Krizden inşaatın payına düşen ‘yüzde 0’ büyüme

Dünyayı sarsan kriz Amerika’daki mortgage piyasasında ateş alınca Türkiye’de de endişeli bakışların yöneldiği başlıca sektörlerden biri inşaat oldu. İnşaat ise her krizde olduğu gibi bu krizden de payına düşeni aldı. Türkiye Müteahhitler Birliği’nin verilerine göre doğrudan 1 milyon 224 bin kişiye istihdam sağlayan sektör, bu yılın 2. çeyreğinde sadece yüzde 0,9 oranında büyüdü. Sektör temsilcileri şu sıralar sektörün sıkıntılarını hükümete duyurma telaşı içerisinde. Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren sektördeki sıkıntının 2008 yılının ilk çeyreğinde başladığını, yaşanan dünya kriziyle de ciddi boyutlara geldiğini söylüyor:
“Sektörümüzde 2008’in başından itibaren temelde yurtiçi konut balonunun patlamış olmasından kaynaklanan ciddi bir kriz yaşanıyor. Son 4 yıllık dönemi analitik bir bakışla değerlendirirsek, krizin 2009 sonlarına kadar sürmesi halinde sektörle ilgili en iyimser tahmin, yılı negatif büyümeyle kapamaması. İnşaat sektörü bu krizden konut talebinin daha da gerilemesi, yatırımların duraklaması, 200 kadar yan sektörde üretimin azalması, işten çıkarmalar, firmaların mali yapılarının zayıflaması nedeniyle çok yönlü olarak etkilenecek. Bunların boyutlarına ilişkin rakamsal veriler 2009’un ilk aylarından itibaren ortaya çıkacak.”

İstanbul İnşaatçılar Derneği Başkanı ve Aşçıoğlu İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Yaşar Aşçıoğlu ise panik yapmanın yersiz olduğu kanısında. Hükümet gereken önlemleri aldığı takdirde inşaattaki sıkıntıların çözüleceğini söyleyen Aşçıoğlu, “Dünyadaki en sağlam yatırım aracı gayrimenkul. Sektör sıkıntı içerisinde ama hükümet önlemleri alırsa, krizden şirketler haksız rant elde etmeye çalışmazsa sektör, 2009 yılının ortasında yeniden hareketlenir. Ama şu an için sektörde yatırımlar durdu. Çünkü insanlar ellerindeki parayla yatırım yapmayı tercih etmiyor, bir süre daha bekleyip görmek istiyor” diyor. Aşçıoğlu hükümetin gereken önlemleri almadığı takdirde ortaya çıkacak tabloyu ise şöyle özetliyor: “Bu sektörde lider firmalardan biri devrilirse insanların sektöre olan güveni de yıkılır. Şu an kamu işi yapan müteahhitlerin büyük sıkıntıları var, devletten alacaklarını bankalar veremiyor. Bu konuda hükümetin bize kulak vermesi gerekir. Yoksa milyonlarca kişi işsiz kalabilir.”

Sektör temsilcilerinin bir kısmı bu görüşü savunurken, krizi inşaat sektörü için fırsat olarak değerlendirenler de yok değil. Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi Ali Dumankaya bunlardan biri. Dumankaya, “ABD konut sektöründe ortaya çıkan gelişme, doğal olarak dünya genelinde bir krizler ve fırsatlar sürecini başlattı. Türkiye de bu süreci fırsata çevirebilecek ender ülkelerden biri. 2009 seçimlerinden sonra sektörde belli bir hareketlilik beklenebilir” diye konuşuyor.

Zira sektörde krizi fırsata çevirip büyümeye devam eden şirketler de var. Milliyet İK sektörün önde gelen şirketlerine istihdam hedeflerini ve kriz dönemi planlarını sordu.

2009 hedefi, 4 bin 500 kişi

Tekfen İnşaat İK Koordinatörü Erhan Hersek: “Tekfen İnşaat uluslararası müteahhitlik pazarında, özellikle endüstriyel alanda faaliyet gösteren bir şirket. Bu süreçte endüstriyel projelerin kısa dönemde kesintiye uğramasını beklemiyoruz. Önümüzdeki döneme ilişkin istihdam planımızda herhangi bir değişiklik yapmadık. Şu an için 2009’da 4 bin 500’e yakın kişiyi istihdam etmeyi planlıyoruz. Yabancı dil bilen mühendisler ve özellikle endüstriyel inşaatlarda (rafineri, boru hattı, platform, otoyol, tank çiftlikleri) tecrübeli elemanlara öncelik vereceğiz. Buna ek olarak özellikle mavi yakalı istihdamında tecrübeli kaynakçı ve borucular, operatörler, kalite enspektörleri arayış içinde olacağımız meslekler.”

60 kişiyi daha işe alacak

Sinpaş GYO İK Müdürü Derya Kocamaz: “Şu an itibarıyla İstanbul’da Avangarden, Rumeli, Lagün ve Bosphorus City projelerimiz, Bursa’da ise Ottomanors projemiz devam ediyor. Avangarden ve Rumeli Konakları bu yıl içinde tamamlanacak, Lagün, Ottomanors ve Bosphorus City projelerimiz önümüzdeki yıl da devam edecek. İstanbul Sarıgazi’de yeni bir projemizle de yakın zamanda müşterilerimizin karşısına çıkacağız.
Önümüzdeki dönem de yüzde 50’si mimar ve mühendis olmak üzere toplam 60 kişiyi daha istihdam etmeyi planlıyoruz; proje yönetim, üretim ve satış departmanlarımızda yoğun işe alımlar gerçekleştireceğiz.”

