Elektronik kelepçe müdahaleye kapalı

Türkiye’nin şüpheli, sanık veya hükümlülerin elektronik yöntemlerle toplum içinde izlenip denetim altında tutulmasını sağlayan ve mağdurun korunmasını destekleyen kararların infazında kullanılan “elektronik izleme” dünyaya örnek oldu. Elektronik izleme sistemi, pek çok ülkede kullanılmasına karşın Türkiye, 4 farklı tipte izleme yapan ülke olarak öne çıktı. Başta ABD olmak üzere 20’ye yakın ülkenin yetkilileri Ankara’daki merkeze gelerek Türkiye’nin kurduğu sistemi inceledi.

Merkeze bildiriliyor

Kişinin üzerine takılan kelepçe üçüncü bir kişi tarafından açılamıyor, merkeze bağlı olduğu sistem kapatılamıyor. Kişiye ayak bileğine takılan kelepçenin hareket etmesi veya zorlanması halinde cihaz merkeze çağrı gönderiyor. Merkezdeki görevli kişiyi arayarak nerede olduğunu soruyor. Görevliler bu kişinin yanına giderek cihaz kontrolü gerçekleştiriyor. Milliyet’e konuşan Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü Denetimli Serbestlik Daire Başkanı Burak Ceyhan, özetle şunları kaydetti:

“Elektronik kelepçe takan kişinin evinde bulunan bir de ev ünitesi var. Bunu kurcalarsa, temas ederse sistem bize uyarı veriyor. Diyor ki ‘kelepçe yerinde duruyor ama buna bir saldırı var.’ Daha çıkmadan yerinden... Her türlü müdaheleye karşı sistem uyarı veriyor. Fişten çekilirse kapanmıyor, ama ‘fiş çekildi’ diye uyarı veriyor. Güç gitse de ev ünitesinin sistemi kapanmıyor.

Çağdaş adalet sistemine sahip bir çok ülkenin ceza adalet sisteminde bu sistem kullanılıyor. Ancak 4 farklı tipte izlemeyi bir arada yapan merkez sayısı az. ABD, Arnavutluk, Fransa, Hollanda, İngiltere, İran, Kosova, Kırgızistan, Macaristan, Portekiz, Romanya, Suudi Arabistan, Türkmenistan, Yemen, Somali, Moğolistan ve Sudan gibi bir çok ülkeden yetkililer elektronik izleme merkezimizi yerinde görmek için ziyaretlerde bulundu.”

Türkiye’nin farkı 4 ünite kullanması

Denetimli Serbestlik Daire Başkanlığı’nın yürüttüğü elektronik izleme kapsamında 4 tür elektronik izleme ünitesi kullanılıyor. Bu üniteler şöyle:

- Konutun belirli sürelerle terk edilmemesi kararlarında kullanılan üniteler: Ev ve GSM ünitesi olarak iki parçadan oluşuyor. Biri kişinin ayağına takılan elektronik kelepçe (RF verici), ikinci parça ise eve kurulan GSM teknolojisi ile izleme merkezi ile haberleşmeyi sağlayan alıcı parça. Bu iki parça radyo frekansı sinyali üzerinden birbiriyle iletişim kuruyor. Alıcı parça evin merkezi konumunda bir yere yerleştiriliyor. İki parça arasındaki mesafe belirlenen mesafenin dışına çıkması durumunda merkeze bilgi gönderiliyor.

- Belirlenen yerlere gitmeye yasaklanma veya belirli yerlere devam etme yaptırımı için kullanılan ünite: GPS ünitesi iki parçadan oluşuyor. Bunlar, kişinin üzerine takılan elektronik kelepçe ile üzerinde taşıması gereken GSM hattı üzerinden haberleşmeyi sağlayan alıcı parça. Ayağına kelepçe takılan kişinin yaklaşmaması ve girmemesi gereken bölgeler sınır ihlali halinde merkeze bilgi geliyor.

- Alkol kullanımı izleme ünitesi: Evde alkol kullanmama veya eve alkollü gelmeme gibi yaptırımlar için kullanılıyor. Kişi, Elektronik İzleme Merkezi’ndeki görevli tarafından gün içerisinde çeşitli zamanlarda aranarak alkol ünitesine üflemesi isteniyor. Kişinin alkol kullanıp kullanmadığı anlık olarak merkezdeki ekrana yansıyor.

- Mağdur koruma ünitesi: Üç parçadan oluşuyor. Mağdurun üzerinde taşıdığı GSM hatlı haberleşme ünitesi, failin ayağına takılan elektronik kelepçe ve failin taşıdığı GSM hatlı haberleşme ünitesi. Fail ve mağdurun birbirine mesafesi canlı olarak 7 saat 24 esasına göre izleniyor. Failin mağdura ya da mağdurun faile yaklaşması halinde durum merkeze ihlal olarak bildiriliyor.