AİHM’in ‘işkence’ suçu saydığı dava kapatıldı

İşkence olaylarında yargının “basit yaralama” suçuna ilişkin maddeleri işleterek sanıkları cezasız bırakmasına ilişkin çarpıcı bir örnek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) kararıyla ortaya çıktı.
Dava dosyasına göre, 22 Temmuz genel seçimlerinden 5 gün önce, 17 Temmuz 2007’de Hakkari Çukurca Gündeş köyünde oturan 60 yaşındaki Süleyman Demir’i, Hakkari 19. Sınır Jandarma Komutanlığı’ndan Başçavuş İsa Dinler telefonla arayarak karakola çağırdı. Oğlu Hasan Demir ile birlikte karakoluna giden, ancak görüşmeye tek başına alınan Süleyman Demir, burada Tabur Komutanı Binbaşı Mesut Cihaner tarafından tehdit edildi. Demir’in iddiasına göre, “Senin ciğerini sökerim, şerefsiz bağımsız (DTP) adaylarla dolaşıp oy toplamayacaksın, onlara oy vermeyeceksin, yoksa başına mayın bağlayıp patlatacağım, Zap suyuna atacağım seni” diyen Cihaner, Demir’in gözlerine parmaklarıyla bastırarak “İki gözünü çıkarırım” dedi.
Bu arada Başçavuş Dinler’in kapsülünü çıkardığı bir bombayı Demir’in yüzüne koli bandıyla bağladı. Bombanın içinden çıkardığı macunumsu maddeyi Demir’in ağzına ve burnuna sokan Cihaner, “Devletime ihanet etmeyeceğim” diyerek Kuran’a el bastırarak yemin etmesini istedi ve yüzüne yumruk ve tokatlarla vurdu. Yaklaşık 1 saat süren görüşmeden çıkan babasının durumunu gören oğlu, önce Sağlık Ocağı’na ardından da Devlet Hastanesi’ne götürerek rapor aldırdı ve savcılığa suç duyurusunda bulundu.
Takipsizlik verildi
Sanık askerler verdikleri ifadede Demir’i PKK’lı olmakla suçladılar ve hakkında delil bulunamadığı için “nezaketen uyarmak için çağırdıklarını” ileri sürdüler. Askerler, Demir’in hastanedeki PKK yandaşlarını kullanarak rapor aldığını öne sürüp işkence iddialarını reddetti.
Dosya Hakkari Başsavcılığı, Çukurca Başsavcılığı, Van Askeri Savcılığı arasında dolaştıktan sonra verilen takipsizlik kararı Ağrı Askeri Mahkemesi’nin kararıyla kaldırıldı. Van Askeri Mahkemesi’nde başlayan yargılamada verilen görevsizlik kararının ardından dava Çukurca Sulh Ceza Mahkemesi’nde “basit yaralama” suçundan verilen 6 ay hapis cezasıyla son buldu. Mahkeme, bu cezayı “hükmün açıklanmasının geri bırakılması” kapmasında ertelerken tehdit suçundan beraat verdi.

‘Aksini devlet ispatlamalı’

Dava süreci devam ederken baba-oğul Demir’ler AİHM’e başvurdu. Başvuruya savunma gönderen hükümet işkence iddiasını reddederek yaralarının, jandarma karakolunu terk etmesinden sonra oluşmuş olabileceğini ileri sürdü.
AİHM, geçen ay verdiği kararında bir kimsenin gözaltına alındığında sağlık durumunun iyi olduğu ancak serbest bırakıldığı zaman yaralanmış olduğu hallerde, bu yaralanmaların nasıl meydana geldiğine ilişkin yapılacak makul bir açıklamanın devletin sorumluluğunda olduğunu ve devletin bu sorumluluğu yerine getirememesi halinde, “işkence ve kötü muamelenin” varlığından söz edileceğini belirterek Türkiye’yi mahkum etti. AİHM 225 bin Euro talep eden başvurucuya 19 bin 500 Euro manevi tazminat ve 3 bin Euro da mahkeme masraflarının ödenmesine karar verdi.
Demir’in avukatı Fahri Timur, “AİHM’de çıkan kararı AYM’ye de sunacağız ve sanıkların işkence suçundan yeniden yargılamalarını talep edeceğiz” dedi.