Kanser 19 yılda 3 katına çıkabilir!

Tüm dünyayı tehdit eden kanser, modern tıptaki gelişmelere rağmen hala en çok korkutan hastalık. Her geçen gün artan türleri ve vakalardaki yaş ortalamasının düşmesi, hem hastaları hem de uzmanları tedirgin ediyor.

Amerikan Kanser Birliği (American Cancer Society) ve Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanlığı’ndan alınan veriler, hastalık hakkında daha net ama daha korkutucu bilgiler veriyor. Dünya genelinde her yıl yaklaşık 8.2 milyon kişi kanser nedeniyle hayatını kaybediyor, 12 milyon kişiye ise kanser tanısı konuluyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre kanser vakaları 2035’e kadar, yılda 24 milyonu bulabilir. Fakat bu vakaların yarısı da önlenebilir. Türkiye’de yeni görülen kanser olgu sayısı, dünya ortalamasının üzerinde seyrediyor. Academic Hospital’dan Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Serdar Turhal, hastalıkla ilgili bilgileri derledi.

Nasıl belli ediyor?

Kanserin ortak bir belirtisi yok ancak ortaya çıkan şikayetler; kanserin yerleştiği yer, büyüklüğü, başka organ ve dokularla olan ilişkileri, sıçrama yapması gibi faktörlere göre değişiyor. Bazen safra yolu tıkanıklığının sarılığa yol açması gibi çok erken dönemde kendini belli ediyor, bazen ise uzun süre çarpıcı bir yan etkiye yol açmadan gizli seyrediyor. Bazı durumlarda da kanserin bizzat kendi kitlesinin değil, yaydığı maddelerin yani hormonların vücutta yol açtığı dengesizlikler sonucu şikâyetler görülüyor.

Çevresel faktörler etkili

Dünya Sağlık Örgütü kanser vakalarındaki artışı üç nedene bağlıyor; yaşlı nüfusta meydana gelen artış, tütün kullanımı ve obezite salgını. Kanser, yüzde 90 oranında çevresel faktörlere bağlı olarak ortaya çıkıyor. Bunların arasında ise tütün kullanımı başı çekiyor. Yani dünya geneline baktığımızda tütün kullanımı hala en önemli risk faktörlerinin başında geliyor. Her yıl kanser ölümlerinin yüzde 22’sinin sorumlusu da sigara...

Belirtiler yol gösterici

Kanserle ilintili olduğu kabul edilen ve sık görülen sorunlardan haberdar olmak çok önemli. Kanser, yorgunluk ve öksürük gibi sık görülen bazı şikâyetlerle kendini gösterebilir ancak her yorgun ya da öksüren kişi de kanser değildir. Belirtileri ayırt etmek için kişilere yol gösterici olabilecek durumlar var.

-Öncelikle kişinin yaşadığı şikâyeti açıklayabilecek bir hastalık olup olmadığı incelenir.

-Şikâyetler tedaviye rağmen geçmemişse kansere dair ipuçları aranır.

-Pankreas, mide, akciğer kanserlerinde sebepsiz 5 kilo ve üzeri kilo kaybı sık görülebilir.

-38 derece üzeri ateş, kan kanserleri ve lenfomada erken; diğer pek çok kanser türlerinde ise ileri evrelerde ortaya çıkar.

- Dinlenmekle geçmeyen yorgunluk da kanser belirtisi olabilir. Yorgunluk, bazen kan kanserlerinde olduğu gibi kanserin kendisine, bazen de kansızlık gibi kanserin ikincil sonuçlarına bağlı olarak görülür.

-Bir sebep olmadan başlayan ve kronik hale gelen ağrılar, bölgedeki kanser yayılımına bağlı olabilir.

-Cilt değişiklikleri dikkate alınmalı. Sarılık, kızarıklık ve cildin koyulaşması ipuçları verebilir.

-Kanama, iyileşmeyen yaralar, ele gelen kitle, yutkunma ve sindirme güçlükleri, ses değişiklikleri, geçmeyen öksürük ve ciltte var olan lezyonlarda yakın zamanda gelişen değişikliklere dikkat edilmeli.

Türkiye kanserle aktif olarak savaşını sürdüren ülkeler arasında. Vakalarla ilgili en güncel veriler, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanlığı tarafından derleniyor. En son resmi verilere göre, ülkemizde her yıl yaklaşık 97 bin erkek, 62 bin kadın ve toplamda 159 bin kişi kansere yakalanıyor.

-Erkeklerde en sık görülen kanserler akciğer ve prostat. Tütüne bağlı kanserler, erkeklerde önemini korumaya devam ediyor. Tütün ve tütün ürünlerine ait vaka sayısı 30 bin 972.

-Kadınlarda en sık görülen meme kanseri, her dört kadın kanserinden birisi olmaya devam ediyor. Bir yıl içinde toplam 17 bin 630 kadına meme kanseri teşhisi kondu.

-Obeziteye atfedilen vaka sayısı toplamda 6 bin 230. Kadınlarda bu tür kanserler yaklaşık iki kat daha fazla görülüyor.

-Çocukluk çağı kanserlerinde lösemiler sık görülüyor. Her iki cinsiyette de lenfomalar ve merkezi sinir sistemi tümörleri, lösemileri takip ediyor. 15-24 yaş arası genç erkeklerde testis kanseri ve Hodgkin hastalığı, kadınlarda ise tiroid ve Hodgkin hastalığının ön planda olduğu söylenebilir.

-Kalın bağırsak, kolon ve rektum bölgesindeki kanserler birlikte seyrediyorsa bu duruma kolorektal kanser deniyor.

Dünya’da her yıl 1 milyondan fazla bireyde kolorektal kanser gelişiyor. Ülkemizde kolorektal kanserler hem kadınlarda hem de erkeklerde üçüncü sırada yer alıyor. Erkeklerde 100 binde 24.7, kadınlarda 100 binde 15.2 sıklıkta görülüyor.

-Rahim ağzı kanseri, kadın kanserlerinde 10’uncu sırada. HPV enfeksiyonuyla ilişkili kanserler, kadınlarda erkeklerin yaklaşık 5 katı daha fazla görülüyor.

YARIN: KANSER VÜCUDU NASIL ZEHİRLİYOR?