Mezarlarının yeri 100 yıl sonra keşfedildi

Şehitlerin mezar yerlerinin tam olarak tespit edilebilmesi için yüzey araştırması ve jeofizikçilerin kullandığı yer altı tarama yöntemlerine ihtiyaç duyulduğu bildirildi.

Çalışmayı yürüten Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bölümünde görevli Öğretim Elemanı Barış Borlat, AA muhabirine, 25 Nisan 1915'te Çanakkale Kara Muharebeleri'nde Kumkale mevkisine Fransızlar tarafından bir çıkarma yapıldığını söyledi.

Borlat, bunun, esas çıkarmayı gizlemek için gerçekleştirildiğinin fark edilmesi üzerine askeri birliklerin Gelibolu Yarımadası'na sevkinin hızla başladığını anlattı.

Bu amaçla 33'üncü Alay'ın, 11'inci Tümen Komutanlığından 26 Nisan 1915'te aldığı emir doğrultusunda Ezine ilçesi Pınarbaşı köyü yakınındaki Kalvert Çiftliği civarından Gelibolu Yarımadası'na geçmek için hazırlıklara başladığını aktaran Borlat, "Alayın sevkini hızlandırmak için ağırlıklarının taşınması sonraya bırakılmış, askerler derhal toplanarak aynı gün saat 05.10'dan önce yürüyüşe başlamış, 16.00'da Çanakkale'ye ulaşmıştır. 17.00'de ise 1'inci Tabur, araba vapuruyla Kilye İskelesi'ne hareket etmiştir" dedi.

Borlat, bir saat kadar sonra 2'nci Tabur'un, Alay Komutanı Şevki Bey gözetiminde yarımadaya ilerlediğini bildirdi.

Alayın, 3'üncü Kolordu Komutanlığı'ndan aldığı emirle Bigalı köyü yakınındaki Maltepe'ye ulaşması ve Yarbay Mustafa Kemal komutasındaki 19'uncu Tümen Komutanlığına bilgi vermesinin istendiğine değinen Borlat, şöyle devam etti:

"Derhal cepheye ulaşan 33'üncü Alay birlikleri bu esnada Kocadere'de bulunan Mustafa Kemal'e bilgi vermiş ve 27 Nisan 1915 günü saat 04.45'ten önce taarruz etmesi emrini almıştır. Mustafa Kemal, Kırmızı Sırt'taki düşmandan bazılarının geriye doğru kaçtığını ve ara sıra beyaz flamalar sallamasından ötürü teslim olacağını anlamış ve bunun için 33'üncü Alay 3'üncü Tabur 9'uncu Bölüğü Topçular Sırtı'na hareket etmesi konusunda görevlendirmiştir. Bunun üzerine 9'uncu Bölük Komutanı Yüzbaşı Safvet Efendi, bölüğünü alarak hareket etmiştir. Safvet Efendi ile hareket eden alay yaveri Remzi Efendi şehit olmuştur. 29 Nisan 1915 günü saat 05.30'da birlikleri teftiş için gelen Alay Komutanı Yarbay Şevki Bey, Kara Yörük Deresi'nde yaralanan bir askerinin bulunduğu bölgenin ateşe tutulması nedeniyle askeri kaldırmak istemeyen sıhhiye erlerini yönlendirmek için yaralı askerin bulunduğu yere doğru giderken göğsüne isabet eden bir düşman piyade mermisiyle şehit olmuştur."

Kanlı Sırt'ın sol tarafında 30 Nisan 1915'te saldırı ihtimalinin güçlenmesi üzerine birliklerin her an hazır beklediğini dile getiren Borlat, bu durumu gözetlemek için ileriye çıkan 1'inci Tabur Komutanı Binbaşı Faik Bey'in, alnına isabet eden bir piyade mermisiyle şehit düştüğü bilgisini verdi.

"Mezar yeri belirgin değil, mezar taşı da yok"

Borlat, şehit subaylar Yarbay Şevki Bey ile Binbaşı Faik Bey'in cenazelerinin nereye defnedildiği konusunda daha önce herhangi bir bilgiye ulaşılamadığını anlattı.

Cumhurbaşkanlığı arşivinde yürüttüğü çalışmalarda edindiği belgede, iki subayın mezarlarının Çamburnu mevkisinde bulunduğu bilgisine ulaştığını söyleyen Borlat, şunları kaydetti:

"Bu bilgi sayesinde Çanakkale Savaşları sırasında şehit olan bir alay komutanının mezar yerine de ulaşmış olduk. Mezar yeri belirgin değil, mezar taşı da yok. Buna dair yaptığım araştırmada mezarlar, Eceabat'taki eski Milli Park Müdürlüğünün binasının olduğu bölgede ya da Çamburnu'nun üstünde yer alan Balkan Anıtı'nın bulunduğu bölgede olabilir. Maalesef mezar taşı olmadığı için tam nokta tespiti zor ancak bundan sonraki safhada alınacak izinlerle yapılacak yüzey araştırması ve jeofizikçilerin kullandığı yer altı tarama yöntemleriyle ip uçlarına rastlanabilir. Bu tarzda subay defin yerleri çok sık rastlanan bir durum değildir. Bu, ilk defa ulaşılan bir bilgi. Yarbay Şevki Bey ile Binbaşı Faik Bey'in cenazelerinin defnedildiği yerler şu ana kadar bilinmiyordu, ilk defa ortaya çıkmış oldu."