Türkiye İngilizceyle eğitime hazır değil

Cambridge Üniversitesi’nde öğretim üyeliği ve The Cambridge Centre for Languages, Sawston Hall’un 22 yıl kurucu direktörlüğünü yürüten Prof. Dr. Sinan Bayraktaroğlu, yabancı dil eğitimi ve yabancı dille eğitimde Türkiye’nin neden başarısız olduğunu anlattı. Türkiye’de ilkokuldan itibaren verilen Türkçe eğitiminin yetersizliğine dikkati çeken Bayraktaroğlu, “Türkçe’yi yeterli düzeyde bilmeyen bir öğrenciden yabancı dil öğrenimi beklemek büyük bir gaflet olur” dedi. Türkiye’nin, İngilizce ile eğitime hazır olmadığını da vurgulayan Bayraktaroğlu, “12. sınıfı bitiren bir öğrenci B1 düzeyinde bir İngilizce ile üniversiteye gelmediği sürece, lisans düzeyinde İngilizce ile eğitim unutulmalı. Ancak vakıf üniversiteleri yabancı dille eğitim üzerinden birbiriyle yarışıyor. Korkunç bir istismar var. Ama denetleme mekanizması yok” dedi.

Devlet Üstün Hizmet Madalyası sahibi, Londra Üniversitesi’nde “Uygulamalı Dilbilim ve Yabancı Dil Eğitimi” alanında doktora eğitimi, Cambridge Üniversitesi’nde öğretim üyeliği ve The Cambridge Centre for Languages, Sawston Hall’un 22 yıl kurucu direktörlüğünü yürüten Prof. Dr. Baynaktaroğlu, yabancı dil eğitimi ve yabancı dille eğitimde Türkiye’nin neden başarısız olduğunu ve neler yapılması gerektiğini Milliyet’e anlattı.

‘En büyük eğitim sorunu’

- “Türkler, İngilizce’yi Avrupalılar gibi öğrenemiyor, konuşamıyor” algısı var. Bu doğru bir algı mı?

Sıkıntı sadece yabancı dilde değil ki. Oxford Üniversitesi’nin Türkiye’deki İngilizce eğitimi ile ilgili raporunda, ‘Türkiye’de Türkçe ile eğitim sıkıntısı da var’ diyor. Bu, Türkiye’nin bana kalırsa en büyük eğitim sorunu ve bu soruna yeteri kadar önem verilmemesi, sorunun göz ardı edilmesi, Türkiye’de düşünemeyen, yorum yapamayan bir neslin yetişmesine neden oluyor. Bu çok acı.

- PISA sonuçları Türk öğrencilerin Türkçedeki durumunu gösteriyor aslında..

Okuduğunu anlayabilme sıralamasında Türkiye OECD ülkelerinin en altlarında yer alıyor. Yabancı dil eğitimine de bakarsak, işin püf noktası burada. Öğrenme becerileri bir kez anadil, yani Türkçe aracılığıyla elde edilince o beceriler çok kolay bir şekilde yabancı dil eğitimine aktarılır.

Nitekim bu konu YÖK Strateji raporunda da vurgulanıyor ama bizde söz çok uygulama yok maalesef. Kendi anadilini, Türkçeyi yeterli bir düzeyde bilmeyen, okuma, yazma, dinleme, anlama becerilerini etkin bir şekilde öğrenememiş bir öğrenciden bir yabancı dil öğrenimi beklemek büyük bir gaflet olur. ‘Yabancı dille eğitim’ sevdasına kapılmak ise gerçekçi bir yaklaşım olmaz maalesef.

‘Politika, vasatlık üzerine’

- Problemin özü yabancı dil eğitiminin veriliş şeklinde mi, eğitimi verenlerde mi?

Üniversite yöneticilerinin, YÖK’ün yabancı dil eğitiminin özü ve niteliği hakkında farkındalıkları yok. Yabancı dil eğitimi nedir, nasıl öğrenilir, ne gibi öğretim yöntemleri uygulanır? Bir vurdumduymazlık var. Bugüne kadar süregelen politika hep vasatlık üzerine. Öyle rektörlerle karşılaştım ki, ‘Hocam burası Türkiye’ diyen. ‘Hocam, bize kötünün iyisi gerek’, ‘Hocam kalitenin sonu yok’ diyen.

- Bizdeki yabancı dil eğitiminin çok gramer odaklı olması eleştiriliyor. Öğrenci gramere hakim belki ama sokakta konuşamıyor..

Bugün artık yabancı dil yöntemleri değişti. Gramer olmadan olmaz ama kavramsal, işlevsel ve iletişimsel bir yöntem benimsenmeli. Öğretmenlerinizi de ona göre yetiştireceksiniz.

‘Öğretmenin dili yetersiz’

- Uluslararası geçerliliği olan IELTS, TOEFL gibi sınavlar yerine bizdeki YDS, İngilizce ölçümü için yeterli mi?

YDS, hiçbir uluslararası niteliği olmayan bir sınavdır. Ve çok acıklıdır ÖSYM, bütün dünyada uluslararası geçerliliği son derece itibarlı olan IELTS sınavını, hiç ipe sapa gelmeyen bir gerekçe ile listesinden kaldırıyor. Bu bilinçsizlik. Halbuki bütün dünyada üniversiteler

- ELTS sınav başarısına bakıyor. Çünkü IELTS akademik içerikli bir sınavdır. Şu anda İngilizce ile ders verebilmek için YDS’den 65 puan almak yeterli ama bir İngilizce öğretmeninin dil yeterliliği YDS ile ölçülemez. Bunu Oxford, raporunda da söylüyor. Devlet okullarındaki öğretmenlerin büyük bir çoğunluğu A2 düzeyinde bir İngilizce bilgisine sahip diyor. Çok trajik.

- İngilizce’de durum böyleyken bir de tüm dersleri İngilizce okutulan üniversite bölümleri var..

Üniversiteler rekabet ortamı içerisinde öğrenci çekebilmek için yabancı dili kullanıyor. Kamuyounun da farkındalığı yok. İşletme, iktisat Türkçe değil de İngilizce dilinde olunca puanları çok yüksek. Aileler zannediyor ki, ‘İngilizce ile eğitim olursa, benim çocuğum İngilizce de öğrenir.’ Evini, arabasını satıyor, çocuğunu öyle bir üniversiteye, bölüme sokmak için uğraşıyor. Halbuki ‘yabancı dil eğitimi’ ayrı bir eğitim sürecidir, ‘yabancı dille eğitim’ apayrı bir eğitim sürecidir. Bizim eğitim kültürümüz maalesef yabancı dil eğitimi ile yabancı dille eğitimin arasındaki farkın bilincinde değil ve ne yazık ki ortada müthiş bir kaos var.