36'ncı paralel

Terörün yeri göğü kapladığı paraleller bunlar. 36'ncı paralel üzerinde Cezayir, Atina, Antalya, Adana, İncirlik, Halep, Musul, Tahran... Nereden nereye... E. Huntington'dan uygarlıklar çatışması tezinin sahibi Müslüman-ürkülü Samuel Huntington'a... ABD'nin programı tıkır mıkır işliyor mu? Terörün tırmanışıyla 36'ncı paralel yine baş köşeye oturmadı mı? 1991'de başlayan Körfez Savaşı'nda ABD'nin gerçekte Kürtleri korumak bahanesiyle emellerini konuşlandırmak için bu hattın kuzeyine Saddam'ın güçlerinin geçmesini yasaklayan sınırın adı, 36'ncı paralel. Mondros... Sevr... Lozan... Ve ardından gelen onlarca müzakere ve konferans... Kerkük, Musul, usul usul... Genç Türkiye Cumhuriyeti'ni petrol vahasının ucunda durdurmak ve Ortadoğu'da küresel ve bölgesel aktörlerin oyuncu haline geldiği bir "terör sorunu" yaratmak bu 36'ncı paralel modelinin marifeti değil mi? "Sen bana paralel... Ben sana paralel... Paralel paralel... Paralelli... Taralel taralel... Taralelli..." testusa buyur ola yıllar sonra bir kez daha...1- Türkiye 36'ncı ve 42'nci paraleller arasında. 40'ıncı paralelin üstünde dünyanın nabzı atar. Wall Street, Pekin, Ankara 40'tan geçer. Peki, 36'ncı paralelin tam içinden geçtiği nokta neresidir?a. Maveraünnehirb. Bermuda Şeytan Üçgenic. Cebelitarık Boğazıd. Viyana kapıları2- Model İngiliz marifeti! Yaklaşık 80 sene önce Türkiye ile İngiltere arasındaki Musul ihtilafında Milletler Cemiyetince geçici bir sınır olarak kabul edilen 36'ncı paralele ne ad verilmişti?a. Hattı Müdafaab. Hattı Hümayunc. Musul Londra aksıd. Brüksel hattı3- Peki, 1991 Nisan'ının başından itibaren sığınmacı Kürtler Türkiye'ye hangi il sınırlarından girmeye başladılar?a. Gazi Antep ve Adı Yamanb. Kahraman Maraş ve Şanlı Urfac. Misafirperver Şırnak ve Hümanist Hakkarid. Hepsi4- Bundan 60 yıl kadar önce de bir paralel davası olmuştu. Bir ülke 38'nci paralelin kuzeyi ve güneyi diye ayrılarak iki ülkeye bölünmüştü. Hangileri?a. Kuzey Yemen, Güney Yemenb. Kuzey Kore, Güney Korec. Kuzey Kutbu, Güney Kutbud. Kuzey Karolina, Güney Karolina5- (1991'den) "Balkanizasyon" yine gündemde. I. Dünya Savaşı'ndan sonra özellikle Balkanlar'da ortaya çıkan milliyetçi bölünmeler için kullanılan bir terim bu. I. ve özellikle II. Dünya Savaşı'ndan sonra da Ortadoğu'da Lübnan, Ürdün, Filistin gibi bölünmeler olmuştu. Şimdi Irak, Colin Powell'ın dediği gibi üçe bölünerek "Balkanizasyon"a uğrayacak mı uğramayacak mı? 36'ıncı paralelin kuzeyinde bugün oluşturulmaya çalışılan yapay devlet modeline o zaman Ecevit ne ad vermişti?a. İsrailizasyon b. Karşı Devletc. Yap-işlet-devlet d. Tedhişiyye6- Lozan Antlaşması'ndan sonra, "antlaşılamamış" Musul petrolleri ve 36'ncı paralel meselesinin halli için toplanan Haliç Konferansı'nda İngilizler, Musul'u ele geçirmek için önce Hakkari'yi talep etmişlerdi. Sonunda ne oldu?a. 1925 Şubat'ındaki Şeyh Sait isyanı, Türkiye'yi ve tezlerini zayıflattı.b. Hakkari'yi vermedik ama sonunda Musul, İngiliz mandasına girdi.c. Türkiye'ye ise 25 yıl boyunca Musul petrolünün yüzde 10'u vaat edilmişti. Ancak daha sonra Türk hükümeti 500 bin İngiliz lirası karşılığı hakkından feragat etti.d. Hepsi Osmanlı'nın çöküşünden bugüne gündemde 36'ncı paralel... 1859'da ABD misyonerlerince Evangelist Ermeniler için kurulmuş Harput Koleji'nde ders veren Ellsworth Huntington adlı coğrafyacının tezini düşünüyorum. 36'ncı ve 40'ncı paraleller arasının bir geçiş ve savaşlar dilimi olduğunu, egemen ülkelerin 40'ıncı paralelin kuzeyinde yer aldığını saptıyordu Yale Üniversitesi'nin ırkçı coğrafyacısı...