Patrona takipsizlik

İstanbul Mecidiyeköy’deki Ali Sami Yen Stadı’nın yerine yapılan ve Torunlar İnşaat’a ait olan rezidans inşaatında meydana gelen asansör kazasında 10 işçi hayatını kaybetmişti. Kazanın ardından başlatılan soruşturma kapsamında asansör firması Geda Majör ve Torunlar İnşaat yetkililerinden 4 kişi tutuklanarak cezaevine gönderilmişti.
Tamamlanan soruşturma kapsamında hazırlanan iddianamede aralarında asansör firması Geda Majör’ün sahibi Orhan Demirel, asansör firmasının imalat sorumlusu Önder Türksoy, Torunlar İnşaatın proje müdürü Murat Aytimur, Torunlar GYO’nun muhasebecisi Metin Karakoç, montaj işçileri Adem Akyıldız ve Turgay Dalgıç ile İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlarının da bulunduğu 25 şüpheli yer aldı. Şüpheliler hakkında ‘10 kişinin ölümüne sebep olmak’ suçlamasıyla 2 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası istendi. İddianamede ölen işçiler maktül olarak yer alırken aileleri de müşteki olarak yer aldı.

Eğitim verilmemiş
İddianamede asansör bakımı ve kullanımı için görevlendirilen Adem Akyıldız ve Turgay Dalgıç’ın ‘asansör bakımı, kurulumu, arızaların giderilmesi ile ilgili herhangi bir eğitim almadığı’ belirtildi. Bilirkişi heyetinin de asansör firmasından şüphelilerin eğitim raporlarının istendiği ancak firmanın eğitimlere ilişkin bir belge sunamadığı da iddianamede anlatıldı.
Yapılan incelemelerde 1 yıl içinde 20 defa irili ufaklı kaza olduğu anlatılan iddianamede, aynı inşaatta 29 Mayıs 2014 tarihinde de asansörün frenleme sisteminin devreye girmediği ancak işçilerin zarar görmeden kazayı atlattığı belirtildi. İnşaat firmasının “İş kazası iç bildirim formunun” incelendiğinin de belirtildiği iddianamede, bu inceleme sonucunda inşaatta bir yıl içinde 20 defa irili ufaklı iş kazalarının meydana geldiği vurgulandı.
Savcılık, yapılan incelemelerde sorumluların meydana gelen kazaların önceden önlenmesi konusunda ciddi çalışma içinde olmadıklarını ifade etti. Kazanın yaşandığı günün sabahı uzun süreli arıza yaşandığı ancak bu arızanın nasıl ve ne şekilde giderildiği konusunun raporlanmadığı vurgulandı. İddianamede olaydan bir gün önce de asansör kazasının yaşandığı ifade edildi.

‘Bilinçli taksir’
İddianamede, “Asansör bakım ve onarımından sorumlu Geda Majör’ün idari ve teknik sorumluları ile sahada görevli iş güvenliği sorumluları ve Torun Center projesini hayata geçiren idare ve teknik personelin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi nedeniyle taksirlerinin yoğunluk kazandığı ve şüphelilerin taksirlerinin bilinçli taksir düzeyinde olduğu anlaşılmıştır” denildi.
İddianamede kazayla ilgili savcılık talimatıyla oluşturulan bilirkişi heyetinin raporuna da atıf yapıldı. Rapora göre asansör kazasında asansörü kullanan maktüle eğitim verildiğine ilişkin de herhangi bir belge sunulamadı. Tüm sorumluluğun kiracı firma Torunlar’a ait olduğunun ifade edildiğine dikkat çeken bilirkişi heyeti, “Asansör firması ile yapılan sözleşmenin bazı maddeleri ve kullanım klavuzunda yazan ilgili maddaler ışığında somut olaydaki iş kazasında kiralayanın (Geda Majör) sorumluluğu bulunmaktadır” dedi.

31 sayfalık iddianame
Savcılık, Torunlar İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür Aziz Torun, Yönetim Kurulu Başkanvekili Mehmet Torun, Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür Yardımcısı Yunus Emre Torun, Torunlar İnşaat’ın Muhasebe Müdürü Lütfü Vardı, Satınalma Müdürü Abdulvahit Kaplan, İş Sağlığı ve Güvenliği uzmanları Haluk Okur ile Bektaş Ateş, Tuncel Akarçay ve Özmen Özmenoğlu hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi. 31 sayfalık iddianame, İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderildi. Mahkeme heyeti, 15 gün içinde iddianamenin reddine ya da kabulüne karar verecek.

‘Firma sahibi birinci derece sorumludur’
Torunlar İnşaat sahiplerine takipsizlik kararı verilmesini değerlendiren Mimarlar Odası Genel Başkanı Eyüp Muhçu ve İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Cemal Gökçe, işverenler yönünden takipsizlik kararının yanlış olduğunu ve işveren konumundaki şirket sahiplerinin de kazadan sorumlu olduğunu belirtti.

‘Böyle bir karar alınamaz’
Mimarlar Odası Genel Başkanı Eyüp Muhçu, Torunlar İnşaat sahiplerine takipsizlik kararı verilmesinin yanlış olduğunu belirterek “Firma sahipleri her aşamada sorumludurlar” dedi. Firmaların taşeronla anlaşma yaptığını belirten Muhçu, “Firmanın sorumluluğu alt taşeronlarla sözleşme yapılmış olsa da bu devam eder. Yani işin başından sonuna kadar inşaat yapımcılarının sorumluluğu devam eder. Taşeronların da sorumlulukları vardır. Ancak bütün bu süreci organize eden, yöneten ve hatta yürüten firma sahipleri sorumluluktan kurtulamazlar ve tüm aşamalarda sorumlulukları söz konusudur” dedi. Verilen takipsizlik kararının firmayı korumaya yönelik bir tasarruf olduğunu söyleyen Muhçu, “Böyle bir karar alınamaz. Dolayısıyla yargı hukuka aykırı bir kararla takipsizlik kararı vermiştir” dedi.

‘İşverene bağlıdırlar’
İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Cemal Gökçe ise kararın yanlış olduğunu belirterek “Mevcut iş yerinde çalışanlar taleplerini ilgililere, yani işin sahibine iletirler. İşin sahibi de eksiklikleri giderir. İşin sahibi bu eksiklikleri gidermek durumunda. Orada çalışan şantiye şefi, proje müdürü, diğer kontrol elemanları ve diğer sorumlular tümü işverene bağlıdırlar” dedi.
Firma sahibinin birinci derecede sorumlu olduğunu belirten Gökçe, “İşverenin en tepede olduğu bir yapıda birinci derecede işveren olan kişilerin takipsizliğe uğraması yanlış. Bu düzeltilmeli. İşverene de dava açılmalıydı. Çünkü birinci derecede sorumluluk onda. Diğerleri işveren vekili olarak hareket ediyorlar. İşveren vekili olarak haraket etmeleri işverenin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Sorumluluklar yargılama sonrasında açıklığa kavuşacak. Bu evreden takipsizlik kararının verilmesi doğru değil” dedi.