Her zorlukla birlikte bir kolaylık vardır

İçinde yaşadığı toplumunun kendisine düşman kesildiği bir dönemde Rasûlullah efendimizi teselli etmek üzere inmiş bir sureyle karşı karşıyayız. Kendisine Rabbi tarafından lütfedilen nimetler gündeme getirilerek Allah’ın elçisi sabra ve metanete davet edilmektedir.

Meali: Rahman ve rahîm olan Allah’ın adıyla. 1. Senin kalbini açıp genişletmedik mi? 2-3. Üzerinden, belini büken yükünü kaldırmadık mı? 4. Seni adım sanım yüceltmedik mi? 5. Demek ki zorlukla beraber bir kolaylık vardır. 6. Evet, doğrusu her güçlüğün yanında bir kolaylık var. 7. O halde işini bitirince hemen kalk, 8. Ve yalnız rabbine yönel.

‘Nasıl ağır gelmesin?’

Ayet 1: “Senin kalbini açıp genişletmedik mi?” Bu davet için senin göğsünü açmadık mı? Senin göğsünü, günlünü açmadık mı? Sana bir iç genişliği, bir gönül ferahlığı vermedik mi? Senin kederini giderip sıkıntılarını dağıtmadık mı?

Ayet 2-3: “Senin belini büken yükünü üzerinden almadık mı?” O yük senin belini çatır çatır çatırdatmış, bel kemiklerini gevşetmiş, sırtını zayıflatmış ve ezmişti. Nasıl ağır gelmesin ki? Haşr suresinin 21. ayetinde vahyin dağa inmesi halinde dağların toz duman olacağını haber verilir. Yukarıdaki ayet ise, vahyin insana inmesi durumunda insanın belini nasıl bükeceğini söylemiş oluyor.

Ayet 4: “Senin şanını yüceltmedik mi?” Senin şanını yücelttik de diller Allah’ın adını anmak için her kıpırdadığında senin adını Allah’ın adı ile birlikte yan yana getirdik. “La ilahe illallah”ın yanına senin adını da getirerek “Muhammedun Resulallah” diye senin anılmanı sağladık ki bundan daha öte yücelik olamaz. Namazlarında tüm mü’minler Rasûlullah Efendimize salât u selâm getirir. Cuma hutbelerinde tüm dünyada Resul-i Ekrem’in mübarek ismi zikredilir. Yeryüzünde bir karış yer yoktur ki orada Ezan-ı Muhammedî ile Rasûlullah Efendimizin adı ilân edilmesin! Allah bir insanı yüceltirse bir çöl kasabasında kendi halinde yaşayıp gitmesi durumunda kimsenin hatırlayamayacağı bir yetimi alır ve dillere destan eder, alemlere rahmet eder ve 1.400 yıl sonra dahi yüz milyonlarca kadın ve erkeğin gönlünde bir numara olur.

Yüce Allah, sevgili elçisine ince ve nazik davranıyor, onu teselli ediyor, sıkıntısını gideriyor, gönlünü huzur içinde kılıyor ve kendisinden hiçbir zaman ayrılmayacak olan kolaylığı kendisine şöyle haber veriyor.

‘Hayat iniş değildir’

Ayet 5-6: “Muhakkak ki her güçlükle beraber bir kolaylık vardır, gerçekten güçlükle beraber bir kolaylık vardır”. Bu ayetlerdeki tekrarlar gösteriyor ki, Hz. Peygamber o sıralarda, bu düşünceyi ve bu hatırlatmayı gerektiren bir zorluk, sıkıntı ve meşakkat içinde bulunuyordu. Yani hayat sadece iniş değil, sadece düz değil aynı zamanda yokuş da. Hayat sadece sevinçten müteşekkil değil, hüzün de var. Hayat sadece tatlı değil acı da. Onun için zorluğu görüp de kolaylığı görmeyenler Allah’ın nimetine şükredemezler.

