Ayşe Hanım Teyzem inanamayacak ama... Gıda fiyatlarında yıllık enflasyon yüzde 3.89’a gerilemiş durumda.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun hesabına göre (bir önceki yılın aynı ayına göre) eylül ayında “Gıda ve alkolsüz içecek fiyatlarındaki yıllık artış yüzde 4.16 oldu.
Enflasyonun suçunu devamlı olarak gıda fiyatlarındaki artışa yükleyen Merkez Bankası, alkolsüz içecek fiyatlarını gıda fiyatlarından ayırdı. Ve de yıllık gıda enflasyonunun yüzde 3.89 olduğunu açıkladı.
Yurtiçi Üretici Fiyatları endeksine göre işlenmiş gıda ürünlerindeki yıllık artış yüzde 3.38 oranında.
Gıdada yıllık olarak üretici fiyatı yüzde 3.38 oranında, tüketici fiyatı yüzde 3.89 oranında artarken, Tüketici Fiyatları Endeksi’ndeki yıllık artış yüzde 7.28 oldu.
Bize bugüne kadar devamlı olarak “Enflasyonun gerisinde gıda fiyatları var. İşlenmiş gıda fiyatları var. Gıda fiyatları ucuzlamadan enflasyon gerilemez“ deniliyordu.
Açıklanan veriler değerlendirildiğinde, gıda fiyatlarının enflasyonu artırmadığı, tam aksine, gıdada fiyat artışları diğer fiyat artışlarının gerisinde kaldığı için, gıdanın, genel enflasyonu aşağıya çektiği görülüyor.
Gıda enflasyonu geriliyor
Türkiye İstatistik Kurumu’nun “Özel Kapsamlı TÜFE Göstergeleri”ne göre, işlenmiş gıda ürünleri hariç yıllık enflasyon yüzde 8.06 oranında, gıda, alkolsüz ve alkollü içecekler, tütün ve altın fiyatları hariç yıllık enflasyon yüzde 7.69,12 aylık ortalama enflasyon yüzde 9.00 oranında.
Gıdada tüketici fiyatlarındaki artış, pazar, manav ve market fiyatları izlenerek belirleniyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği her ay üretici fiyatı ile market fiyatı arasındaki uçurumu açıklıyor. Gıdada, pazar, manav, market enflasyonu (Merkez Bankası’na göre) yıllık yüzde 3.89’a gerilediğine göre, tarımda üretim yapanlar fiyatlarını daha az artırmış veya artırabilmiş demektir.
Tarımda tüm girdi fiyatları, özellikle mazot ve gübre fiyatları artarken, tarımla uğraşanlar fiyat artıramayınca, üretimi kısıyorlar. Veya üretimden vazgeçiyorlar. Ülke genelinde tarımsal üretim rakamları bu olumsuz gelişmeyi yansıtıyor.
Talepte daralma var
Üretici ve tüketici fiyatları 3 nedenle geriler:
- Üretimde maliyetler düşer. Perakendeci üreticiden ucuz mal alır. Hem üretici hem tüketici fiyatları geriler.
- Üretim talepten fazla artar. Üretici ve tüketici fiyatları geriler.
- Mal ve hizmet üretimi artmadığı halde, talep daraldığı için, üretici ve perakendeci faaliyetlerini sürdürmek için kârını düşürür veya zararına satar.
Gerçekçi olalım. Gerçekleri görerek sağlıklı değerlemeler yapalım. Şu dönemde fiyat artışlarının yavaşlamasının arkasında maliyetlerdeki gerileme veya üretim artışı yok.
Halkımızın talebi yavaşladı. Halkımız değişik nedenlerle harcamaları kıstı. Kısıyor.
Bütün bunları dikkate almazsak, eylül ayı enflasyon rakamlarına bakarak, enflasyonun gerilemeye başlamasına sevinebiliriz.
Enflasyon, eylülde beklentilerin altında arttı. Aylık artış yüzde 0.18 oldu.
Böylece yıllık enflasyon yüzde 8.05’ten yüzde 7.28’e geriledi.
2015 yılının ağustos ayından bu yana eylülde en düşük fiyat artışını yaşadık.
Düşüşte, gıda ve giyim fiyatları etkili oldu,
Doğal gazdaki yüzde 10 oranında indiriminin doğrudan ve dolaylı olarak ekim ayında da fiyat artış oranlarının düşük çıkmasına imkân vereceği tahmin ediliyor.
Eylül ayında fiyat artışlarında beklentilerden hızlı gerileme, Merkez Bankası’nın faiz indirme politikasını destekliyor. Merkez bankası 20 Ekim’deki toplantıda 25 baz puan daha faiz indirimi yapacak demektir.
