Kolombiya’da sandıktan ‘Barışa hayır’ çıktı!

Amerika kıtasının en uzun savaşına sahne olan Kolombiya’da, Marksist örgüt FARC (Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri) ile hükümet arasında 52 yıl sonra gelen barış, halkın engeline takıldı.

4 yıllık müzakare sonrası Küba’da imzalanan ve önceki gün referanduma sunulan anlaşmaya, halkın yüzde 50.24’ü “Hayır” oyu verirken, referanduma katılım oranı da yüzde 37’de kaldı. Ülkede yalnızca 13 milyon seçmen oy kullanırken, “Hayır” diyenlerin sayısı, “Evet” diyenlerden yaklaşık 63 bin fazla oldu.

Anlaşmanın reddedilmesi sonrasında hükümet ve örgüt kanadından yeniden görüşme sinyalleri geldi. Devlet Başkanı Juan Manuel Santos, halkın “Hayır” yanıtını ve yenilgiyi kabul ettiğini açıklarken, barışı aramayı sürdüreceğini vurguladı. Santos, müzakerecilere, FARC liderleriyle bir sonraki adımı konuşmaları emrini verdiğini açıkladı. “Timochenko” diye bilinen FARC lideri Timoleon Jimenez de sonuca üzüldüğünü, ama şiddete geri dönmeyeceklerini kaydetti.

Neden istemediler?

Tüm bu olumlu açıklamalara karşın, barış sürecinin geleceğine ilişkin soru işaretleri bulunuyor. FARC’ın, anlaşmayı yeniden müzakere edip etmeyeceği ise şüpheli.

“Hayır” kampanyasının başını eski Cumhurbaşkanı Alvaro Uribe ve eski devlet başkanı yardımcısı Francisco Santos Calderon çekerken, iki lider de, mevcut hükümeti FARC gerillalarına yumuşak davranmakla suçluyordu.

Halk inanmadı

Ülkede, referandum öncesi anketlerde “Evet”ler çoğunluktaydı. Ancak FARC gerillalarına sadece “kamu hizmeti” cezası düşünülmesi ve siyasi sürece katılacak olmaları, “Hayır”ları artırdı. Kolombiyalıların FARC’a duyduğu öfke de, referandumu bu sonuca taşıyan etkenler arasında yer aldı.

FARC’ın, referandum öncesi mağdurlara tazminat ödeyeceğini duyurması da halkı ikna etmedi. Halk, örgütün tazminatları karşılayacak parası olmadığına inanırken, uyuşturucudan elde edilmiş kazancın kendilerine harcanmasına da tepkiliydi.

Anlaşma, kırsal reform, sağlık reformu, savaş mağdurlarına tazminat gibi maddeleri kapsıyordu.

Sancılı bir süreç

Kolombiya’da 52 yıl boyunca 220 binden fazla kişinin ölümüne, 7 milyon kişinin de yerlerinden edilmesine neden olan savaş ve taraflar arasındaki müzakere, şu şekilde gelişti:

Mayıs 1964: “Tirofijo” lakaplı isyancı lider Manuel Marulanda, FARC’ı kurdu.

Ağustos 1982: Kolombiya eski Devlet Başkanı Belisario Betancur, FARC’la müzakerelere başladı.

Nisan 1991: FARC ve diğer isyancı gruplar, hükümetle Venezuela’da masaya oturdu.

Ekim 1992: Taraflar anlaşma sağlayamadı.

Ağustos 1998: Dönemin Devlet Başkanı Andres Pastrana, FARC’la barışı tekrar deneyeceklerini açıkladı. Görüşmeler,
Kolombiya’da “askersiz bölge”lerde yapıldı.

Aralık 2004: Kolombiyalı ajanlar, FARC’ın dışişleri bakanı olarak görevlendirdiği Rodrigo Granda’yı Venezuela’da yakaladı.

Mart 2008: FARC generali Gullermo Saenz, hükümet saldırısında öldürüldü.

Şubat 2012: FARC, artık adam kaçırmayacaklarını açıklayıp, esirlerini bıraktı.

Ağustos 2012: Devlet Başkanı Juan Manuel Santos, FARC ile barış süreci başlattıklarını bildirdi. Görüşmeler Oslo’dan Havana’ya taşındı.

Eylül 2016: Hükümet ve FARC arasında nihai ateşkes sağlandı. Barış anlaşması üst düzey liderlerin de katılımıyla imzalandı.