Boş inançlarımız...

Evimizde yetişkinlere dikkatli baktığımızda, boş inançlarla ilgili pek çok ilginç örneğe tanık olabiliriz. Ama bunların çoğu asılsız inançlardır ve bu inançlar korkulardan, birtakım uğursuz, beklenmedik rastlantılardan doğmuştur. Yoksa akılcı hiçbir yanı yoktur. Bazen bunlara inanmasak da, hepimiz bu davranışları birbirimize bakarak ediniriz. Şimdi sizlerin de çok iyi bildiği bazı boş inançlardan örnekler sıralayacağım. Sonra da, bildiğim kadarıyla size nereden geldiklerini anlatmaya çalışacağım:

13 sayısı uğursuzluk getirir.
Gece tırnak kesmek günahtır ve uğursuzdur. l Önünüzden bir kara kedi geçerse ya da sürtünürse başınıza bir uğursuzluk gelecek demektir. l Ayna kırılması uğursuzluk getirir. l Evde güvercin ve tavşan beslemek uğursuzluktur. l Askerde aynı kibritle üç kişinin sigarasını yakması uğursuzluk getirir. l Merdiven altından geçmek uğursuzluktur. l Salı günleri iş yapmak uğursuzluk getirir...
Bunlar halk arasında yerleşmiş, bilinen en ünlü boş inançlardır.
***
Şimdi gelin, birlikte en sonuncudan başlayarak, bu boş inançların nasıl doğduğuna bir bakalım...
Fatih Sultan Mehmet, İstanbul'u 1453 tarihinde bir salı günü almıştır. İstanbul'da yaşayan Bizanslılar ve Hıristiyan dünyası salı gününü bu yüzden uğursuz saymışlardır. Bu öylesine benimsenmiştir ki, bir süre sonra Hıristiyanlarla birlikte yaşayan Türkler de salı gününü uğursuz saymışlardır. Hatta salı günüyle ilgili şöyle bir tekerleme de uydurmuşlardır: "Salıdır sallanır, çarşamba pullanır," gibi...
***
13 sayısının uğursuzluğu içinse şu anlatılır: Peygamber Hz. İsa öldürülmeden önce havarileriyle birlikte bir akşam yemeği yemiş. Bu yemekte masada tam 13 kişi varmış. Bu yüzden 13 sayısının uğursuzluğu tüm dünyada yaygınlık kazanmış.
***
Eski Mısır'da kediler kutsal sayılıp bir Tanrı gibi tapıldığı için kedilerin kaza sonucu da olsa başlarına bir iş geldiğinde, sahipleri büyük para cezasına çarptırılırmış. Ayrıca MÖ 525 yılında Pers İmparatoru Kambyses, Mısırlılarla yaptığı savaşta bütün askerlerinin eline kalkan olarak bir kedi vermiş. Bunu gören Mısırlılar, savaşmadan kendiliklerinden teslim olmuşlar. "Tanrı Kedi" de bir kara kedi olduğu için kara kedi uğursuz olarak tüm dünyada kabullenilmiş.
***
"Askerde üç kişinin aynı kibritten sigara yakması uğursuzluk getirir," inancı da kibritin ışığını üç ayrı noktada gören düşmanın, üç ışık noktasının arasına ateş ettiğinde kesinlikle üç kişiden birini vurabilme olasılığı yüksek olduğu için. Barış sırasında da olsa bir kibritle üç sigara yakmak uğursuzluk kabul edilmiştir.
***
Evde gece tırnak kesilmez, çünkü tırnaklar çevreye saçılıp yiyeceklerimizin içine girebilir. Günah olmasının nedeniyle ilgili bir bilgiyi ne yazık ki edinemedim.
***
Merdiven altından geçilmez, çünkü merdivenin olduğu yerde tamirat yapılıyordur. Herhangi bir nedenle kafamıza bir şeyler düşebilir. Uğursuzluğun nedeni de bundan kaynaklanıyor.
***
Ayna kırılmasının uğursuzluğu inancının Fransızlardan kaynaklandığı söyleniyor. Tabii en önemli nedeni, ayna kırıldığı zaman camların çevresindekilere vereceği zarardır. Ayrıca da camın çok değerli olduğu dönemlerde, büyük boy aynalarının kırılması evde çalışanların başını derde sokacağı için halk arasında böyle yayılmıştır.
***
Ayrıca benim de sık sık yaptığım; aklımdan kötü bir şey geçince üç kez tahtaya vurmak gibi bir boş inanç vardır. Bu da bizim Müslümanlıktan önceki dinimiz olan Şamanlıktan kalma bir inançtır. Eskiden insanlar öldüğü zaman tahtaların üzerine konulur ve orada üç gün bekletilirmiş. Amaç da, gerçekten ölmemişse güneş ışığının altında tekrar canlanacağına inandıkları içinmiş.
Aynı şeye Kızılderililerde de rastlıyoruz. Bazı filmlerde görmüşsünüzdür. Tahtaya üç kez, vurulmasının nedeni, "Yüce yaratıcı, bizi de tahtanın üzerine çıkarmasın," diye.
Öylesine alışmışız ki bu inanca. aklımıza kötü bir şey gelince hepimiz yapıyoruz. Hatta kız kardeşimin bir arkadaşı vardı. Bu işi o kadar ileri götürmüştü ki, bulamam diye hep çantasında bir tahta parçası taşırdı.
***
Her şeye bilimin ışığından bakmanız dileğiyle iyi pazarlar dilerim.