Haydi çocuklar check-upa!

Acıbadem Hastanesi Kozyatağı Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Sevil Kalender, çocukların okula başlamadan önce bir çocuk doktoru tarafından ayrıntılı olarak muayene edilmesi ve tetkiklerin yapılması gerektiği yönünde aileleri uyarıyor. Dr. Kalenderle okul çağı çocuklarına yapılacak muayene sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar ve hangi tetkiklerin yapılması gerektiğini konuştuk... Çocukların okuldaki başarılarını etkileyen en önemli faktörlerden biri sağlık durumları. Görme ve işitme kusurlarından demir eksikliğine, uyku apnesinden bağırsak parazitlerine kadar birçok sağlık sorunu, çocuğun okuldaki başarısının düşmesine yol açıyor. Bu nedenle okula yeni başlayan çocuğun sağlık kontrolünden geçirilmesinin önemli yararları bulunuyor. Yapılacak check-up, çocukların başarılarını etkileyecek hastalıkların önceden bilinmesini sağlayarak önlem alınmasını kolaylaştırıyor. Kan tetkiki şart - Öncelikle tam bir fiziki muayene yapılır. Akciğerlerde bir sorun olup olmadığına bakılır. Çocukluk çağında sık olarak rastladığımız sorunlardan biri kansızlık. Demir eksikliğine bağlı kansızlık durumunda beyine yetersiz oksijen gittiği için çocuklar okulda dikkatsiz ve dolayısıyla başarısız oluyorlar. O açıdan kesinlikle kan tetkikleri yapılmalı. Okula başlayacak çocukların diş doktoruna başvurmasında da fayda var. 5 - 6 yaş arası dönemde süt dişlerinin yerine kalıcı dişler alıyor. Diş hekiminin yanı sıra aile de çocuklarına günde 2 kez diş fırçalama alışkanlığını kazandırmalı. Okul öncesi çocukların geçmesi gereken muayeneler nelerdir? - Okula başlayacak çocuk görme ve işitme fonksiyonları açısından ayrıntılı bir değerlendirmeden geçmeli. Görme ve işitmedeki olası bir aksaklık çocuğun okul başarısını ciddi bir biçimde etkiliyor. Özellikle başta ailesinde görme kusuru olan çocuklar ve okul çağı dönemine kadar hiç göz muayenesi olmamış çocukların bir göz hastalıkları uzmanı tarafından muayene edilmesi, çocuğun okul başarısı ve okula uyumu açısından oldukça önemli bir faktördür. Hangi tetkiklere ihtiyaç var? Aşılar tamamlanmalı - Okula başlayacak çocuğun aşı durumu değerlendirilmeli. Eğer yapılmamış aşıları varsa, bunlar tamamlanmalı. En önemlisi, ilkokula başlayacak çocuklarda temizlik alışkanlığı tam yerleşmemiştir. Buna dikkat edilmeli. Okullarda hijyen açısından sorunlar yaşandığından dışkıda parazit olup olmadığının da araştırılması gerekir. Parazit çocuklarda halsizlik, dikkatsizlik, kansızlık yapar. Hepatit A aşısı okula yeni başlayacak çocuk için önemli. Aslında 2 - 2,5 yaşlarında önerdiğimiz bir aşı ancak yapılmamışsa okula başlayacak çocuklar için Hepatit A aşısını tavsiye ediyoruz. Çünkü tuvalet yoluyla bulaşan bir hastalık. Bulaşıcı hastalıklardan korunması için ne gibi önlemler alınmalı? - Tüm çocuklara öneriyoruz. Özellikle sık hastalanan çocuklara Eylül - Ekim aylarında mutlaka yapılmasında yarar var. Salgınlar sonrasında grip, bronşit ve zatürreeye yol açabilir. Bu nedenle özellikle sık hastalanan çocuklara öneriyoruz. Grip aşısı hangi çocuklara yapılmalı? - Bu konuda alerjiye neden olan alerjenlere karşı korunarak önlem alınmalı. Okullarda tozlu ortamlara sorun olduğundan tozu alacak şekilde ıslak temizlik yapılmalı. Astım-alerji gibi hastalıklara karşı önlem alınabilir mi? Uyku apnesine dikkat - Anne babalara uyku düzeni konusunda önemli bir görev düşüyor. Çocuklarına günde en az 8 saatlik bir uyku alışkanlığı kazandırmaları şart. Çocuklarda uyku bozukluğu olup olmadığına dikkat edilmeliler. Gece horlayan, ağız açık uyuyan, hırçın, fazla kilolu olan çocuklarda `uyku apnesi olabilir. Apne, uykuda 20 saniyeden fazla solunum durması demektir. Uyku sırasında üst solunum yollarında (burun, boğaz, genizde) tıkanmalarda dilin arkaya kaymasına bağlı olarak apneler görülür. Bu durumda kanda oksijen azalır, karbondioksit artar. Bu çocuklar uyku sırasında sık uyanır, bu nedenle yeterince uykularını alamazlar. Sabah kalktıklarında hırçın, halsiz, uykuya meyilli olurlar, okula gitmek istemezler ve okulda dersleri dinlemekte zorlanırlar. Anne babalar okula yeni başlayan çocuklarında başka nelere dikkat etmeli? Pek çok ailenin sabahları okula giden çocuklarıyla yaşadığı kahvaltı