alan FIFA Etik Kurulu Adalet Komisyonu Başkanı Hans-Joachim Eckert'ın hazırladığı ve soruşturmanın kapatılmasını öngören 42 sayfalık değerlendirmeye, somut bilgi yetersizliği ve verilerin hatalı olması iddiasıyla itiraz etmişti. Garcia'nın, soruşturmanın kapatılması kararına yaptığı itirazın FIFA Disiplin Kurulunca reddedilmesinin ardından istifa etmesi, dönemin FIFA Başkanı Blatter'in imajını olumsuz etkilemişti. FIFA başkanlığı süresini, dörder yıllık 2 dönemle kısıtlamak istediğini belirten Prens Ali, daha "şeffaf" bir FIFA istiyor ve seçilmesi halinde 10 yıllık bir reform programıyla kurumun iç yapısını değiştireceğini ifade ediyor. Seçilirse eski Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan'ın başkanlığını yapacağı bağımsız bir gözetim grubu oluşturacağını söyleyen el-Hüseyin, yürüttükleri yolsuzluk soruşturmalarında İsviçre ve ABD ile tam işbirliği içinde olacakları taahhüdünde bulunuyor. Seçimde oy kullanılan kabinlerin şeffaf olması yönünde FIFA'ya yaptığı, başvurunun hızlandırılmış bir şekilde incelenmesi talebinin reddedilmesi üzerine seçimlerin ertelenmesi için Uluslararası Spor Tahkim Mahkemesi'ne (CAS) başvuran Prens Ali, kulüpler, federasyonlar ve turnuvanın ev sahipleriyle uzlaşılması durumunda FIFA Dünya Kupası'na katılan takım sayısının artırılabileceğinin yanı sıra üye federasyonlara her yıl için en az 1 milyon dolar vermeyi vadediyor. Seçimi kazanırsa Şeyh Salman gibi "İlk Müslüman ve Avrupa veya Amerika kıtası dışından seçilen ilk FIFA Başkanı" unvanlarını alacak Prens Ali, maçlarda teknolojiden daha fazla faydalanılması gerektiğini ve kadın futbolcuların hakları için mücadele edeceğini de vurguluyor.

Jerome Champagne

Başkan adayları arasındaki bir diğer isim ise Blatter'in 2002-2005 yıllarında birlikte çalıştığı eski FIFA Genel Sekreter Yardımcısı Jerome Champagne. Eski Fransız diplomat Champagne, 2014'ün ocak ayında adaylığını ilan ettiği toplantıda, "Farklı bir FIFA'ya ihtiyacımız var. Daha demokratik, daha saygın, daha iyi davranış sergileyen ve daha fazla çalışan bir FIFA'ya" ifadelerini kullanmıştı. Başvuru için 5 ulusal federasyondan destek alması gereken Champagne, bunu başaramadığı için adaylıktan çekilmişti. Eski FIFA yöneticisi, 1983-1998 yıllarında Fransa Dışişleri Bakanlığında çeşitli görevlerde bulundu. Champagne'ın FIFA serüveni, Fransa'da düzenlenen 1998 FIFA Dünya Kupası'nın ardından başladı. Fransa 1998'de, Diplomatik Danışman ve Organizasyon Komitesi Protokol Başkanlığı görevini üstlenen Champagne, 1999'da 11 yıllık FIFA kariyerine adım attı. Sepp Blatter'in 1998'de başkan seçilmesinin ardından davet ettiği Champagne, 1999-2002 yıllarında FIFA Başkanı Uluslararası Danışmanı, 2002-2005 yıllarında Genel Sekreter Yardımcısı, 2005-2007 yıllarında Başkan Temsilcisi ve 2007-2010'da ise Uluslararası İlişkiler Direktörü olarak çalıştı. 2010'dan bu yana Kosova, Filistin, Kongo ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti gibi ülkelerin futbol federasyonlarında bağımsız danışman olarak çalışmalarını sürdüren 57 yaşındaki Champagne, FIFA'da köklü reformlar gerektiğini dile getirse de futboldan 6 yıl men edilen Blatter'i kamuoyu önünde eleştirmekten kaçındı. 2012’de “21. yüzyıl için hangi FIFA” başlıklı, 26 sayfalık bir bildirge yayımlayan Champagne, amatör ile profesyonel futbol, Avrupa ile diğer kıtalardaki futbol, kulüpler ve milli takımlar, zengin ile düşük gelirli kulüpler arasında "denge" kurulması gerektiğini savunuyor. FIFA Dünya Kupası'na katılacak takım sayısının 40'a yükseltilmesine karşı çıkan Champagne, FIFA'nın üye federasyonlara uyguladığı gelir dağılımını değiştirmek istiyor.

