Deniz salyangozu için ilk bilimsel sefer

Karadeniz’e yabancı bir tür olmasına rağmen İstanbul Şile’den Artvin’e kadar pek çok balıkçının geçim kaynağı olan deniz salyangozu, ilk kez uluslararası düzeyde bir bilim araştırmasına konu oldu. Türkiye’de yılda yaklaşık 10 bin ton avlanan deniz salyangozunun tamamının başta Japonya olmak üzere Uzakdoğu ülkelerine ihracı ekonomimize 15 milyon dolarlık katkı sağlıyor.

Yabancı ve istilacı olmasına rağmen sağladığı ekonomik değer, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’ne bağlı Akdeniz Genel Balıkçılık Komisyonu’nu (GFCM) harekete geçirdi.

5 ülke araştırıyor

Deniz salyangozunun 2021’den sonra geçerli olmak üzere avcılık politikasını belirlemek isteyen GFCM, iki farklı bilimsel görüşün araştırılmasını istedi. Türün, Karadeniz ekosistemi üzerindeki baskısını göz önünde bulundurarak avcılığının tamamen serbest bırakılmasını ya da Karadeniz ekosisteminin artık bir parçası olarak kabul edilmesini tartışan GFCM, deniz salyangozu avcılığının biyolojik ve güvenli sınırlar içinde yapılması kararını aldı.

Türkiye, Bulgaristan, Gürcistan, Romanya ve Ukrayna’dan gelen bilim insanları Trabzon limanındaki ticari algarna tekneleriyle Karadeniz’e açılırken, deniz salyangozunun gelecek nesillere nasıl aktarılacağı ve hangi sınırlarda avlanacağı yönünde sağlıklı verilere ulaşmak istedi.

Deniz salyangozu için atılan ilk bilimsel adım Türk karasularında gerçekleşirken, bilim insanları gözlemleriyle ülkelerine döndü. Türkiye’den ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi ve Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü’nden dört bilim insanının katıldığı deneysel sefer üç gün sürdü. 

Balıkçılara umut oldu

Milliyet’e konuşan ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü’nden Prof. Dr. Ali Cemal Gücü, “Komisyon, deniz salyangozunun sürdürülebilir seviyede avlanmasını amaçlıyor. Yönetim planı 2021’de hazırlanarak tüm ülkelerin görüşüne sunulacak. Kimseyi mağdur etmeden deniz salyangozunun sürdürülebilir avcılığının yapılması çok önemli. Deniz salyangozu, trol ve gırgır gibi endüstriyel ölçekli balıkçı karşısından gelir olarak gerilemekte olan küçük balıkçılara umut oldu, bu durumun sürdürülmesi ve ileriye götürülmesi önemli” dedi.

Tek düşmanı deniz yıldızı

Ana vatanı Japonya kıyıları ve ılıman denizler olan deniz salyangozu, 1940’lardan itibaren gemi balast sularıyla Karadeniz’e gelirken, ekonomik değeri 1980’lerden sonra öğrenildi. Özellikle midye yataklarını zarar veren istilacı türün Uzakdoğu ülkelerine ihraç edilmesiyle pek çok balıkçı, teknesini deniz salyangozu avına dönüştürdü. Deniz salyangozu avcılığının tüm Karadeniz ülkelerinde hızla önem kazanması, Karadeniz’deki Avrupa Birliği ülkelerinin düzenlemeye gitmesine neden oldu. 5-25 metre derinlikte yaşarken diğer canlıların yaşam alanlarını işgal eden, midye ve istiridyeyle beslenen deniz salyangozunun tek doğal düşmanı deniz yıldızı, Karadeniz’de çok az görülüyor. Gücü, “Bugün 4 santim civarında avlanan deniz salyangozunun av boyu artmasıyla pazardan Türkiye’nin alacağı pay da artar” dedi.