Almanya'da kazanç bildirimi zorunlu

Geçen yıl yaşanan skandal üzerine tam şeffaflık tartışmaları başladı Şu sıra, milletvekillerinin tam şeffaflaştırılması da hararetle tartışılıyor. Konu, Milletvekili Yasası ve Milletvekillerinin Davranış Kuralları içinde ele alınıyor.Geçen yıl, bazı milletvekillerinin bir otomobil şirketinin yönetiminde görev alıp faaliyette bulunmadan para kazandıkları ortaya çıkınca, yeni kurallar getirildi. 18 Ekim 2005'e kabul edilen düzenleme şöyle: Almanya'da özel hayatın gizliliği ilkesi gereği normal vatandaşlar gibi milletvekilleri de mal bildiriminde bulunmuyor. Ancak, göreve başladıktan sonra milletvekili maaşı dışında, hangi çalışmalar sonucu, nereden, ne kadar kazanç elde ettiklerini Meclis Başkanlığı'na bildirmek zorundalar. Milletvekilleri, milletvekilliğine başlamadan önceki görev ve işlerini açıklamakla yükümlü.Milletvekilleri, şirket sahibi veya ortağı olabilir, herhangi bir işletme ve kurumda görev alabilir, dernek, birlik ve vakıfların yönetiminde bulunabilir, avukat gibi serbest meslek sahibi veya belli konularda konferans veren uzman olabilir. Milletvekilinin bu işlerden kazandığı para ayda bin ve bir yılda on bin euroyu aşarsa, avukat milletvekilleri de bin eurodan fazla tutan davalar alırsa kazançlarını meclis başkanlığına bildirmek zorundalar.Bakanlar, bakanlık görevinin dışında kazanç getiren iş yapamazlar. Kazançlarla ilgili bilgiler meclisten saklanır ve sonradan ortaya çıkarsa kamuoyuna açıklanır. Milletvekili de para cezası alabilir.Herkes gibi milletvekillerinin malları da vergi daireleri tarafından bilinir ve izlenir. Ayrıca Vergi Ödeyen Vatandaşlar Birliği de (Bund der Steuerzahler) milletvekillerinin yan gelirlerini araştırır.Başbakan ve bakanlara verilen değerli hediyeler devlet malı sayılıyor. Milletvekilleri de değeri 200 eurodan fazla olan hediyeleri, meclis başkanlığına bildirmekle yükümlü. Milletvekilleri siyasi çalışmaları için kişi veya kuruluşlardan para bağışı kabul edebilir. Ancak bir yıl içinde aynı kişi veya kuruluştan alınan bağış 5 bin euroyu aşarsa, bunu veren kişi veya kuruluşun adı meclis başkanlığına bildirilir. Bir yılda 10 bin euroyu aşan bağışlar da meclis başkanlığına bildirilir ve bununla ilgili bilgiler açıklanır. Yeni kurallar Milletvekilleri iki tür dokunulmazlığa sahip. "İndemnitet" denile dokunulmazlığa göre, milletvekili hakkında meclisteki konuşmalarından, oylamalardaki tercihinden ötürü takibat yapılamaz.İkincisi de milletvekillerinin cezai takibatlarla baskı altında tutulmasını önlemeyi amaçlayan ve "İmunitet" denilen dokunulmazlık. Buna göre, milletvekillerinin vergi kaçakçılığı, rüşvet gibi iddialarla suçlanması halinde, başsavcılık meclis başkanlığından dokunulmazlığın kaldırılmasını ister. Meclis başkanı, başvuruyu "Seçim Sonuçlarını Kontrol, Dokunulmazlık ve İçtüzük Komisyonu"na sunar ve milletvekilini haberdar eder. Konuyu inceleyen Komisyon, meclise teklifte bulunur ve bir hafta içinde, üzerinde tartışılmadan dokunulmazlığın kaldırılması oylanır. Oylamada çoğunluk yeterlidir. Dokunulmazlığın kaldırılması, iddianın doğru olduğu anlamına gelmez, sadece soruşturma ve yargı yolu açılır. Yargılama süresince, milletvekili meclisteki görevini sürdürebilir.Ağır trafik suçlarında dokunulmazlık kaldırılabilir. Alkollü araba kullanma durumunda, özel izin alınmadan milletvekilinin kan kontrolü de yapılabilir. Gerektiğinde dokunuluyor Milletvekilleri resmi görevleriyle ilgili uçuşlar için havayolu şirketlerinden bedava bilet alabilir. Ancak alınan bu biletlerin meclis başkanlığına bildirilmesi ve amaç dışı kullanılmaması gerekiyor. 