Dawkins’in kıyaslaması yeni tartışma başlattı

“Tanrı Yanılgısı” kitabının yazarı Richard Dawkins dün bir twitiyle derin bir tartışmanın kapısını açtı. Diyordu ki, “Dünyadaki tüm Müslümanların aldığı Nobel Ödülü sayısı, Cambridge Üniversitesi bünyesindeki Trinity Koleji mensuplarının aldığından azdır.”
Dawkins’in bu cümlesinin zamanlaması epey manidardı, zira Başbakan Erdoğan önceki gün yaptığı konuşmada şu sözleri sarf etmişti: “Şimdi ben Nobel’e sesleniyorum. Ey Nobel, sen nasıl barış ödülleri dağıtıyorsun ki bu barış ödülleri dağıttığın kişiler askeri darbe yapanların yanında yer alıyor? Yine sesleniyorum. Sen nasıl barış ödülleri dağıtıyorsun ki, işte Karman Mısır’a girmek istedi. Mısır’a sokmadılar. Kapıdan geri çevirdiler. İki yerde, iki ayrı tuzak. O da Nobel Barış Ödülü almış, o da.”

Toplam 10 ödül
Başbakan Nobel komitesini samimiyet testine davet ederken; Dawkins de Müslümanları bir kıyaslama yapmaya çağırdı.
Dawkins’in sözlerine niyet okuması yapmayı bir kenara bırakıp Nobel tarihine göz atınca Dawkins’in doğru söylediğini görüyoruz. 1895’ten bu yana verilen Nobel ödüllerini bugüne kadar alan Müslümanların sayısı 10. Trinity Kolej mensuplarınınki ise 32.
Bu 10 ödülden ikisi edebiyat, altısı barış alanında. Nobel Bilim Ödülü kazanan Müslümanlar iki kişi.
Aslına bakarsanız benzer bir tespiti geçen hafta Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar da yapmıştı:
“Bu ülke Müslüman bir ülke. Türkiye’nin bulunduğu coğrafya çok zor bir bölge ve Türkiye onun merkezinde bulunuyor. Şimdi Türkiye’nin konumu itibarıyla biz icat yapamıyoruz, buluş yapamıyoruz. Ara teknik eleman ülkesiyiz.”
Burada bize sorulacak tek bir soru kalıyor: Neden?
Cevaplar konusunda rivayet muhtelif. Ali Bulaç, Orhan Pamuk Nobel aldığında “Nobel ödüllerinde siyaset rol oynar. Batı nezdinde şöhret sahibi olmak istiyorsanız Müslümanlığı aşağılayın, Türklüğe hakaret edin, Müslüman dünyanın değerlerini hafife alın, bu dünyanın neden geç Batılılaştığını anlatın, literatüre girersiniz” diyordu.

Tamer’in yorumu
Geçen yıl bir köşe yazısında “Neden dünyada 1.4 milyar Müslüman yaşarken, bu kalabalık nüfustan ancak 2’si Nobel Bilim Ödülü alabilmiş de, Müslümanların yüzde 1’i kadar nüfusa sahip Museviler, Nobel Bilim Ödülü alan 104 bilim adamını yetiştirebilmişler?” sorusunu soran Milliyet yazarı Meral Tamer ise “Çünkü onların aldığı eğitim türü sorgulayıcı (teslimiyetçi değil), araştırıcı (ezberci değil), yaratıcı; bilgi üretmeye/bulmaya dönük” cevabını vermişti; “İslam dünyasının büyük bölümünde ise çocuğun zihinsel gelişimine yararı olmayan, büyük ölçüde din eksenli, sorgusuz, ezberci, dayatmacı bir eğitim sistemi var.”

