Merkez, Enflasyonun Yükseliş Sebeplerini Açıkladı

Merkez, temel mal grubu enflasyonunda birikimli döviz kuru etkileri öne çıktığını belirtirken, toplam talep koşulları da enflasyondaki yukarı yönlü seyri desteklediğini kaydetti.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2017 yılı Aralık ayında enflasyonun yükseliş sebeplerini açıkladı. Buna göre; Aralık ayında tüketici fiyatları yüzde 0,69 oranında arttı ve yıllık enflasyon 1,06 puan azalarak 11,92 oldu. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,11 ve 0,22 puan artarak yüzde 12,28 ve 12,30 oranında gerçekleşti. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre temel mal grubunun katkısının 0,06 puan arttığı, gıda, alkol-tütün ve enerji gruplarının katkısının ise sırasıyla 0,42, 0,42 ve 0,23 puan azaldığı görüldü. Hizmet grubunun katkısında ise belirgin bir değişim olmadı.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamalarına göre enflasyonun ana eğilimi sınırlı bir oranda geriledi, ancak yüksek seviyesini korudu. Bu dönemde ana eğilim temel mal grubunda yatay seyrederken, hizmet grubunda sınırlı bir oranda geriledi. Giyim grubundaki yöntem değişikliğinin etkisi arındırıldığında ise enflasyonun ana eğilimi görece yatay seyretti.
Aralık ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 0,43 oranında yükseldi, grup yıllık enflasyonu yüzde 9,47 ile önemli bir değişim göstermedi. Bu dönemde yıllık enflasyon ulaştırma hizmetlerinde artarken, lokanta-otel ve haberleşme grubunda görece yatay seyretti, diğer gruplarda ise azaldı. Ulaştırma grubunda fiyatlar karayolu ve havayolu yolcu taşımacılığına bağlı olarak arttı. Bu dönemde kira yıllık enflasyonu sınırlı bir oranda azalsa da yüzde 9,21 ile yüksek seviyesini korudu. Diğer hizmetler grubu enflasyonu ise paket tur fiyatlarındaki düşüşle (yüzde 1,97) birlikte yavaşladı.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Aralık ayında 0,40 puan yükselerek yüzde 15,45’e ulaştı. Bu gelişmede otomobil (yüzde 3,62) ve beyaz eşya (yüzde 3,98) fiyatlarındaki yüksek artışa bağlı olarak dayanıklı mal grubu fiyatları belirleyici oldu. Bunun yanında, ithal bileşeni yüksek ürünlerdeki kur etkileri nedeniyle diğer temel mallar grubunda da aylık fiyat artışı hızlandı. Özetle, temel mal grubu enflasyonunda birikimli döviz kuru etkileri öne çıkarken, toplam talep koşulları da enflasyondaki yukarı yönlü seyri destekledi.

Enerji fiyatları Aralık ayında yüzde 0,50 oranında arttı. Bu gelişmede, sırasıyla yüzde 2,02 ve 0,48 oranında artan katı yakıt ve akaryakıt fiyatları etkili oldu. Aylık bazda gözlenen fiyat artışına rağmen bu dönemde enerji grubu yıllık enflasyonu baz etkisiyle 1,81 puan gerileyerek yüzde 10,41 oldu.

Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Aralık ayında 1,99 puan azalarak yüzde 13,79 oldu. İşlenmemiş gıda grubunda yıllık enflasyon kırmızı et fiyatlarında süregelen gerileme ve baz etkisi kaynaklı olarak yüzde 15,55’e düştü. Ancak mevsimsellikten arındırılmış grup fiyatlarındaki yükseliş sebze grubu öncülüğünde sürdü. Çiğ süt fiyatlarındaki artışın durması ve kırmızı et fiyatlarındaki aşağı yönlü eğilim, işlenmiş gıda fiyatlarını da olumlu etkiledi ve bu grupta yılın en düşük aylık fiyat artışı (yüzde 0,32) gerçekleşti. Bu gelişmelerle, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonu Aralık ayında yüzde 11,13’e geriledi.

Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları Aralık ayında yüzde 1,37 oranında arttı, yıllık enflasyon baz etkisiyle 1,84 puan gerileyerek yüzde 15,47 oldu. Yıllık enflasyon imalat sanayiinde yılı yüzde 16,64 ile yüksek bir seviyede tamamladı. Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi ise önemli ölçüde hızlandı.

Ana sanayi gruplarına göre Aralık ayında fiyatlar dayanıksız tüketim mallarında görece ılımlı bir artış gösterirken, diğer alt gruplarda güçlü bir seyir izledi. Ara malı fiyatlarındaki belirgin artışta başta demir-çelik ürünleri olmak üzere genele yayılan fiyat artışlarının etkisi gözlendi. Sermaye malı fiyatlarındaki yükselişte motorlu kara taşıtları ile parça ve aksesuarları öne çıktı. Bu dönemde, dayanıklı tüketim malları fiyatları ev aletleri ve tüketici elektroniği kaynaklı artış kaydetti, dayanıksız tüketim malı fiyatları ise işlenmiş meyve-sebze, katı-sıvı yağlar ve ayakkabı grubuna bağlı olarak yükseldi. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet yönlü baskılar güçlü seyrini korudu.