Nur topu gibi bir gezegen doğuyor!
Gökbilimciler ilk kez oluşum aşamasındaki bir gezegenin görüntüsünü yakalamayı başardı...
6 yıl önce, gökbilimciler PDS 70 adını verdikleri genç yıldızın çevresinde bulunan gaz diskinde bir boşluk keşfetmişlerdi. Şimdiyse bu boşluğa sebep olan şeyin, yeni doğan bir gezegenin fotoğrafını çektiler. Gökbilimciler daha önce hiçbir öte gezegenin fotoğrafını çekmeyi başaramamıştı. Yukarıda gördüğünüz fotoğraf Güneş Sistemi dışındaki bir gezegenin onaylanmış ilk görüntüsü olarak kalmıyor, ayrıca gezegen oluşum teorilerini destekleyen kanıtlar da sunuyor.
2 Temmuz 2018’de Avrupa Güney Gözlemevi’nin (ESO) resmi sitesinden yapılan açıklamaya göre gezegen bulutlu bir atmosfere sahip. Kendi yıldızına uzaklığı ortalama 3 milyar kilometre, bu uzaklık Güneş-Uranüs arası uzaklığa denk geliyor. Gezegenin kütlesi ise Jüpiter’in birkaç katı kadar.
Görüntü, ESO’nun Çok Büyük Teleskop’u (VLT) üzerindeki öte gezegenleri yakalamak için özel olarak tasarlanmış SPHERE adlı aygıt ile çekildi. Fotoğrafta, merkezdeki siyah yuvarlak, bahsedilen yıldız PDS 70; sağındaki parlaklık da gezegen oluyor. Yıldızın fotoğrafta siyah görünmesinin nedeni, görüntünün özel bir maskeleme yöntemi kullanılarak çekilmiş olmasından kaynaklanıyor. Normal şartlarda yıldızın parlaklığı yörüngesinde dolanan gezegenlerin görünmesini engelliyor, tıpkı bizim gündüz hiç yıldız göremememiz gibi. Kullanılan bu teknik sayesinde, yıldızın ışığı maskelenip yörüngesindeki gezegen ortaya çıkarılabiliyor.
Öte gezegen nedir?
Öte gezegen Güneş dışındaki diğer yıldızların yörüngelerinde dolanan gezegenlere denir. İlk öte gezegen keşfi 1992 yılında yapıldı. NASA’nın sitesindeki verilere göre 8 Temmuz 2018 tarihi itibariyle varlığı kesinleşmiş 3748 öte gezegen var.
Fotoğrafı çekilen öte gezegenin astronomi için çok önemli bir yeri var, bu yıldız sistemi çok genç. Öyle ki, PDS 70 yıldızı sadece 10 milyon yıl yaşında. Astronomik ölçülere göre 10 milyon oldukça küçük bir rakam, hele ki bizim yıldızımız Güneş’in yaşının 4.5 milyar olduğunu düşünürsek. Bu yıldız ve gezegeni sayesinde gökbilimciler gezegen oluşum sürecini çok daha iyi anlayabilecekler.
Bu fotoğrafın sadece bir başlangıç olduğu kanaatindeyim. SPHERE aygıtı bu yöntemle daha çok gezegenin fotoğrafını çekecek gibi görünüyor.
Kaynaklar: eso.org, exoplanets.nasa.gov, earthsky.org, astronomy.com
