Sıvacı kuşu bize iklimden haber verecek

Önümüzdeki 20 yıl içinde ortalama sıcaklık 2-3 derece, 2100 yılında ise 5-6 derece artacağına dikkat çeken bilim insanları, bunun sadece insan sağlığını değil, doğal yaşamı da etkileyeceğini belirtiyorlar. Hacettepe Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Biyocoğrafya Araştırma Laboratuvarı’ndan Doç. Dr. Utku Perktaş ise iklim değişikliğinin Anadolu’daki kuş türleri üzerindeki etkileri konusunda ABD’de çalışmalara başlayan isimlerden. Perktaş ve çalışma arkadaşları, çalışmanın ilk sonuçlarını Milliyet ile paylaştı.

“Anadolu sıvacısı” adlı kuş türüne odaklanan araştırmanın detaylarını anlatan Perktaş, şu tespitlerde bulundu:

“Anadolu, Kafkaslar ile Midilli adasında dağılım gösteren bu küçük ötücü kuş, bulunduğu coğrafyanın bütününde yerli yani bazı kuş türleri gibi göç etmeyen türden. Moleküler biyoloji ve ekoloji disiplinlerinin birlikte kullanıldığı çalışma, türün sahip olduğu genetik çeşitliliğin, yayıldığı coğrafyanın farklı noktalarında nasıl değişiklik gösterdiğini ortaya koymaya odaklanıyor. Bu değişiklikler ışığında, türe ait farklı popülasyonların geçmişe dair bulguları, geçmişteki iklim değişikliklerine ait çıkarımlar sunan iklim modelleriyle karşılaştırıldı. Sonuçlar İngiltere’nin ünlü akademik dergilerinden Bird Study’de yayımlandı. Çalışma, bundan 22 bin yıl önce tepe noktasına ulaşan son buzul dönem boyunca tüm sert koşullara rağmen Anadolu’nun kıyı ormanlarında ‘sıvacı kuşu’ gibi türlerin hayatta kalabildiğini gösterdi. Ancak çalışmaya göre yaklaşık 130 bin yıl öncesi ve ortalama sıcaklıkların günümüzden iki derece yüksek olduğu bir dönemde, ‘Anadolu sıvacısı’ günümüzden farklı olarak Karadeniz kıyı kuşağında yaşamadı. Çünkü, kızıl çam ormanlarına bağımlı olan bu tür için uygun orman yapısı muhtemelen Karadeniz kıyı kuşağı boyunca bulunmuyordu. Anadolu’nun güneybatı ve güney kıyı kuşağı bu tür için adeta bir sığınak konumundaydı.”

Son 900 yılın en kurak dönemi

Amerikan Doğa Tarihi Müzesi Ornitoloji Departmanı’nda görevli olan Utku Perktaş, “Türkiye, bulunduğu coğrafyadaki önemli su kaynaklarını sınırları içinde barındırıyor. Bunların kullanımına yönelik ortaya çıkabilecek sorunlar, çok da uzak olmayan bir gelecekte kapımızı çalacak. Suriye, Irak ve Güneydoğu Anadolu’yu içine alan geniş bir coğrafya 2006 yılından bu yana son 900 yılın en kurak dönemiyle karşı karşıya. Bu kuraklığa bağlı olarak gelişen toplumsal değişimler, bugün Ortadoğu’nun en büyük problemi olarak dünyanın karşısına çıkıyor. Tarımsal faaliyetler bölgede belirli ölçüde sınırlanmaya başladı bile” dedi.