Paşa’dan sonra koçları silmişler!

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi İstanbul Resim ve Heykel Müzesi tarihi bir olaya imza attı. 1841-1907 yılları arasında yaşayan ilk saray ressamlarından Şeker Ahmet Paşa’ya ait bir tabloda Paşa’nın ölümünden sonra değişiklikler yapıldığı ortaya çıktı.
Önceki akşam müzenin geçici sergi salonunda açılan ‘Manzara- Elvah-ı Nakşiye’den Günümüze MSGSÜ Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonlarından Seçkiler II’ başlıklı sergide basına tanıtılan eser, aslına dönüştürülmüş haliyle sergi kapsamında 63 sanatçının 93 eseriyle birlikte sergileniyor. Tablonun gizeminin detayları sergide kurulan ekranda fotoğraflarla anlatılıyor.
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yalçın Karayağız’a göre gizemli tablo, akademi tarafından 1941’de satın alınarak Resim ve Heykel Müzesi’ne bağışlandı ve kayıtlara Şeker Ahmet Paşa’ya ait ‘Manzara’ tablosu olarak geçirildi. Bu resimde yeşil bir doğa manzarasında 2 figür uzaktan görülmekteydi. Tablo 2008’de TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı tarafından düzenlenen Şeker Ahmet Paşa Sergisi kapsamında Dolmabahçe Sarayı Sanat Galerisi’nde sergilendi.

Gece yarısı müzeye koştu
Yalçın Karayağız, yaklaşık bir ay önce ise bir gece yarısı, restorasyon bölümünden gelen telefonla uyandığını söylüyor. Müzeye ulaştığında sulu boyayla yapılan müdahaleler geçince tablonun koç figürleriyle beraber apaçık ortaya çıktığını görüyor. Yani kayıp olan ve esas adı “Erenköy Civarında Tren İstasyonu” olan koç figürlü tablo aslında ‘Manzara’ adıyla bilinen tablonun ‘altında’ duruyor. Yalçın Karayağız bu garip değişikliğin Şeker Ahmet Paşa tarafından yapılmadığından emin: “Paşa, tabloyu 1902’de sergiliyor, 1907’de de ölüyor. O beş yıl içinde Paşa aklını peynir ekmekle yemediyse bu resmi değiştirmez. Ressamlar bitirmedikleri bir eseri sergilemez. Kaldı ki zaten sunmuş, sergilemiş olduğu resmi niye değiştirsin? Biri bu resmi Paşa’nın ölümünden sonra değiştirmiş, kim olduğu belli değil,” diyor.

Amatör değil profesyonel
Karayağız, tabloya yapılan müdahalenin amatör biri tarafından değil, profesyonel bir ressam tarafından yapıldığını söylüor: “Amatör değil ama paşanın tarzını iyi taklit edememiş biri. Günün sanat tarzını yansıtan biri. Çünkü, taklit eden kişi ekspresif bir fırça darbesiyle ima ettiği iki figür yapmış arka tarafa. Ama ayrıntı yok. Bu tarz Avrupa’da özellikle 1920’li yıllarda popüler. Yani günün modasını taklit ediyor. Oysa Şeker Ahmet Paşa, figürleri en ince ayrıntısıyla çizer.”
Şimdi akıllara gelen soruysa kimin neden böyle bir değişiklik yaptığı. Yalçın Karayağız, “Emre Zeytinoğlu’yla birlikte tablonun dedektif gibi izini sürerek kim tarafından bu hale getirildiğini araştırıyoruz” diyor.