Güneydoğu için kalkınma hamlesi

Doğu ve güneydoğu illerinde ana merkez iller olarak Kars, Van, Erzurum, Diyarbakır, Siirt gibi illerin merkez iller olması beklenirken, bu illerin etki alanındaki diğer iller de yatırımlardan payını alacak. 35 milyarlık yatırımın devlet tarafından bölgeye yapılması beklenirken kurulacak fabrikalar ile üretim tesislerinin ana müşterileri de yine devlet olacak. Yatırımların yanı sıra bölgeye gençlik merkezlerinden AVM’ye tüm sosyal tesislerin yapımına da hız verilecek.

Hükümet, terör operasyonlarından etkilenen; hem ekonomik hayatta hem de sosyal hayatta ciddi sıkıntılarla karşı karşıya kalan Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesini yeniden canlandırmak için bir dizi paketi hayata geçirmeye hazırlanıyor. Yıldırım, geçen hafta medya temsilcileri ile bir araya geldiği iftarda atılacak adımların ilk işaretini vermişti.

Merkezler belirleniyor
Edinilen bilgiye göre Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde 4-5 tane cazibe merkezi il belirlenecek. Bu illerin belirlenmesi için çalışmalar devam ederken, Kars-Ağrı-Iğdır-Ardahan; Van-Bitlis-Hakkâri-Muş; Erzurum-Erzincan-Bingöl; Tunceli-Elazığ-Malatya; Gaziantep-Kilis-Adıyaman-Şanlıurfa; Mardin-Şırnak-Siirt-Batman-Diyarbakır olarak merkezlerin ayrılması bekleniyor. Diyarbakır, Kars, Van, Erzurum, Şanlıurfa, Siirt, Elazığ gibi illerin de merkez iller olarak büyük yatırımların yapılacağı iller olması bekleniyor.

İllerin belirlenmesinde karayolu ve demiryolu ağı ile havaalanı durumlarının da etkili olduğu buna göre planlamanın yapılacağı vurgulanıyor. Merkez iller kadar, bu illerin geniş çevresinde bulunan diğer illere de büyük yatırımlar yatırımlar yapılacak.
Yatırımlar için öncelikle özel sektör ile görüşülecek. Ancak özel sektör yatırımı yapmıyor ise kâr durumuna bakılmaksızın yatırım devlet tarafından yapılacak. Bölgenin ulaşım ağına ve bölgesel ürünlere göre fabrikalar kurulacak. Kurulacak bu fabrikalardan alımları yine devlet yapacak.

Örneğin; kurulacak bir un fabrikasından bölgesel alım olmaz ise devlet alımları yapacak ve ihtiyacını bu bölgeden karşılamış olacak. Yurtdışına Kızılay başta olmak üzere çeşitli yardımlar yapılırken tüm bu yardımlar bölgede kurulacak fabrikalardan temin edilecek. Fabrikalar eğer istenirse bir süre sonra özel sektöre de devredilecek ve yine özel sektöre de belli oranlarda ve yıllarda alım garantileri verilecek. Kurulacak fabrikalar ile binlerce aileye iş imkanı sağlanması da hedefleniyor.

Bölgede fabrikaların yanı sıra belirlenecek merkez illere sağlık eğitim kurumları, aile merkezleri, gençlik ve kadın merkezleri de yapılacak. Bu illerin cazibe merkezi olması ile bazı yatırımlar diğer illere de kaydırılacak.

Belediyelerin bu merkezleri kurmamaları halinde bakanlıklar aracılığı ile merkezler kurulacak. Buralara yapılacak atamalar ile de yeni bir istihdam alanı yaratılacak. Bazı illerde dev AVM’ler de kurulacak. Bu AVM’ler de yine özel sektör tarafından kurulmaz ise devlet tarafından kurulup işletilecek.

Yeni istihdam alanları
Hükümet, oluşturulacak bu cazibe merkezi illerde İstanbul’un Kocaeli ve Bursa’yı kalkındırdığı çevre illeri de kalkındırmayı hedefliyor. “Etkileşimli kalkınma” olarak değerlendirilen bu modelin ilk yatırımlarının yaz aylarında başlaması ve 5 yıl içinde 35 milyar lirayı aşması hedefleniyor.

Kaynaklar, bölgede özellikle metal eşya, giyim eşyası, plastik ve kauçuk ürünleri, soğuk hava depoları, deri ürünleri fabrikası, ahşap işleme, baraj göllerinde balık üretimi, bisiklet üretimi, kimyasal madde üretimi gibi yatırımların yapılabileceğini vurguluyor.