Göbeklitepe’nin kaderini çizmişti

Urfa’da Örencik Köyü yakınındaki Neolitik Dönem’e ait 11 bin 500 yıllık geçmişe sahip olan ve dünyanın en eski tapınağı olarak bilinen Göbeklitepe’nin 1995 yılından bu yana kazı başkanlığını yapan Alman Arkeoloji Enstitüsü’nden (DAI) Prof. Dr. Klaus Schmidt, 61 yaşında kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti.
Prof. Dr. Klaus Schmidt’in ölümü, Türk eşi Çiğdem Schmidt ile yakınlarını yasa boğdu. Öğrencilik yıllarından itibaren Almanya, Yunanistan, Mısır, Suudi Arabistan ve Ürdün’de çeşitli arkeoloji projelerinde yer alan Klaus Schmidt, Türkiye’deki çalışmalarına 1978 ve 1979 yılında Elazığ Müzesi’nde Norşuntepe kazısıyla başlamıştı. 1980 yılında Lidar Höyük kazısına, 1983-1991 yılları arasında Nevalı Cori kazısına katılmış, 1992-1994 yıllarında Nevalı Cori buluntuları üzerine çalışmalarını Urfa’da gerçekleştirmişti.
Göbeklitepe’yi bugünkü önemine kavuşturan ve kaderini değiştiren ilk kazılar da 1995’te Schmidt başkanlığında başlatılmıştı. Göbeklitepe’de yapılan kazılarda, üzerinde hayvan ve insan figürlerinin yer aldığı ‘T’ biçimli dikili taşların yanı sıra çapları 15 metreye varan daire ve dikdörtgen biçimli tapınak kalıntıları bulunmuştu. Schmidt, bu keşifle, şehirleşmeden önce tapınakların var olduğu tezini yaratmıştı.
Schmidt’e göre, Göbeklitepe Bölgesi, Mezopotamya’daki ilk şehirlerden 5 bin 500 yıl, İngiltere’deki ünlü Stonehenge’den de 7 bin yıl daha yaşlıydı. Alman arkeolog, bu tezle hem kendi hayatının hem de bilim tarihinin değiştiğini ifade etmişti.
Urfa halkıyla da yakındı
2011’de kendisiyle yaptığım röportajda “Buranın önemi, insanların ilk defa doğaya hükmetmelerinden çok daha önce inanç sahibi olduklarını görebilmemiz. Bilinen dinlere benzemiyor, yazı olmadığı için yazılı kaynak da yok. Dünya tarihinde bir anahtar nokta olan Göbeklitepe sayesinde anlıyoruz ki medeniyete geçişin bir şekli de inançla olmuş” diyen arkeolog, hedeflerinin 20 yıl içinde en az zararla en fazla bilgiyi toplamak olduğunu belirtmişti.
Kazı süresinde Urfa halkıyla da yakın ilişkiler kuran Klaus Schmidt, “Göbeklitepe, Urfa’da günlük yaşamın ve ekonomik hayatın bir parçası haline geldi. Bir yandan da artık insanlar çok şey öğrendi. Neredeyse bizimle çalışanların birer arkeolog olduğunu söyleyebilirim” demişti.

Bakan Çelik: Gelecek kuşaklara yol gösterdi

Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik, Prof. Dr. Klaus Schmidt’in vefatı üzerine yaptığı açıklamada ”Şanlıurfa Göbeklitepe Ören Yeri’nde 1995 yılından bu yana Bakanlığımız ve Alman Arkeoloji Enstitüsü adına kazı çalışmalarını yürüten Prof. Dr. Klaus Schmidt’in ani ve beklenmedik vefatını büyük bir üzüntü ile öğrenmiş bulunuyorum. Prof. Dr. Klaus Schmidt’in yakınlarına ve tümm bilim camiasına başsağlıgı dilerim. Bilimsel kazı ve araştırmalarıyla, ülkemiz ve dünya arkeolojisine büyük katkılar sağlayan, üretkenliği ile gelecek kuşaklara yol gösteren, kültür ve bilim hayatımızda iz bırakan Prof. Dr. Klaus Schmidt’in ülkemizde yapmış olduğu bilimsel çalışmalar daima takdirle anılacaktır ”ifadelerini kullandı.