Ayet 7: “Öyleyse bir işi bitirince diğerine giriş.” Zorluktan kurtulduğunda kolaylıktan nasibini gözet, iste. O halde bir işle yorulunca başka bir işle dinlen.

Ayet 8: ”Ümit edeceğini Rabbinden iste.” Dünya işleri ile uğraşmanı bitirdiğin zaman, bütün kalbinle asıl uğrunda yorulman gereken şeye, yani ibadete, Allah’tan ümit etmeye ve O’na yönelmeye bak. Sadece Rabbinden iste, O’na yalvar. Çünkü bu yol için mutlaka azık gereklidir. Azık ise işte buradadır. Ve burada sen her zorlukla bir kolaylık, her kolaylıkla birlikte rahatlık bulacaksın... İşte gideceğin yol bu yoldur. ‘

Hz. Nuh ve Ailesi

Kuran, Hz. Nuh’un anne-babasından bahisle Nuh’un onların bağışlanması için dua ettiğini haber verir. Yine Kuran, Nuh’un karısından ve bir oğlundan bahsetmektedir. Tahrim suresinde Hz. Nuh’un eşinin kocasına karşı bir ihanette bulunduğunu belirtilmekte ve bu sebeple cehennemliklerden olduğu haber verilmektedir. O, bir peygamber eşi olmasına rağmen ona iman etmemiş, inançsızlığını gizlemiş ve bu yüzden Kuran’da hain olarak gösterilmiştir. Onun ihaneti, müminlere olan düşmanlığından ve iman edenlere karşı inkarcılarla işbirliği yapmış olmasından ileri gelebilir.

Hûd suresi 42-46. ayetlerde Hz. Nuh’un bir oğlundan bahsedilmekte fakat isim verilmemektedir. Oğlu Hz. Nuh’un peygamberliğine iman etmemiştir. Müminler gemiye binip tufan başlayınca Hz. Nuh oğluna “Oğulcuğum!” diyerek, şefkat ve merhamet yüklü sözlerle gemiye binmesi ve inkarcılardan olmaması için nasihatte bulunmuş, fakat oğlu bu nasihati reddederek boğulanlardan olmuştur.

Hz. Nuh’un aile hayatından alacağımız mesaj, aynı aile içinde, karı-koca veya baba-evlat olup aynı inancı paylaşamayan kişilerin, bu durumu dünya hayatının imtihanlarından biri olarak değerlendirerek, nasıl davranılması gerektiğini öğrenmeleridir.

İKİ SORU İKİ CEVAP

- Kul hakkı yemenin hükmü nedir? Kul hakkı nasıl ödenir?

Hz. Peygamber, üzerinde kul hakkı bulunan kişilerin, hak sahiplerinden helallik almalarını öğütlemiştir. Bunun yapılmaması durumunda hesap gününde haksızlık yapan kişinin sevaplarının, haksızlığı ölçüsünde alınarak hak sahibine verilecektir. Eğer verilecek sevap bulunamazsa o zaman da haksızlığa uğrayan kimsenin günahları hakkı ihlal eden kişiye yüklenecektir (Buhârî, Mezâlim, 10). Kul hakkına girilerek elde edilen haram para veya mal, sahipleri biliniyor ise kendilerine yahut mirasçılarına verilmelidir. Bilinmiyor ise fakirlere veya hayır kurumlarına onların namına sadaka olarak verilmelidir. Ayrıca, yapılan bu kusurlardan dolayı da Allah’tan af ve mağfiret dilenmelidir. Gıybet vb. hak ihlallerinde en doğrusu, hak sahibine durumu anlatıp helalleşmektir. Ancak her zaman bu şartı yerine getirmek mümkün olmadığından ya da insanlar bundan çekindiklerinden, kendi adına tövbe edip, hak sahibi namına da Allah’tan bağışlanma dilemek etmek, dua etmek ya da hayır hasenat yaparak sevabını ona bağışlamayı ihmal etmemelidir.

