Etkili antibiyotik sayısı azalıyor

Küresel bir sorun haline gelen antimikrobiyal dirence karşı G-20 ülkeleri harekete geçti. Almanya’nın başkenti Berlin’de Antimikrobiyal Direnç ile Mücadele Üssü (Global AMR Hub) kuruldu. Yeni antibiyotik keşfi için Almanya, İsviçre ve bazı Kuzey Avrupa ülkeleri ar-ge çalışmaları için kurulan fona para aktardı. Geçtiğimiz yıl aktive olan ve Türkiye ilaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) Başkanı Hakkı Gürsöz’ün de yönetimde yer aldığı ar-ge çalışmalarına, Türkiye’nin destek verdiği öğrenildi. Buna göre Türkiye de, yeni antibiyotik üretimi için araştırma yapmak üzere kurulan fona para aktaracak.

100’den çok antibiyotik

Türkiye Ulusal Alerji ve İmmünoloji Derneği İlaç Alerjileri Çalışma Grubu tarafından Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ankara Dr. Sami Ulus Kadın Doğum Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde, “Penisilin Alerji Günü” dolayısıyla düzenlenen basın toplantısına katılan TİTCK Başkanı Hakkı Gürsöz, antibiyotik tüketimine ilişkin açıklamalarda bulundu.

1928 yılından sonraki 60 yıllık süreçte yoğun bir şekilde antibiyotiklerin hayatımıza girdiğini belirten Gürsöz, “Şu anda aktif olarak 100’ü biraz geçen sayıda antibiyotik kullanılıyor. Ama elimizdeki etkili antibiyotik sayısı giderek azalıyor. Etkili antibiyotik sayısı bir elin parmaklarını geçemeyecek sayıya kadar düştü” dedi. Gürsöz, bunun sebebinin ise direnç gelişimi olduğunu kaydetti.

‘Halk sağlığı sorunu’

Antibiyotiklerin yenilerinin kullanıma girmediğini belirten Gürsöz, özetle şöyle konuştu:

“Etkili antibiyotikleri klinik kullanıma sunduk diyemiyoruz. İlaç endüstrisi tarafından bu alanda ilaç keşfi, yeni molekül keşfi anlamındaki çalışmalar biraz zayıf kaldı. Sebebini ticari olarak düşünüyorum. İlaç döngüsü içerisinde kısa sayılacak bir süre içerisinde çok yüksek ar-ge harcamaları yapacaksınız. Ürün piyasaya çıkacak ama 20 yıl sonra ömrünü tamamlayacak. Dolayısıyla bu alana yatırım yapma konusunda ilaç endüstrisinin isteksiz olduğunu görüyoruz.

Bu mesele küresel bir halk sağlığı sorunudur, ticari kaygılarla hareket edilemez. Dünya liderleri bu meseleyi masaya yatırdılar ve ‘Biz devletler olarak harekete geçmeliyiz’ dediler.

Geçtiğimiz yıl aktive olan bir mekanizma hayata geçti. Küresel Antimikrobiyal Direnç ile Mücadele Üssü kuruldu. Türkiye olarak biz de içindeyiz, yönetimindeyiz. Ne amaçla kuruldu? Bir fon kurulması, bir araştırma geliştirme fonu... Devletler buraya para verecekler. Bu fondan desteklenecek bilimsel çalışmalarla yeni antibiyotiklerin keşfi bekleniyor.”

Tüketim geriliyor

Gürsöz, Türkiye’deki antibiyotik tüketimine ilişkin de bilgi verdi. Buna göre; 2011 yılında bin kişi başına 42 birim antibiyotik tüketilirken, 2018’de bu oran 30 birime geriledi. 2011 yılında 218 milyon kutu antibiyotik tüketilirken, 2018 yılında 166 milyona düştü. 2011’de ilaç için harcanan her 100 TL’nin 11 TL’si antibiyotiklere ödenirken, 2018 yılında bu miktar 4.5 TL oldu. Antibiyotik tüketimi 2011’deki gibi olsaydı bunlara harcanan para 3 milyar TL olacaktı. 2018 yılında bu rakam 1 milyar 293 milyon TL olarak gerçekleşti.