Osmanlı’da kadın üniversitesi vardı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, G-20 Zirvesi için gittiği Japonya’da kendisine fahri doktora unvanı veren Mukogava Kadın Üniversitesi’nde, “Japonya’da sadece kadınların kabul edildiği üniversitelerin Türkiye için model olabileceğini” söylemesinin ardından, gözler “kadın üniversitelerine” çevrildi. Japonya’da verilen “cinsiyet eşitliği” mücadelesinin sonucu olarak ortaya çıkan kadın üniversitelerine yalnızca kadın öğrenciler kabul ediliyor. Okullarda edebiyat, sağlık ve spor bilimleri, insan ve çevre bilimleri, güzel sanatlar, eczacılık, günlük yaşam çalışmaları ve halk sağlığı gibi pek çok bölüm bulunuyor.

Osmanlı Devleti’nde de, kadınların yükseköğrenim görebilmesi için 1914-1915 ders yılında İstanbul’da İnas Darülfünunu kurulmuştu. 3 yıllık yükseköğretim verilen okulda, kız liseleri ve öğretmen okulları için öğretmen yetiştiriliyordu.

Birçok ülkede var

G20 Zirvesi’ne katılmak üzere gittiği Japonya’da Erdoğan’a, Mukogava Kadın Üniversitesi tarafından fahri doktora unvanı verildi. Erdoğan, yaptığı konuşmada, sadece kadınların kabul edildiği üniversitelerin Türkiye için de model olabileceğini söyledi. Erdoğan “Japonya’da 80 üniversite kadın üniversitesi. Bu bizler için çok anlamlı. Ülkemde de bunun adımını atacağız” ifadelerini kullanmıştı.

Japonya’nın dışında Güney Kore, Çin ve Hindistan gibi Asya ülkeleri ile ABD, İngiltere, Kanada gibi Batı ülkelerinde de hizmet veren ve sadece kadın öğrencilerin kabul edildiği kadın üniversiteleri var. İran, Ürdün, Kuveyt, Sudan, Pakistan gibi Müslüman ülkelerde de yalnızca kadınların gittiği üniversiteler bulunuyor.

Bir anaokulu, bir ortaokul, bir lise, bir kolej ve bir yüksek lisans okulunun bulunduğu Mukogava Kadın Üniversitesi’nden bugüne kadar 170 binden fazla öğrenci mezun oldu. Bugün de 13 binden fazla öğrencisi var. Üniversite, edebiyat, sağlık ve spor bilimleri, insan ve çevre bilimleri, güzel sanatlar, eczacılık, günlük yaşam çalışmaları ve halk sağlığını kapsayan 14 bölümden oluşuyor.

Cinsiyet eşitliği

Edinilen bilgiye göre Japonya’daki kadın üniversitelerinin kuruluşu, “cinsiyet eşitliği” mücadelesine dayanıyor. 19. yüzyıl ortalarına kadar erkeklerin egemen olduğu feodal Japon toplumunda, kadın haklarının yok denecek kadar az olduğu, kadınların eğitim hakkına ulaşamadığı, kadınlardan yalnızca eşine ve eşinin annesine sadakat göstermesinin beklendiği biliniyor. 1917 yılında reformist Jinzo Naruse, kadınlar için yükseköğretim kurumlarının kurulması için çağrıda bulunurken, erkek üniversitelerini kadınlara açmak yerine cinsiyete göre ayrılmış okullaşma üzerine bir politika belirledi.

II. Dünya Savaşı yenilgisinden sonra Japonya’da büyük ölçekli eğitim reformuna imza atıldı. Kadınlar için orta ve yüksek öğrenim sisteminin revizyonu yapıldı. Kadınlara oy hakkı verildi; eğitimde fırsat eşitliği sağlandı. Kadınların yükseköğretim kurumlarına gitmesini engelleyen düzenlemeler kaldırıldı; kadın üniversitelerinin kurulması ve üniversitelerin karma öğrenci alması kararlaştırıldı.

53 mezun verdi

Osmanlı Devleti’nde kadınların yükseköğrenim görebilmesi için 1914-1915 ders yılında İstanbul’da İnas Darülfünunu kurulmuştu. 3 yıllık yükseköğretim verilen okulda, kız liseleri ve öğretmen okulları için öğretmen yetiştirilirken, mezunları çeşitli liselerde zorunlu hizmet yaptı. İnas Darülfünunu, erkeklerin öğrenim gördüğü “Zükur Darülfünunu” ile 1918-1919 ders yılında birleşti. Bu fiili birleşmeye kadar İnas Darülfünunu’nda 129 öğrenci eğitim gördü ve 53 kadın mezun oldu. Okul, 1921 yılında da resmen kapandı.