2002 genel seçimlerinden önce Türk asıllı Yeşil Miletvekili Cem Özdemir hakkında, milletvekili olarak yaptığı uçuşlar sayesinde havayolu şirketinden aldığı bedava biletleri dostlarına kullandırdığı iddiasıyla soruşturma açıldı. Bir lobiciden düşük faizle kredi aldığı da ortaya çıkınca Özdemir istifa etti. Bedava biletlerin hesabı soruldu Bildirim gizli, denetim sıkı Fransa'da başbakan, bakanlar, parlamanterler, Avrupa Parlamentosu (AP) üyeleri ve en az 100 bin nüfüslu kent belediye başkanları dahil tüm üst düzey yerel yönetim yetkilileri, servet bildiriminde bulunmak zorunda.Bunların yanında, kamu parasıyla çalışan şirket ve kurumların yöneticileri de aynı zurunluluğa tabi. Yani, Paris Operası, Versailles Sarayı genel müdürleri ya da Demiryolları İşletmesi (SNCF) ya da Posta idaresi patronu da servet bildirimi vermekle yükümlü.Mühürlü zarflarla verilen bildirimler, ülkenin en itibarlı kurumlarından Danıştay binasındaki Politik Yaşamın Mali Şeffaflığı Komisyonu'nda muhafaza edilir. Bildirimler gizlidir, sahibinin izni olmadan açıklanamaz. Hangi yoldan olursa olsun bildirimi açıklamanın cezası bir yıla kadar hapistir. Göreve başlarken ve görevden ayrılırken verilen, kasada saklı bu bildirimler, üç yüksek mahkeme (Danıştay, Sayıştay ve Yargıtay) mensubu kurul tarafından tek tek incelenir. Başbakan ve bakanların bildirimlerini, bu üç yargı organının başkanları bizzat inceler. Diğerlerini ise aynı kurumlara mensup yüksek yargıç ve devlet memurları gözden geçirir.Bildirimde çelişki ve gariplikler saptanırsa, önce adı geçen kişiler ifade vermeye çağırılır, gerekiyorsa düzeltme yapması istenir. Sonuç alınamazsa, dosya savcılığa havale edilir. Özel kurul inceler Yürütme erkinin başı olan cumhurbaşkanının statüsü diğerlerinden çok farklı. Tüm başkan adayları servvet bildirimlerini seçim arifesinde bu komisyona değil de anayasa mahkemesine sunar. Buna mal ortaklığı kuralının geçerli olduğu eş ve diğer akrabalar da dahildir. Seçilen adayın bildirimi, atama kararıyla aynı anda Resmi Gazete'de ve internette yayımlanır. İsteyen herkes bunları inceleyebilir. Servetini kamuoyu önünde sergileme yükümlülüğüne karşılık cumhurbaşkanı, görev süresince vatana ihanet suçu hariç, tam bir dokunulmazlığa sahip. Aldığı kararlarla ilgili olarak hiç sorumluluğu yok, yargı kovuşturmasına uğratılamaz. Daha önce başlatılan soruşturmalara ise cumhurbaşkanının görevi bitince, kalınan yerden devam edilir. Cumhurbaşkanlığında geçen sürede zaman aşımı işlemez. Cumhurbaşkanı farklı Başbakan ve bakanlarla milletvekilleri, daha dar kapsamlı bir doklunulmazlığa sahip. Parlamento üyeleri hakkında her türlü kovuşturma yürütülebilir. Sadece, tutuklanabilmeleri için parlamentonun izni gerekir. Bakanlar ise görevleriyle ilgili bir suç işlemeleri halinde yargıç ve parlamenterlerden oluşan "Cumhuriyet Adalet Divanı" adındaki karma mahkemede hesap verir. Diğer suçlarda normal vatandaşlardan farksızlar. Soruşturma serbest Siyasilerin hangi işleri yapmalarının yasak olduğu seçim yasasında tek tek belirtilmiştir. Cumhurbaşkanı, başbakan ve bakanlar, bu görevleri dışında hiçbir işle uğraşamaz. Milletvekilleri öğretim üyeliği kapsamında devlet memurluğu yapabilir, avukatlık, gazetecilik, doktorluk gibi serbest mesleklerini sürdürebilir. Ancak kamu parasıyla ilişkili iş yapan şirketlerde görev almaları yasaktır. Arsa alım-satımı işiyle uğraşamazlar. Ticaret yasak Armağanlar kamu malı kabul ediliyor. Bu yüzden, görev sırasında alınan hediyelerden çok küçük ve simgelsel olanlar dışındakiler, görevden ayrılırken makam yerinde bırakılır. Armağan makamda kalır Belçika'da siyasilerin her şeyi açık Belçika, şeffaf ve hesap verebilen siyaset konusunda çıtayı sürekli yükselten ülkeler arasında. Belçika'da parlamenterlerin mal varlığı bildirimi uygulaması öteden beri vardı. 