Türkiye’den parça üretimi sürecek

Türkiye ile ABD arasındaki F-35 gerginliği devam ediyor. S-400 hava savunma sistemi alımını gerekçe göstererek, F-35 uçaklarıyla ilgili tüm eğitim teçhizatı ve diğer malzemelerin Türkiye’ye gönderimini durduran Pentagon, Türkiye’nin ürettiği parçaların ikincil kaynaktan tedariki üzerinde de çalıştıklarını ifade etti. ABD’nin, İsrailli firmalar ile ilave iş payı için talepte bulunduğu ileri sürülüyor.Bu gelişme üzerine, gözler F-35 projesinde yer alan ve projeye parça üreten Türk savunma sanayii şirketlerine çevrildi. Edinilen bilgiye göre, şirketler, bazı arayışlar içinde olan ABD’ye rağmen, F-35A projesinde aldığı siparişleri sağlamak için çalışmalarını sürdürüyor. Kesin bir karar alınmadığı sürece, Türk savunma sanayii şirketleri parça üretimine devam edecek. Firmaların ürettiği parçaların dağılımı şöyle:

ALP HAVACILIK: 2004’ten bu yana programa destek veren Alp Havacılık, F-35 uçak gövdesi yapısal parçaları ve asambleleri, iniş takımı bileşenleri ve motor için F135 motoru titanyum entegre kanat rotorları üretiyor.

ASELSAN: F-35 Elektro Optik Hedef Sistemi’nin parçası olan gelişmiş optik bileşenler için üretim yaklaşımları geliştiren ve F-35 CNI Aviyonik Elektronik Arabirim Kontrol Cihazı üzerinde Northrop Grumman ile birlikte çalışan ASELSAN ayrıca tam ölçekli üretim faaliyetlerini başlattı.

AYESAŞ: İki temel F-35 bileşeni olan füze uzaktan kumanda arabirimi ve panoramik kabin ekranının elektronik kartlarının tek tedarikçisi.

FOKKER ELMO: F-35 Elektrik Kabloları ve Ara Bağlantı Sistemi’nin (EWIS) yüzde 40’ını üretmekte olan FOKKER ELMO ayrıca, tüm merkezi bölüm kablo sistemleriyle TAI’yi destekliyor. FOKKER ELMO ayrıca motor için, büyük bir kısmı İzmir’deki tesislerinde üretilen EWIS’i geliştirdi.

ROKETSAN ve TÜBITAK-SAGE: F-35 uçağında kullanılacak hassas güdümlü Stand-off Füzesi’nin (SOM) geliştirme, entegrasyon ve üretimini yürütüyor.

TUSAŞ: 2008’den tüm F-35 uçaklarında kullanılan donanımları sağlayan TUSAŞ, Northrup Grumman ile birlikte uçak orta gövdesi üretim ve montajı, kompozit dış kaplama ve silah bölmesi kapakları ile fiber kompozit hava girişi kanallarının üretimini yürütüyor. Havadan Yere Pilonlar ve adaptörler dahil F-35’in Alternatif Görev Ekipmanları’nın (AME) yaklaşık yüzde 50’sini üreten TUSAŞ, ayrıca Otonom Lojistik Global Destek (ALGS) sistemi kapsamında Türk Silahlı Kuvvetleri’nin organik depolarını temsil etmek üzere seçildi.

HAVELSAN: 2005 yılından bu yana F-35 eğitim sistemlerini destekleyen HAVELSAN, gelecekte Türk F-35 Entegre Pilot ve Bakım Eğitim Merkezi (ITC) ve Türkiye’deki ilgili eğitim sistemlerinin geliştirilmesi için öncü bir rol üstleniyor.

KALE HAVACILIK: 2005’ten bu yana F-35’i destekleyen KALE HAVACILIK, TAI ile birlikte F-35 uçak gövdesi yapısal parçalarını ve düzeneklerini üretiyor. Üç uçak tipinin de iniş takımı kilit asambleleri için Heroux Devtek’i tek tedarikçi olarak destekleyen Kale Havacılık ayrıca, motor donanımlarının üretimi amacıyla İzmir’de Pratt & Whitney ile bir ortak girişim oluşturdu.

MIKES: 2004’ten bu yana F-35 Programı’nı destekleyen MIKES, British Aerospace Engineering (BAE) ve Northrop Grumman için F-35 uçak bileşenleri ve asambleleri sağlıyor.