‘Kurak coğrafya’
Gazeteci Taha Akyol İslam’da bilimin gelişimini “Bilim ve Yanılgı” adlı kitabında incelemişti. Akyol, Dawkins’in yazdıklarıyla ilgili şu yorumu yaptı:
“Bu durum dinle değil; ekonomik, sosyal ve kültürel gelişmeyle ilgili. Müslümanlar kadar nüfusu olan Çin ve Hindistan’da da Nobel alanların sayısı az. Tarihçi Bernard Lewis, ‘İslam’ın en büyük talihsizliği kurak coğrafyasıdır’ diyor. Bu coğrafya, özellikle 12. yüzyıldan itibaren gelişen Avrupa’nın karşısında gerileme trendine girdi. Akdeniz tarihçisi Fernand Braudel, Avrupa’nın gelişip İslam’ın gerilemesinde Avrupa’da bol miktarda ormana karşılık İslam dünyasında çöl olmasının çok önemli bir faktör olduğunu belirtir. Hıristiyan Avrupa da 14. yüzyıldan önce mucitler, büyük filozoflar çıkarmıyordu. Yaratıcı düşüncenin harekete geçmesi gereken ekonomik, siyasi, sosyal ortam oluştuğunda her dinden ya da dinsiz insanlar Nobel ödüllerini kazanacak başarılar gösterebilirler. Ama bu ortam yoksa bu oranın çok düşük olması bilimsel bir zorunluluktur. Özetle gelişme farkını dine bağlamak yanlıştır”.

Bakan Şimşek’ten jet cevap

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Richard Dawkins’e twitter üzerinden şöyle cevap verdi: “Irkçı yorumunuz üzerine birkaç düşünce...” 1. Evet, Müslüman dünyanın daha fazla demokrasiye, açıklığa ve eğitime odaklanmaya ihtiyacı var. 2. Nobel ödülleri Müslüman olmayan bir ülke tarafından veriliyor; ödüllerin siyaseten önyargılı ve Avrupa odaklı olduğuna dair ciddi kaygılar var. Son olarak Batı’nın ‘büyük oyunu’ Müslüman dünyayı ilerlemesini engelleyen bir çatışma içinde bıraktı.”

Müslümanların 10 Nobel Ödülü

* Nobel alan ilk Müslüman, Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat. 1978’de Nobel Barış Ödülü’nü Camp David anlaşmasını imzalayarak İsrail Başbakanı Menahem Begin’le birlikte aldı.
* Müslüman dünyaya ikinci Nobel ertesi yıl bilim alanında geldi. Pakistanlı fizikçi Ahmedi Abdüsselam, elektromanyetik alanındaki çalışmasıyla ödülü Sheldon Lee Glashow ve Steven Weinberg ile birlikte aldı.
* Üçüncü Nobel 1988’de edebiyat alanında Mısırlı yazar Necip Mahfuz’a verildi.
* Müslüman dünyaya giden ikinci Nobel Barış Ödülü, Ortadoğu barışına Şimon Peres ve İzak Rabin’le birlikte katkıda bulunan Yaser Arafat’a verildi. Yıl 1994’tü.
* 1999’da bilim dalında ikinci Nobel geldi. Mısırlı-Amerikalı kimya profesörü Ahmed Zewail femtokimya alanında Nobel Bilim Ödülü’nü aldı.
* 2003’te İranlı hukukçu ve insan hakları savunucusu Şirin Ebadi’ye Nobel Barış Ödülü verildi. Böylece Nobel alan ilk Müslüman kadın oldu.
* Başbakan’ın eleştirilerine hedef olan Muhammed El Baradey, 2005’te nükleer enerjiyi barışçıl çabalar uğruna kullanmak üzerine çalışmalarından ötürü Nobel Barış Ödülü’ne değer görüldü.
* Ertesi yıl Müslüman dünyaya iki ayrı Nobel geldi. Mikrokredi alanındaki çalışmalarıyla Bangladeşli ekonomi profesörü Muhammed Yunus barış, Orhan Pamuk ise edebiyat alanında Nobel’le ödüllendirildi.
* Sonuncu ödül ise 2011’de Yemenli insan hakları savunucusu Tawakel Karman’a verildi. 1979 doğumlu Karman, aldığı Nobel Barış Ödülü ile en genç Nobel’li oldu. 2012 yılında Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlığına kabul edilerek Tevekkül Karman adını aldı. Böylece Türkiye’nin Nobel ödülü sayısı ikiye yükseldi.