Hava kirliliğinde ‘Kara Rapor’

Temiz Hava Hakkı Platformu’nun Türkiye’nin hava kalitesiyle ilgili hazırladığı raporun sonuçları açıklandı. “Türkiye’de Hava Kirliliği: Kara Rapor” başlığını taşıyan 38 sayfalık bilimsel çalışmaya göre Türkiye’deki hava kirliliği rakamları hem Avrupa Birliği, hem de Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği değerlerin kat kat üzerinde...

Kanser ölümleri artıyor

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın istasyon ölçümlerine göre ülke genelindeki 181 istasyonun yüzde 97.7’sinde ulusal sınır değerin en az 1 gün aşıldığı belirtildi. AB ve Dünya Sağlık Örgütü’nün sınır değeri baz alınarak 181 istasyonun sonuçlarına bakıldığında ise yüzde 99.4 oranında sınır değerin aşıldığı belirlendi. “Kara Rapor” başlıklı raporda, hava kirliliğine bağlı ölümlerdeki artışa da dikkat çekilerek, partikül madde miktarının 10 mikrogram artması halinde kanser ölümlerinde yüzde 15-27 oranında artış yaşanacağı ve 7-13 yaşlarındaki çocukların solunum fonksiyonlarını gerilettiği belirtildi.
Rapordan öne çıkanlar ise şöyle:

- Hava kirleticilerinden Partikül Madde 10 (PM10) değerleri neredeyse tüm illerde yılda en az bir kez olmak üzere sınır değerlerin üzerine çıktı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Hava Kalitesi İzleme istasyonlarından alınan veriler ışığında hazırlanan rapora göre 2015 yılında 81 ilin 79’unda PM10 ölçümü gerçekleştirildi. Ulusal sınır değerler göz önüne alındığında 79 ildeki 24 saatlik ölçümlerde PM10 değerleri en az bir kez aşıldı. AB ve Dünya Sağlık Örgütü’nün sınır değeri baz alınarak 181 istasyonun sonuçlarına bakıldığında ise yüzde 99.4 oranında sınır değerin aşıldığı belirlendi.

- Özellikle Samsun, Bursa, Manisa, İstanbul (Esenyurt), Adana (Valilik), Kayseri (Hürriyet) ve Bursa (Beyazıt Cad.) istasyonlarında, yılda 250 günden fazla süre boyunca (327-256 gün) günde 50 mikrogram/metreküp sınır değerden daha fazla PM10 düzeyi ölçümü yapıldı.

Tek istisna Çankırı

- Türkiye’de hava kirliliğine neden olan PM10 partikülü için 2015’te verilen yıllık limit 56 mikrogram/metreküp olurken, 2015 yılında Türkiye’de 81 ilin 41’inde bu limit aşıldı. En yüksek düzeyde hava kirliliği görülen 3 il Aksaray, Ağrı ve Muş oldu.

- 2015’te İstanbul’un en kirli havasına sahip ilçe Esunyurt oldu. Yılık ortalama PM10 değeri 113 mikrogram/metreküp oldu. İzmir Bayraklı’da yıllık değer 57 mikrogram/metreküp olurken, Ankara’nın Kayaş ilçesi ile Dikmen’deki yıllık ortalama ise 68 mikrogram/metreküp olarak tespit edildi.

- Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) hava kalitesi limiti dikkate alınarak yapılan değerlendirmede ise sadece Çankırı’daki değerlerin limitin altında olduğu görüldü.

- Kömürlü termik santraller nedeniyle her yıl 2 bin 876 erken ölüm, 4 bin 311 hastaneye yatış ve 637 bin 643 iş günü kaybı yaşandığı tespit edildi. Termik santrallerin hastalık ve ölüm nedeniyle yarattığı olumsuz ekonomik yükün 2.9-3.6 milyar euro arasında değiştiği ifade edildi.

‘Yasal düzenleme yapılması gerekiyor’

Raporu hazırlayan ekipten Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Kayıhan Pala, hava kirliliğindeki durumun çok ciddi boyutlarda olduğunu belirterek, şunları söyledi:

“Türkiye’de klasik hava kirleticilerinin tümü ölçülmüyor. Ülkemizde yalnızca SO2 ve PM10 tüm illerde ölçülüyor. Diğer klasik hava kirleticilerinin ölçüldüğü il ve istasyon sayısı sınırlı. Hükümet hava kirliliğini önleme konusunda ivedilikle adım atmalı ve hava kirleticileri için Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen sınır değerlerin kullanılmasını sağlamak amacıyla yasal düzenleme yapmalı. Kömüre dayalı enerji üretiminden vazgeçilmesi gerekiyor. PM10 değerleri, kirliliğin evsel değil, sanayi tesislerinden kaynaklandığını gösteriyor. Derhal etkili önlemler alınmalı.”