sorunu, uzmanların okul başarısıyla doğrudan ilgili olarak gösterdiği önemli bir konu. Sabah kahvaltısı yapılmadığında çocuğun derslere dikkatini vermesinin zorlaştığını vurgulayan uzmanlar, bu nedenle kahvaltının en çok özen gösterilmesi gereken noktalardan biri olduğunu belirtiyorlar. Ayrıca atıştırma tarzı yemek yemeye ve abur cuburlara karşı da aileleri uyarıyorlar. Kahvaltısını etmeden okula göndermeyin! Acıbadem Hastanesi Kozyatağı Diyetisyen Reyhan Nergiz, bu konuda şunları söylüyor: "Kişilik gelişimi başlamış olan bu yaş grubu çocuklarda günde 3 - 5 öğün yemek yemeleri, hazır gıdalar yerine atıştırma olarak meyve tercih etmeleri, her yemekle mutlaka salata veya sebze yemeği yemeleri, günde ortalama 500 gram süt ürünleri tüketmeleri, et ve kurubaklagillerden de sıklıkla tüketmeleri öğretilerek kaliteli beslenme alışkanlıkları oluşturulmalı. Okul kantinlerinde taze meyve suları, sebzeli sossuz sandviçler gibi daha sağlıklı yiyeceklerin satılması sağlanmalı." 3 - 5 öğün yenmeli Çocuklar için örnek mönü 1 çay bardağı süt veya evde taze sıkılmış meyve suyu1 kibrit kutusu peynir veya 1 yumurta (haftada 2 - 3 kez)3 - 5 adet zeytin 2 - 3 tatlı kaşığı reçel, bal veya pekmez1 - 2 dilim ekmekSebze söğüş (mevsimine göre domates, salatalık vb.)NOT: Vakit yoksa, peynirli yumurtalı sebzeli ekmek ve süt ya da peynirli tost ve ayran ile kahvaltı mutlaka yapılmalı Sabah Meyve Ara 1 - 2 köfte büyüklüğünde et, tavuk veya balık3 - 4 yemek kaşığı sebze yemeği3 - 4 yemek kaşığı pilav veya makarna Yarım kâse yoğurt veya ayran1 - 2 dilim ekmek Öğle Taze sıkılmış meyve suyu veya bütün meyve 1 dilim kek veya kurabiye (NOT: İkindi saatlerinde okuldaysa bu öğünü akşam yemeğinden sonra da yiyebilir) Öğleden sonra 1 kâse çorba5 - 6 yemek kaşığı etli sebze yemeğiYarım kâse yoğurt veya ayran1 - 2 dilim ekmek2 - 3 yemek kaşığı salata Akşam 1 kupa süt Yatmadan önce Okul öncesi check-up sadece küçük çocuklar için değil, ergenlik çağındakiler için de gerekli. Özellikle buluğ çağına giren kız ve erkek çocuklarda fiziksel birçok değişiklik yaşandığından, bazı psikolojik etkileri de beraberinde getiriyor. Bu dönemde oluşan biyolojik değişikliklerle beraber ruhsal gelişme ve psikososyal değişiklikler de görülüyor. Bazı çocuklar bu dönemi psikolojik olarak zor atlattığından dolayı, onlara bu durumun normal olduğunun anlatılması ve fiziksel olarak değerlendirilmeleri gerekiyor. Ergenlik çağında da check-up gerekli Tembellik başka şeydir, öğrenme bozukluğu başka Öğrenme bozukluğu olarak nitelendirilen "Disleksi", çok fazla bilinmemesine karşın her 10 çocuktan birinde görülen önemli bir sorun. Öğrenme sorunları zekâ geriliği, görme - işitme özürleri, ciddi ruhsal sorunlar, sosyo - kültürel yetersizlikler, nörolojik - ortopedik özürler, aile içi çatışmalar, motivasyon eksikliği gibi pek çok faktöre bağlı olarak görülebiliyor. Ancak diskleksi, bunların dışında kalan özel bir durum. Pedagog Ayşegül Salgın, disleksiye erkek çocuklarda kızlara oranla 4 kat fazla rastlandığını belirtiyor. Salgın, disleksinin nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, hamilelikte annenin yetersiz beslenmesi ve enfeksiyonlar, doğum sonrası görülen yüksek ateşli enfeksiyonlar ve kalıtımın sebep olduğunu söylüyor.Öğrenme bozukluğu olan çocuğun zekasının normal ya da normalin üstünde olmasına rağmen başarı gösteremediğini anlatan Salgın, bu çocuklarda hiperaktivite, dikkat ve algı sorunları, koordinasyon ve konuşma problemleri ile davranış sorunları görüldüğünü belirtiyor. Disleksi adıyla bilinen öğrenme bozukluğu, tembellik değil özel bir durum olarak görülmeli Disleksili çocuk, öğrenme güçlüğü çektiği için psikolojik problemler de yaşayabiliyor. Bunun için özel bir eğitim programıyla çocuğun okulda yaşayabileceği sorunlar en aza indirilmeye çalışılıyor. Bazı ailelerin çocuklarını azarlama, anlayışsız davranma yoluna gittiğini belirten Salgın, anne babaları daha anlayışlı davranmaya çağırarak şu uyarılarda bulunuyor: "Okulda yaşanılan başarısızlık ve öğrenme sorunları konusunda dikkatli olunmalı; başarısızlığı tembelliğe ya da kapasite yetersizliğine bağlamadan önce bir uzman tarafından değerlendirme yapılmalıdır. Erken müdahale çocuğun başarısızlığını azaltacaktır." Çocuğu azarlamayın