Atatürk’e ait fotoğraflar müzayedede

Beyoğlu’ndaki Denizler Kitabevi ve Pera Mezat’ın yarın Point Hotel Barbaros’ta gerçekleştireceği müzayedede kitaplar, haritalar, fotoğraflar ve çeşitli objeler koleksiyoncuları bir araya getirecek. Saat 14.00’te başlayacak ‘Karma Eserler Müzayedesi’nde ilginç ve tarihi pek çok parça satışa çıkacak. Etkinlik öncesinde müzayedeyi yönetecek olan Turgay Erol sorularımızı yanıtladı.

- Bu müzayedede ağırlıklı olarak obje, kitap, harita, gravür ve fotoğraf olacak değil mi?

Evet, aynen öyle. Ayrıca önemli dokuz eser var, bunlardan bir kısmı özellikle Milli Mücadele dönemi Atatürk fotoğrafları. Üç tane imzalı fotoğraf ilk defa bizim müzayedede çıkıyor. Atatürk’e ait çeşitli dönemlerden fotoğraflar.

- Siz bu objelere nasıl ulaştınız?

Ailelerin koleksiyonlarında yer alıyor ve genellikle, aileler getiriyor... Bu müzayede de en önemli objelerden biri de, saraya yapılmış olan bir saat. Kataloğun kapağında da zaten o saati göreceksiniz; 1840’larda yapılmış, Abdülmecid tuğralı. Bir de burada Osmanlı Saray ciltleri var, hepsi Maroken deri cildi. Altın yaldızlı, varaklı, birçok Osmanlı saray cildi kitaplar var. Ayrıca haritalar var, gravürler var, hatlar var. İnsanları gülümsetecek, baktığınızda hoşunuza gidebilecek eski mineli gümüş eserler var. Müzik aletleri var, daha doğrusu gramofon gibi. Birçok Yıldız porselen de müzayedede. İstanbul işi ve Osmanlı döneminden porselenler var.

- Bu Yıldız porselenlerin önemi nedir?

İstanbul’un Yıldız semtinde üretildiği için, Yıldız diye geçiyor. Bunun koleksiyoncuları var, özellikle Erdoğan Demirören mesela bunun büyük koleksiyoncusuydu. En büyük koleksiyon da onda idi. Bunlar 150 sene önceki zevkle yapılmış şeyler, artık üretilmiyor. Bugün de var ama bugünküler başka.

- Atatürk fotoğrafları var dediniz...

Evet, imzalanmış Atatürk fotoğrafları çok önemli. Bir de çok önemli bir eser var: Kurtuluş savaşı sırasında, İstanbul hükümeti, İngilizlerin baskısıyla bir fetva çıkarıyor, Atatürk ve arkadaşlarının yakalanması için. Sonra Mustafa Kemal ve arkadaşları, misilleme bir başka fetva yayınlıyor. Bu misilleme fetvayı, açık söyleyeyim ben bile bilmiyordum. Tarihle ilgilenen birkaç kişiye sordum, onlardan bir tanesi de “Aa miymiş?” diye şaşırdı. O dönem çok önemli ve meşhur bir din adamı var. İsmi Rıfat Börekçi, Atatürk’ün güvendiği bir isim. O imzalıyor ve Anadolu’dan 253 din adamı bu fetvaya onay veriyor. Tarihi olarak çok önemli. Bunu bize getiren kişi afiş zannetmiş, ne olduğunun bilincinde değildi. Araştırdık, bulduk.

- Aslında insanlar sahip oldukları objelerin pek farkında değil...

Evet, insanlar elindeki şeylerin, ne olduğunu öğrenmek için de bize başvurabiliyor. Bir sosyal hizmet gibi bizim yaptığımız.

Saray saati de listede

- Müzayedede en yüksek fiyata satılması beklenen eser hangisi?

Geçen sefer Atatürk fotoğrafı 110 bin TL’ye satıldı. Bu seferki müzayedede size bahsettiğim saray saati çok önemli, birde imzalı Atatürk fotoğrafları. Bundan sonra bir müzayedemiz daha var. Nisan ayında olacak ve aynı şekilde olacak, yine karma eserler. Herkesin ilgilenebileceği eserleri bir araya getirmeye çalışıyoruz. Birisi objeden hoşlanır, birisi de haritadan.

- Sadece nostalji meraklıları ve koleksiyoncular mı satın alıyor bu objeleri yoksa müzeler de var mı?

Müze derken kurumlar da alışveriş yapıyorlar. Bizim müşterimiz zaten belirli bir kesim değil. Geçmişe, estetiğe meraklı koleksiyoncular ve bu sağduyu da olan kurumlar. Burada çok güzel birkaç tane de, 1920’ler 30’lar Osmanlı dönemi afişleri var. Pek çok nadir eser var, zaten seçerek koyuyoruz.

- Müzayede seçkisini kimler belirliyor?

Eksperlerimizle birlikte ben karar veriyorum. Aslında, ilk teslimi ben alıyorum. Gelen objelerin orijinalliği konusunda, ne olduğu konusunda alanında uzman isimler inceleme yapıyorlar. Her şey için, her branş için ayrı bir eksperimiz var. Metal ile ilgili bir şey olursa, Güner Liman mesela; resim tablo olursa Bayram Karşıt. Bilmediğimiz konular için eksperlerimiz var, kitap olursa ben bakıyorum zaten.

İstanbul’da Atatürk ve silah arkadaşlarının yakalanması için Sultan Vahdettin ve Şeyhülislam Dürrizade’nin verdiği fetvanın etkisini bertaraf etmek üzere Mustafa Kemal ve arkadaşlarının yayımladığı fetva.