Kim demiş cerrahlık erkek işi diye!

Cerrahinin zorluğu ve “Kadınsın yapamazsın” baskıları kadın cerrahların sıkıntılarını ikiye katlıyor. Ama vazgeçmeyenler de var. Onlardan biri de 40 yıllık cerrah Prof. Dr. Serap Aykut Akay. Milliyet, 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nde Akay ve ekibindeki kadın hekimler ile bir araya geldi.

Siyami Ersek’in tepkisi

Dr. Siyami Ersek Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Kardiyovasküler Cerrahi Klinik Şefi olan Prof. Dr. Serap Aykut Akay (65) Türkiye’nin ilk kadın cerrahlarından biri. Mesleğini büyük bir aşkla yapan Akay, zorluklara ve baskılara rağmen bildiği yoldan dönmemiş. “Atatürk ilkelerine bağlı bir ailenin çocuğuyum ve bu yolda devam ettim” diyen Akay anlattı: “Tıp fakültesinde kalp cerrahı olmaya karar verdiğimde ‘Alay ederler’ diye kimseye söylemedim. İkinci sınıfta Prof. Dr. Siyami Ersek hocanın yanına geldim. ‘Kalp cerrahı olacağım’ dediğimde ilk tepkiyi Siyami Ersek verdi. ‘Nereden çıktı cerrahi? Bu işi erkeklerden daha iyi yaparsın ama evleneceksin, çocuğun olacak. O zaman bu işi götüremezsin. Başarılı bir insansın geriye düşersin’ dedi. Ben de her şeyi ona göre planladığımı, geç evleneceğimi ve çocuk sahibi olmayacağımı söyledim.”

‘Baskılara rağmen’

Önünde bir rol model olmamasına rağmen istediği yolda taviz vermeden yürüyen Prof. Dr. Akay şöyle konuştu: “Ben tıp fakültesini bunun için okudum ve başaracaktım. Eğer ben yolumda tökezleseydim arkamdan da başka kadınların gelmesi güç olurdu. ‘Kadından cerrah olur mu, nasıl yapacaksın’ gibi sözleri çok duydum, baskı gördüm. Erkek egemen bir iş olabilir ama erkek işi diye bir şey yok. O istediği branşı yapabiliyorsa ben de yaparım. Motivasyonumdan hiçbir şey kaybetmeden işimi icra ettim.”

Prof. Dr. Akay, kadın hekimlere de seslendi: “Bir işi istiyorsanız başarılı olacaksınız. Ben kafamı dik tuttum ve bu işi yapacağım dedim. En az yanımdaki erkekler kadar başarılı olmak zorundaydım. Eğer hayatımı koyduysam ve bu yolu çizdiysem o zaman ispatlamak zorundayım. Bu işe girecek arkadaşlarım gerçekten bunu başarabileceklerine ve her şeyden önemlisi de bir erkeğin ardına düşmeden bunu yapabileceklerine inanıyorlarsa yapsınlar. Kadın cerrahlarımla gurur duyuyorum. Onları erkeklerin arkasında görmeyi asla istemem. Kadın, erkek ayrımına inanmıyorum. Erkekler kaba güç olarak daha güçlü olabilir ama Allah kadına ince, narin eller vermiş. Bir cerrahta olması gerekenler, bir kadında daha fazla bana göre. Kadınların yapamayacağı hiçbir meslek yok. İnansınlar yeter ki. Başarılarımı da ailemin aydın fikirlerine borçluyum. Eşim de beni sonuna kadar destekledi. Bir daha dünyaya gelsem, bütün yorgunluğuma rağmen yine kalp cerrahisini seçerim. Her girdiğim ameliyatta ilk gün girdiğim ameliyatın hazzını ve heyecanını yaşıyorum.”

‘Mücadeleye devam ediyorum’

Yolun henüz başında olduğunu söyleyen asistan Emine Dudu Can (28) “Oldukça yorucu bir iş ama bu bilinçle seçtim. Bazen aşırı yoğunluk nedeniyle ‘Acaba bıraksam mı’ diye aklımdan geçiyor ama mücadeleye devam ediyorum” dedi.

‘Yetenek ve akıl gerekli’

Op. Dr. Evren Müge Taşdemir (41) büyükbabasını kalp krizinden kaybettiği gün kalp cerrahı olmayı kafasına koymuş. 17 yıllık hekim olan Taşdemir, “Biz cerrahlığı seçerken önümüzde Serap Hoca’nın açtığı yol vardı. Kadın cerrah altında çalışmak biz kadınlar için bir avantajdı ve biz bu avantajı kullandık. Ekip dışındakilerin ‘Bakın bu böyle zor bir iş, emin misiniz? Bunu yapabilecek kapasitede misiniz?’ mobbinglerine karşı kararımızdan vazgeçmedik. Doktorluğun cinsiyeti olmaz, doktor doktordur. Beyin akıl ve yetenek gerektiren bir iş ve bunu da kadınlar da çok iyi yapar” diye konuştu.

‘Bırak, minyon bir kadınsın’

Op. Dr. Sevinç Bayer Erdoğan (39) anlattı: “Hep doktor olmak istiyordum. Ancak anneme göre öğretmen olmalıydı. Ama ben kendi hayallerimin peşinden gittim. Tıp okudum. Buraya başladığımda herkes bana, ‘Bırak minyon bir kadınsın. Değmeyecek’ dedi. Ben ise yapabileceğimi gösterebilmek için her şeyi yaptım. En büyük destekçim de cerrah eşim oldu. Bana hep ‘İnanıyorum yaparsın’ dedi. Kadın asistanlar, ‘Siz yapamazsınız’ denildiği için kendilerini ispatlamak adına daha fazla çaba harcıyorlar.”

‘Hep hedefime doğru ilerledim’

Eşi de kalp damar cerrahı olan Operatör Dr. Ümmühan Nehir Selçuk (39), “Tek tercihim tıptı ve kalp cerrahi olmak istiyordum. Kalbin atması hep heyecanlandırdı beni. Asistanlığım döneminde, kıdemli erkek asistanların ‘Gidecek misin, gitmeyecek misin? Bak bu iş zor. Çocuğun olacak, evleneceksin bir daha düşün’ gibi söylemleri oldu. Ama ben söylenenleri hiç duymadım. Bir hedefim vardı ve ona doğru ilerledim” ifadelerini kullandı.

‘Serap hoca’yı örnek aldık’

Kalp ve damar cerrahisi uzmanı Dr. Şebnem Albeyoğlu, Prof. Dr. Akay’ın izinden yürüyen başarılı bir hekim. Prof. Dr. Akay’ı rol model olarak alan Dr. Albeyoğlu, “Biz Serap Hoca’nın yanında yetiştik. Buraya geldiğimizde zaten o birçok şeyi tek başına göğüslemişti. Bizim için de ‘Bunlar en sonunda yorulur, pes ederler, giderler. Siz kadınsınız ne işiniz var’ dediler. Ama biz ‘Serap hoca başardıysa biz de başarırız’ dedik. Erkek egemen bir meslek ama kadınlar bu mesleği çok daha iyi yapıyor. Cerrahlığı seçtiğime hiç pişman olmadım. Her izin dönüşümde ‘Ben bu kalbin atışını çok özlemişim’ diyerek ameliyatlara girdim. Cerrah olmak isteyen kadınlar, isterlerse erkek cerrahlardan çok daha başarılı olabilirler” dedi.