‘İstihdamda optimizasyon’ diyor

Soyak Holding İK ve Kalite Direktörü Osman Ünal: “2009’da da tecrübeli, kurumsal, finansal açıdan güçlü ve güvenilir konut firmalarının projeleri tercih edilecek. 2009 yılı yatırımlarımız kapsamında henüz bir değişiklik yapmadık. Ancak bütçe dönemi olan aralık ayında yeniden bir değerlendirme yapılacak. Önümüzdeki dönem, sürdürülebilir bir gelişme için hazırlanma yılı olacak. Dolayısıyla iş yapış şekillerinin gözden geçirilmesi, yeni iş modelleri üzerinde çalışılması, verimlilik ve uzmanlık önem kazanacak. Bu yüzden istihdamda artış yerine optimizasyona gidilecek. Kurum olarak içinde bulunduğumuz yeniden yapılanma sürecinin gerektirdiği ölçüde istihdam yapılacak.”

Sektör temsilcileri ne istiyor?

• Sektörün vergi yükü azaltılmalı.
• Finans sistemi, sektörü destekleyecek nitelikte kararlar almalı.
• Türkiye’nin yatırım fırsatları tüm dünyaya daha iyi anlatılmalı.
• Yurtdışı projelerinde çalışan firmalara destek verilmeli ve işçi sevkıyatlarındaki bürokrasi ve prim güçleri azaltılmalı, hatta bazı primlerini devlet karşılamalı.
• Bankalar, inşaat firmalarına vereceği kredilerde kolaylık sağlamalı ve konut alacak insanlara gerçekçi faiz oranları belirlemeli.
• Bürokratik kısıtlamalar minimuma indirmeli.
• Şirketler moral bozmadan çalışmaya ve doğru işler, doğru projeler üretmeye devam etmeli.

Yeni projelere başlıyor

Dumankaya Yönetim Kurulu Üyesi Ali Dumankaya: “2008 yılı hedeflerimizde bir değişiklik olmadı. 2008’in ilk yarısına önemli projelerimizden olan Vizyon’un lansmanı ve Minimal’in ön satışlarıyla başladık ve ekonominin durağan seyrettiği bu dönemde projelerimizin gördüğü ilgiden son derece memnunuz. 2009’da da Göztepe’de ve Kurtköy’de iki yeni projeye başlıyoruz.
Kartal bölgesinde Göztepe projesiyle devam edeceğiz. Önümüzdeki dönemde istihdamda daralmaya gitmek gibi bir planımız yok; var olan veya yeni projelerimizde ihtiyaç oranında istihdama devam etmeyi hedefliyoruz.”

Türkiye ekonomisinin lokomotifi

Keten İnşaat Genel Müdürü Selahattin Keten: “Küresel krizin etkisi ile pek çok sektörde durgunluk söz konusu. Ancak İstanbul ve Ankara’daki lüks gayrimenkul satışları hız kesmedi. Doğru yerde, doğru projeler yaptığınız ve ihtiyaçları göz önünde bulundurduğunuz takdirde krizden çok fazla etkilenmezsiniz. Şu anda elimizdeki projeleri devam ettiriyoruz. Yatırımlarımızı durdurmayacağız. İnşaat sektörünün ne kadar kişi istihdam ettiğini ve buna bağlı iş kollarında ne kadar kişi çalıştırdığını hesapladığımızda, ortaya çıkan rakam Türkiye’deki işsizlik sorununa çözüm bulacak boyutta. Bu gerçekten hareketle, Keten İnşaat olarak hiçbir şekilde istihdam artışımızı durdurmayacağız.”

Yatırımları durdurdu

Aşçıoğlu İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Yaşar Aşçıoğlu: “Kriz şirketimizi hiçbir şekilde etkilemedi, ama krize karşı önlemlerimizi aldık. Elimizdeki projeleri bitireceğiz, fakat şu an için yeni projeler yapma niyetinde değiliz. Tekel Likör Fabrikası projemize devam edeceğiz. 1 milyar dolarlık bir proje, aralık ayında başlıyoruz. Yeni işler almamamız nedeniyle önümüzdeki dönem kadromuzda genişleme yapmayacağız. Şu an 1500 kişi çalışıyor şirketimizde. 2009 yılında da aynı kadroyla devam edeceğiz.”

‘Küçülmeyeceğiz, büyüyeceğiz’

Ağaoğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ağaoğlu: “Kimse bugünkü kriz şartlarından etkilenmediğini söyleyemez. Ancak en büyük sorun, krizden çok, yaratılan panik ortamından kaynaklandı. Biz bu ortamdaki bulanıklığa rağmen yeni bir projeyi satışa sunduk. Kriz paniği olmasa, aslında bugün tartışılan tedbirler daha önce konuşulup gerekli planlamalar yapılmış olsa satış rakamı daha yüksek olurdu ama artık konut piyasasının normal hızı bu. 2009 sonuna kadar başlamayı hedeflediğimiz 4 yeni projemiz var. Bu dönemde, daha önceki krizlerde yaptığımız gibi, planlarımızı küçülmek üzerine değil, büyümek üzerine yapıyoruz. İstihdamda daralmak bir yana, 4 yeni proje sayesinde yeni istihdam da yaratmış olacağız.”