Tokyo Sexwale

Güney Amerikalı işadamı ve politikacı Tokyo Sexwale, FIFA'da başkanlık seçimine katılan ilk Afrikalı aday olarak öne çıkmasına rağmen favori isimler arasında bulunmuyor. Ülkesinin en önemli siyasi figürleri arasında yer alan, insan haklarının gelişmesi ve ırkçılığa karşı mücadelede önemli roller üstlenen Sexwale, 1977'de hükümeti devirmeye çalışmak ve terör suçlamalarıyla 18 yıl hapis cezası almıştı. Robben Adaları'nda 13 yıl cezaevinde kaldığı dönemde politik nedenlerle hapishanede yatan kişilerin futbol maçlarına çıkması için kurulan Makana Futbol Birliğinin devam etmesine önemli katkılarda bulunan Sexwale, bu çabaları nedeniyle FIFA tarafından "onur üyesi" seçildi. Güney Afrika Cumhuriyeti'nin ilk siyahi devlet başkanı ve ırkçılığa karşı mücadelesiyle tanınan, 2013'te hayatını kaybeden dünyaca ünlü lider Nelson Mandela'nın 1994'te yönetime gelmesiyle siyasi rolü daha da büyüyen Sexwale, 4 yıl devam eden politika yöneticiliğinin ardından kariyerine iş adamı olarak devam etmeye başladı. Elmas, petrol, maden ve mülk ticaretine girmesinin ardından 1998'de Güney Amerika'nın en zengin iş adamları arasına adını yazdıran Sexwale'in futbola ilgisi ise 2010'da arttı. Futboldan 8 yıl men cezası alan Sepp Blatter'i destekleyen ve Güney Afrika'nın ev sahipliği yaptığı 2010 FIFA Dünya Kupası'nda organizasyon komitesinde yer alan Sexwale, rüşvet aldığı gerekçesi?yle devam eden FIFA soruşturmasında ABD'li savcılara da ifade vermişti. FIFA'nın ırkçılık ve ayrımcılıkla mücadele komitesinde de görev alan 62 yaşındaki Sexwale'ın, FIFA başkanlık seçiminde Afrika Futbol Konfederasyonu'ndan (CAF) tam destek alamadığı ve oylarının sınırlı sayıda kalacağı öne sürülüyor. Sexwale, FIFA'nın başkanlık yarışına katılmasıyla ilgili olarak daha önce yaptığı açıklamada, "Her zaman ırkçılıkla savaştım. Irkçılığın doğrudan karşılığı olan bir suç olması nedeniyle Avrupa futbol endüstrisine bu yönde bir ithamda bulunmam doğru olmaz ama bu konuda ihmalleri oldu. Artık teni renkli birisinin FIFA'da göreve gelme zamanı geldi" ifadelerini kullanmıştı.

Seçim prosedür

FIFA başkanlık seçiminin ilk turunda oyların 3'te 2'sini alan aday çıkmazsa ikinci tura geçiliyor. Adayların, ikinci turda başkan seçilebilmesi için 209 üye federasyonun yarısından fazlasının oyunu alması yetiyor. Bu kongrede olduğu gibi 2'den fazla adayın bulunduğu seçimlerde en az oy alan isim, ikinci turdan itibaren 2 aday kalana dek eleniyor. Seçimler, gizli oy sistemiyle yapılıyor. 111 yıllık FIFA tarihinde başkanlık yapan isimler ve görev süreleri şöyle: