İzmir’de bir müze

2 Şubat 1931 yılında müzeyi ziyaret eden Gazi Mustafa Kemal Atatürk “İzmir Asar-ı Atika Müzesini gezdim. Büyük hizmet ve dikkatle istifadeli bir hale getirilmiş, memnun oldum” yazısını burada yazıp imzaladı. Cuma, Cumartesi, Pazar günleri halka, Salı hariç diğer günler yabancıların ziyaretine açık tutulan müze yetişkinlere 10 kuruş, çocuklara bedava hizmet verdi. Aziz Ogan, Selahattin Kantar önderliğinde kurulan müzede Prof. Hahland, Prof. Bucler gibi ünlü müzeciler görev yaptı. Asarı Atika müzesinde, Ege uygarlıklarıyla birlikte Cumhuriyet devrimlerinin önemini gösteren eserler, İnkılâp tarihi köşesinde yıllarca sergilendi, bu eserlerin şimdi nerede olduğu bilinmiyor.

***

İzmirlilerin Aya Vukla veya Gözlü Kilise dediği, Agios Voukolos Kilisesi’nde bulunan müze ömrünü tamamlayıp yeni yerine taşınınca tarihi kilise yıllarca Devlet Opera ve Balesi tarafından depo ve atölye olarak kullanıldı. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Hazine’ye devredilen kilise, İzmir Büyükşehir Belediyesine tahsis edilip koruma altına alındı. 2004-2007 yılları arasında İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mimarlık Fakültesi Mimari Restorasyon Bölümü tarafından hazırlanan Restorasyon projesi, İzmir 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nca onaylandıktan sonra yapım ihalesi gerçekleştirildi. Mimarlar Agios Voukolos Kilisesi’nde röleve çalışması yaparken, bina yüzeylerinde farklı dönemlerde yapılmış duvar yüzeyiyle karşılaştılar. İnşa edildiği tarihten bu güne kilisede yapılan en önemli değişiklik galeri katının eklenmesi ve çatısının değiştirilmesiydi, fotoğrafta bu eklenti açıkça görülebiliyor (1887).

***

Agios Voukolos Kilisesi İzmir’in koruyucu azizleri olarak bilinen, Agios Voukolos, Agios Polikarpos adına inşa edildi. 1866 yılında temeli atılan,1879 yılının Haziran ayının 24. günü ibadete açılan, kilisede mütevazı ikonaların dışında sanat eseri olarak kabul edilebilecek İsa’nın gözünü tasvir eden resim ve dini sözlerin yazılı olduğu levhalar vardı. Mermerden yapılmış giriş kapısı İzmirli ünlü heykeltıraş Nikos Peraki’nin eseridir.

Sosyal aktivite merkezi ve çok amaçlı kültür salonu olarak kullanılan kilisenin batısında bulunan bina “Basın Müzesi” olarak İzmir Gazeteciler Cemiyeti’nin kullanımına verildi. Diğer müştemilat binası ise İzmirli modacılar Hanife Çetiner ve Esin Yılmaz’ın kıyafet, aksesuar ve özel eşyalarının sergilendiği “Anı Evi’ olarak tahsis edildi. Günümüzde yerli ve yabancı gezginlerin ziyaret ettiği tarihi Rum Ortodoks Kilisesi Türk Yunan dostluğuna katkı vermenin dışında sanatsal etkinliklere de ev sahipliği yapıyor. Zamanınız olursa İzmir sokaklarını dolaşın karşınıza çıkacak sürpriz yapılar size eski İzmir’de yaşamı ve dinler arasındaki hoşgörüyü anlatacaktır. İyi Pazarlar. Fotoğraf: Apikam