Mürekkebin arkasındakiler

Pera Müzesi, yeni bir sergiye ev sahipliği yapıyor. Mürekkep kullanılarak kâğıt, porselen, ipek kumaş ve yelpaze gibi kültürel obje ve malzemelerin üzerine resmedilen manzara, figür, çiçek ve hayvan soyutlamaları, kökenleri bin yılı aşan Çin mürekkep resminin temel anlatılarını oluşturuyor ve antik dönemlerde bu teknikle üreten sanatçıların dünyayı algılama ve yorumlama biçimlerine birer pencere açıyor. Fakat bu gelenek, Mao önderliğindeki Kültür Devrimi’nin komünist propagandaları nedeniyle sekteye uğratılıyor ve 1980’lere dek yasaklanıyor. 1980 sonrası ise sanatçılar, Mao’nun ölümünün ardından sosyalist gerçekçilik haricinde, yerli sanat formlarına ve soyut resme yönelerek Mao rejiminin kültür tarihinde açtığı derin yaraları sarmaya, onarmaya başlıyor.

Çağdaş mürekkep resmindeki ilk temsillerin bu yıllarda yeniden görüldüğünü söyleyen “Mürekkepten: Çin Güncel Sanatından Yorumlamalar” sergisinin küratörü Karen Smith, “Bu yıllarda sanatçılar, Kültür Devrimi’nin siyasi otoritesinden henüz kurtulmuştu. Artık kendilerini özgürce ifade edebileceklerdi, böylelikle bulabildikleri en ucuz malzemelerden kağıt ve mürekkebi kullanarak soyut ifade formlarını deneyimlediler. 90’ların Çin sanat sahnesi, geleneksel ve yerel sanatlara referans veren işlerdense Batı odaklı çağdaş sanatın yansımalarına tanıklık etti. 2000 sonrası ve günümüzde üretimlerine devam eden ve bu sergide eserleri yer alan, Zhou Fan’ın aralarında bulunduğu çoğu sanatçının mürekkebi odağa aldığı işler ise; kullanılan renkler, malzemeler, ifade biçimleri ve kavramsal çerçeveleri sebebiyle ulusal ve uluslararası alanda çağdaş üretimler olarak kabul edilmektedir. Yine de kelimelere, kalıplara takılmamak gerek, bu sergide gördüğünüz eserlerin çağdaş olup olmadığı meselesindense mürekkebi sanatsal bir ifade biçimi olarak kullanmaları beni daha çok ilgilendiriyor” diyor.

Kimlikle hesaplaşma

Müzenin üç katına yayılan sergide 30’un üzerinde eser var. Sergi seçkisinde yer alan sanatçılar, mürekkep kullanarak ürettikleri video, resim, fotoğraf ve mekana özgü yerleştirmelerinde kültürel kimliğin kökenleriyle hesaplaşıyor ve belki de ani kırılmalarla parçalanmış kolektif hafızalarıyla yüzleşiyorlar. 1000 yıllık mürekkep sanatı ve kaligrafinin özüne yönelik okuma ve araştırmalar da sergideki eserlerde öne çıkan temalar arasında yerini alıyor. Wang Duo’nun beşinci kattaki galerinin tavanından sarkıtılan üç metre uzunluğundaki yerleştirmesi bunlardan biri… Güncel sanatçı Jian-Jun Zhang’ın pirinç kağıdı üzerine mürekkep ve akrilik uygulayarak mekana özgü kurguladığı 2012 tarihli yerleştirmesi “Bin Karakterli Metin”de de antik Çin kültürünün sembol ve anlam dünyaları mercek altına alınıyor. Sergi 28 Temmuz tarihine kadar görülebilecek.