- Boya, oje ve jöle gibi maddeler abdest ve gusle engel olur mu?

Gusül veya abdest alırken, yıkanması gereken organların kuru yer kalmayacak şekilde yıkanması gerekir. Aksi hâlde gusül veya abdest geçerli olmaz. Dolayısıyla, gusledecek veya abdest alacak kimsenin bedeninde veya abdest organlarında suyun deriye ulaşmasına engel olacak bir madde bulunmamalıdır. Ancak mesleği gereği tırnaklarına boya yapışan boyacı veya tırnaklarının arasına çamur girip de çıkartamayan çiftçi ve benzeri meslek sahipleri bundan müstesnadır. Bu kimseler için cilde yapışan ve tırnak aralarında kalan hamur, mum, zamk, boya vb. şeyler abdest ve gusle engel olmaz. Fakat isteğe bağlı olarak vücuda sürülen ya da yapıştırılan oje, ruj, geçici dövme ve takma tırnak gibi maddeler bu durumun dışındadır. Bu tür maddeler suyun bedenle temasına engel olursa abdest ve gusle de engel olurlar. Bunların abdest veya gusülden önce giderilmesi gerekir. Saça sürülen jöle ise bir tabaka oluşturmadığından abdest ve gusle engel olmaz.

Cerrah Paşa Camii

III. Mehmed devrinde bir dönem sadrazamlık görevini üstlenen Cerrah Mehmet Paşa tarafından Mimar Davud Ağa’ya 1593 tarihinde yaptırılmıştır. İstanbul’un yedinci tepesine inşa edilmiştir. Marmara’ya hakim bir konumdadır. Davud Ağa, Mimar Sinan’ın kalfalarındadır.

Kendisi bir hekim olması sebebiyle cerrah olarak anılmasına sebep olmuştur. III. Mehmed’in şehzadeliği sırasında kendisini sünnet etmiş, Şehzade tahta geçtiğinde ise sadrazamlığa getirilmiştir. 1694 yılında vefat eden Cerrah Mehmet Paşa, külliye avlusundaki türbesinde yatmaktadır.

Evliya Çelebi’nin “Avret pazarı yakınında sanatlı bir camidir” dediği Cerrahpaşa cami, Aksaray ile Kocamustafapaşa arasındaki semttedir. 16. yüzyıl sadrazamlarından Cerrah Mehmet Paşa tarafından 1593’te külliye olarak yaptırılmıştır.

Mimar Davut Ağa, 1594’te tamamlanan Cerrahpaşa Camii’nde örtü şemasına yaptığı bir ekle, altı dayanaklı şemayı son aşamasına ulaştırmış sayılmaktadır. Böylece sekiz ve altı dayanaklı mekânların tasarımında bir dönüş olmuştur. Mimar Sinan’ın ustabaşı olan Davut Ağa, bu yapıda Edirne Selimiye Camii’ni sanki kopya etmiştir. Tek minareli olan Cerrahpaşa Camii, Marmara kıyılarından görünmektedir.

Yapı, kare planlıdır. Altı fil ayağı üzerine oturan kubbe, kuzeyden ve güneyden iki yarım kubbe ile desteklenmektedir. Ana kubbeyi saran dört yarım kubbe üzerindeki pencereler yapının aydınlık bir ortam sağlamaktadır. Kurşun kubbenin içi, kalem işi süslerle bezelidir. Minber ve dışa çıkıntılı dört köşeli mihrabı mermerdendir. Mihraptaki orijinal İznik çinileri günümüze ulaşamamıştır. Yangın, deprem, yıldırım düşmesi gibi afetlerden ve çevresindeki yapılaşmadan zarar gören yapı, 1892, 1960 ve 1979 yıllarında, son olarak 1999 depreminden sonra olmak üzere birkaç kez onarım görmüş; orijinalliğini büyük ölçüde yitirmiştir.