26 Haziran 2004'te çıkarılan bir yasayla bir adım daha ileriye gidildi ve "her seçilen" için bildirimde bulunma zorunluluğu getirildi.Bildirim, Sayıştay'a kapalı zarf içinde yapılır. Bildirimde siyasi görevden kaynaklanan gelirlerin yanı sıra ev, arsa, özel işten kaynaklanan gelirler, sahibi olunan antika eşyalar, sanat eserleri belirtilir. Çıkar ilişkilerinin daha iyi kontrol altında tutulabilmesi için bildirimde, üyesi olunan her kurum ya da derneğin de belirtilmesi gerekir. Siyasilerin ne kadar gelirinin olduğu, nerede malı bulunduğu, Belçika resmi gazetesinde ve internette yayımlanır. Her şey açık. Vatandaşlar, başbakan da dahil istediği siyasetçinin beyanına kolaylıkla ulaşabilir. Bildirimin doğruluğundan şüphe ve şikâyet varsa siyasinin çalıştığı kurumdaki ilgili kurullar devreye girerek inceleme yapar. Bildirimde aykırılık varsa ya da beyan yapılmamışsa konu yargıya gönderilir. Bildirimi herkes görebilir Siyasilerin armağan kabul etmesi konusunda net bir düzenleme yok. Ancak etik olarak hediye alınması pek olağan değil. "Hizmet veriliyorsa bundan ayrıca karşılık alınmaz, çünkü zaten görevimiz bu" anlayışı hâkimdir. Hediye hoş karşılanmaz Belçika'da siyasiler görevleri kapsamında dokunulmazlığa sahipler. Bir siyasi hakkında suçlama olduğunda genelde görevi bırakma yoluna gidilir. Ancak devam etmek isteyen hakkında parlamento karar verir. Parlamentodan aleyhte karar çıkarsa mahkeme yolu açılmış olur. Suçlanan görevi bırakır Bildirimde bulunurken işin belirtilmesi koşuluyla siyasilerin siyaset dışında iş yapmalarına bir kısıtlama yok. Bir siyasetçi mesleğini icra edebilir, özel şirkette de görev alabilir. Bir bakan aynı zamanda avukatlık yapabilir. Zaten bildirimlerin amacı da siyasilerin etrafındaki ilişkileri anlamak. Ancak yasal olmasına karşın, gelen eleştirilerin siyaseti etkilememesi için ve etik nedenlerle ek görevlerini bırakanlar oluyor. İş kısıtlaması yok Danimarka dokunuyor Danimarka'da "janteloven" denilen nereden buldun yasası işlemektedir. Kimin olursa olsun, kayıt dışı görünen servetin kaynağı, vergi dairesi tarafından sorgulanır, belge istenir. Sadece kraliyet ailesi, yani saray bunun dışındadır. Bunun haricinde herkes hesap vermekle, kaynağını ispatlamakla yükümlüdür. Tapu dairesi, bankalar, borsada alınan hisseler vergi dairesinin kayıtlarında olduğu için ve vergiye tabi tutulduğundan, herkesin serveti kontrol altındadır.Ayrıca her milletvekili mal varlığını yazılı olarak meclise bildirir. Gerektiği ve meclisin müsaade ettiği durumlarda mal varlığı incelenerek kamuoyuna açıklanır. Gerekirse açıklanır Milletvekillerinin dokunulmazlığı var. Ama bu dokunulmazlık zırhı, bir milletvekili hakkında dava açılması gerektiğinde meclis tarafından hiç fire vermeden kaldırılır. Süreç şöyle işler:Polis, milletvekilinin suçlu olduğu kanısına varırsa, durum adalet bakanına bildirilir. Bakan, milletvekilinin mensubu olduğu partiye durumu iletir. Parti de milletvekiline hakkında suç duyurusu olduğunu, aklanması ya da suçluysa cezasını çekmesi için dava açılmak istendiğini bildirir. Milletvekili ve partisi, diğer partilerden önce önerge verir. Aynı zamanda partisi, dokunulmazlığın kaldırılması oylamasında olumlu oy kullanır.Danimarka şu ana kadar dokunulmazlığının kaldırılması istenen milletvekillerinin hepsinin dokunulmazlığını hiç tartışmasız kaldırmıştır. Parti ve kişi onuru Hediye konusunda sınır, en fazla 2 bin krondur. Hem özel hem de partiye verilen hediyeler kayda geçirilir ve belgelenir. Pahalı hediyeler hoş karşılanmaz.Milletvekilleri aktif politika dönemlerinde büyük holding, resmi veya özel kuruluşlar, fonların yönetim kurullarında herhangi bir görev alabilir. Yönetici olamaz. Hediyeler belgelenir AB'de denetim sıkı. Özetle Avrupa'nın çatısında delik yokYunanistan'da 'nereden buldun' sorusu var, sorgusu yokTürkiye'de tam gizlilik ve tam dokunulmazlık var. Kimse zırhtan çıkmak istemiyor YARIN