HES doğrusu!

Başta akaryakıt olmak üzere, dövizin enerji fiyatları üzerindeki baskısını için kaldırmak için çeşitli formüller gündeme gelirken, elektrik fiyatlarının dengeleyicisi yerli kaynaklar oldu. Hidroelektrik (HES) santrallere kayan elektrik üretimi, elektrik fiyatları üzerindeki döviz baskısını kısıtladı.

Döviz fiyatları pekçok sektörde olduğu gibi enerji sektöründe de etkili oluyor. Bu sektörlerden olan akaryakıt, ÖTV fiyatıyla dengelenirken, motorinde litrede 23, benzinde ise 25 kuruşluk zam ihtiyacı, ÖTV indirimiyle karşılanarak vatandaşa yansıtılmadı.

HES avantajı

Elektrikte ise bir dizi tedbir, döviz kaynaklı fiyat baskısı üzerinde etkili oldu. Sektörden edinilen bilgiye göre devlette, elektrikte megavatsaat (MWh) başına 220 lirayı aşmayan, ortalama 180 liralık ödeme eğilimi oluştu. Bunun için de öncelikli olarak, yerli enerji kaynağı HES’lerin öne çıktığı belirtildi. Şu ana kadar bir kuraklık sorunu yaşanmaması, HES’leri avantajlı hale getirirken, dolarla ödemeye bağlı doğalgaz kaynakları, alternatif olarak değerlendirilmeye çalışıldı.

Doğalgaz santrallerini mümkün olduğu kadar düşük kapasitede çalıştırmaya gayret eden Türkiye Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ), gerekirse her an devreye sokabildiği bu santralleri olası bir ihtiyaç hali için yedekte tutmaya çalıştı.

Kapasite fazlası var

Elektrik fiyatlarını düzenleyen bir diğer hususunsa kurulu üretim fazlası olduğu kaydedildi. Günlük pik enerji talebinin 45 bin MW olduğunu belirten kaynaklar, mevcut kapasitenin 55 bin MW’ye kadar ihtiyacı karşıladığına dikkat çekti. Bunun son 4-5 yılda yapılan enerji yatırımları sayesinde gerçekleştiğini belirten sektör kaynakları, “Arz fazlası, fiyatları baskılıyor” dedi. Önümüzdeki dönemde de Akdeniz başta olmak üzere doğalgaz kaynaklarının artışı, LNG’de kapasite büyümesi ve güneş ile rüzgar gibi yenilenebilir kaynaklardaki artış ile elektrik fiyatlarının döviz fiyatlarından olabildiğince alt düzeyde etkileneceği tahmin ediliyor.

Doğalgazdan elektrik üreten santrallerin ise artan dövizden olumsuz etkilendiği belirtiliyor. Son dönemlerde dikkat çekici şekilde dalgalı seyreden dolar-TL paritesinin ve dolar ile alıp TL ile satmaya dayalı sistemin, santrallerin finansman projeksiyonlarında sapmaya neden olduğu ifade ediliyor.

Fiyatlamada bahar avantajı

Elektrik fiyatları 2017 yılında genel olarak 100-250 TL/MWh aralığında seyrettti. Özellikle bahar aylarında meydana gelen yüksek yağışlarla beraber hidroelektrik santrallerin su gelirleri artarken, yılın en düşük fiyatları da genel olarak bahar aylarında gerçekleşiyor. Yaz aylarındaki klima ve tarımsal sulama amaçlı tüketimleri, kış aylarındaki ısınma ve aydınlanma ihtiyacı nedeniyle elektrik talebi artarken, tüketim artışına paralel şekilde ortalama fiyatlarda da artış görülüyor.

‘Yenilenebilir’in payı arttı

2017’de lisanslı elektrik üretim miktarı, 2016 yılına göre yüzde 7,34 artarak 292.574,58 GWh oldu. Yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam kurulu güç içerisindeki payı 2016 yılında yüzde 43,32 iken 2017 yılında yüzde 43,26’ya ulaştı. Toplam termik kurulu gücün oranı ise 2017’de yüzde 56,68’den yüzde 56,74’e çıktı.