O subayların torunları aranıyor: Tarihi ilan

Birinci Dünya Savaşı boyunca Sovyet Rusya’nın Vladivostok kentinde esir edilen Osmanlı askerlerini 1921 yılında vatanlarına kavuşturmak için yola çıkan Heimei-Maru gemisinde yaşananları anlatan belgeselin ikincisi çekiliyor. Japon Savunma Bakanlığı, ATASE, Kızılhaç ve Türk Kızılayı arşivlerini tarayarak “Vatana Giderken” adıyla belgeselleştiren Hayriye Savaşçıoğlu, Alay Kumandanı Binbaşı Hüseyin Avni ve Yüzbaşı Ali Galip’in Heimei-Maru gemisinden yazdığı yüzlerce mektuba ulaştı. 2 Erzurumlu askerin torunlarına ulaşmak için yerel gazetelere ilan veren Savaşçıoğlu, şunları söyledi: 

Mektup verecek

“Binbaşı Hüseyin Avni ve Yüzbaşı Ali Galip, Heimei-Maru gemisindeki Türk askerlerin vatanlarına sağ salim dönmeleri için çok çaba harcamışlar. Mutakzade olarak anılan Binbaşı Hüseyin Avni, 1882 doğumlu ve 9.Kolordu 50.Piyade Alay 2. Tabur’da görevli. Hacı Bekir oğlu Yüzbaşı Ali Galip de Erzurumlu. Bu iki Türk askerinin Cemiyet-i Akvam ve Harbiye Nezaretine yazdıkları mektuplar, askerlerin vatanlarına kavuşmalarını mümkün kılmış. Belki torunları bile bu cefakâr askerlerin nasıl bir kahramanlığa imza attıklarını bilmiyor olabilir. Onlara ulaşıp mektup ve belgeleri paylaşmak istiyorum.

Belgesel, 1 Kasım’da Tokyo’da Türkiye ve Japonya arasında imzalanacak ekonomik işbirliği anlaşmasının ardından gösterilecek. Ayrıca, Kültür Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü desteğiyle uzun metraj filmin senaryosu da yazıldı.”  

Sönmez’den anı kitabı

Doğu cephesinin unutulmaması için çabalayan Prof. Dr. Bingür Sönmez ise Yusuf İzzettin Bey’in “Sibirya’da Yedi Yıl” isimli anı kitabını yayına hazırlıyor. Anı kitabında Heime Maru gemisinin de yer aldığını söyleyen Sönmez, “7 yıllık esaretten sonra memlekete dönmek için denize açılan askerlerimiz okyanusları aşıp geldikleri Midilli açıklarında Yunanlılar tekrar esir aldı. 16 ay süren açlık ve sefalet dolu ikinci esaretin ardından İstanbul’a geldiklerinde Harem’den karaya çıkarak toprağı öptüler. Japon Yarbay Tsumura yüzyıllar sonra bile unutulmayacak bir direnişle Osmanlı askerlerini Yunanlılara teslim etmedi” dedi. 

Parlak Güneş Heimei Maru

7 yıl Rusların esiri olan askerlerimizin İstanbul’a dönmesi için Japon hükümeti Japonca’da ‘Parlak Güneş’ anlamına gelen Heimei Maru gemisini ve Yarbay Yukichi Tsumura’yı görevlendirilmişti. 1012 asker, 19 kadın (Tatar, Sibiryalı, Kazak) ve 17 çocuk 23 Şubat 1921 de yola çıktı. 5 Nisan’da gemiyi durduran Yunanistan’a Yarbay Tsumura askerleri teslim etmedi. Hilal-i Ahmer (Kızılay) girişimleri ve Japon yarbayın mektuplarıyla, 25 Haziran 1922 de Kızılay’ın Ümit Vapuru askerleri İstanbul’a getirdi.

Yunan savaş gemisine direnen Japon Yarbay Tsumura.