Sanat tarihçisinin gözünden istanbul

ANAMED, Uluslararası Sevgi Gönül Bizans Araştırmaları Sempozyumu çerçevesinde “Arşivin Belleği: Marcell Restle’nin Anadolu Araştırmaları” sergisini ziyaretçileriyle buluşturdu. Sergi izleyicilerine, Marcell Restle’nin 1956-2000 yılları arasında oluşturduğu arşivinden Bizans, Selçuklu ve Osmanlı sanatı ve mimarisi alanlarında fotoğraf, yazılı belge, teknik ve fotogrametrik çizim ve görüntülerini inceleme fırsatı sunuyor. Bunun yanında ziyaretçilerine Restle’nin sistematik çalışma yöntemini de sergileyerek yapılan araştırmaların nasıl bir süreçten geçtiğini de göstermiş oluyor.

Sergiye gelenler İstanbul, Anadolu ve Suriye’nin Havran bölgesinde yapılan araştırmaların kronolojik şekilde sıralandığı ve arşivin kısa bir öyküsünün bulunduğu dört bölümü geziyor. Ayrıca Marcell Restle’nin Viyana Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nün arşivi olan DiFaB’a (Bizans Araştırmaları Dijital Arşivi) bağışladığı özel koleksiyonundan, vefatından sonra üniversiteye taşınan belge ve malzemelerin büyük bir bölümü de ilk kez sergileniyor.

84 yıllık yaşam

Alman araştırmacı Marcell Restle, Tübingen ve Münih üniversitelerinde sanat tarihi, Bizans Araştırmaları ve Hıristiyanlık tarihi alanlarında eğitim aldıktan sonra 1956 yılında, bir yıl İstanbul Üniversitesi’nde Kurt Edrmann, Halet Çambel ve Semavi Eyice’nin aralarında olduğu hocalardan dersler aldı. Burada edindiği deneyim ona, Bizans sanatı konusunda yeni ufuklar açtı. Kendi alanı dışında İslam Sanatı ve özellikle de Osmanlı Sanatı üzerine yaptığı çalışmalar, tüm Doğu Akdeniz ve özellikle İstanbul, Edirne, İznik ve Bursa’nın yanı sıra tüm Anadolu’ya gerçekleştirdiği sayısız araştırma gezileri Restle’nin kültür varlıklarını tanıma, sistematik olarak belgeleme, tarihleme ve analiz etme konusunda ustalaşmasını sağladı. Bu arşiv sergide de Restle’nin bilime adanmış 84 yıllık bir yaşamın izleri izleyici karşısına çıkarılıyor. Yanı sıra arşiv, Restle’nin kimliğine, bir çalışma gününü nasıl geçirmiş olabileceğine, internetin dahi olmadığı bir dönemde zamanı nasıl bölüp, tanzim ederek günümüzdeki bir sanat tarihçisinin üretebildiğinden çok daha fazlasını ürettiğine, çalışırken nasıl bir yol izlediği ve araştırmalarında hangi metotları kullandığına dair bilgiler veriyor.

‘İstanbul onun için değerliydi’

Theis, “Marcell Restle için İstanbul çok değerli bir yer. Çünkü 1950’lerde Almanya’dan burs alıp İstanbul’a gelmek çok önemli bir şeydi. Restle, buraya Bizans’ı araştırmak için gelmişti. Ancak sonradan Bizans ve Osmanlı mimarisinin birbiriyle bütün olduğunu keşfederek Osmanlı’yı da araştırmaya başladı” dedi.