"Çıplak beton" ODTÜ'lü

Mimar Çinici'nin 1962'de bir kopyasını harikulade rektör Kemal Kurdaş'a gönderdiği, Türkiye'de ilk kez uygulayacağı çıplak betonun raporunu okuyorum: "Beton az sulu dökülecek ve çok vibre edilecek... Beton dökümünde telaş ve heyecana lüzum yoktur... Dakikada 10-12 bin devirli vibratör ve ayrıca dış kalıpta şakuli yürütülen kalıp üstü vibratör kullanılacaktır..." Türkiye'de ODTÜ Mimarlık Fakültesi inşaatında 44 sene önce gerçekleştirilen bu ilk çıplak beton denemesi bugün yapılmış gibi düzgün ve dirençli. "Çıplak beton" bir ODTÜ'lüyü anlatmak için belki iyi bir metafor!ODTÜ'nün kuruluşunun 50'nci yıldönümü kutlanıyor. Son 50 yılda kentlilerimizde uygarca düşünmeye ve yaşamaya olan ilgi artışında ODTÜ'nün payı bence büyük. İlk modern üniversite denemesini, bilgisayarı, interneti ve ilk teknokenti Türkiye'ye kazandıran ODTÜ değil mi? Kuruluş amacı ne olursa olsun giderek bir cumhuriyet projesi haline gelen ODTÜ'de eğitim, kıytırık olanı değil, yetinmeci olanı değil, oradan kırpma buradan ekleme olanı değil, iyice olanı değil, kesintili olanı değil, "en iyisi"ni istemekle başlamaz mıydı? Buyur ola ODTÜ ütopyasının başlangıç yıllarındaki mizah dolu şaşırtıcı kuruluş adımları testusuna bu kez de...1- ODTÜ'nün ta 1953'lerde kurulmaya başladığını biliyor muyuz? Başlangıçta Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin adı neymiş, kestirebilir misiniz?a. Orta Direk Teknokratlar Üniversitesib. Olgunca Dâhi Talebeler Üniversitesi c. Orta Doğu İleri Teknoloji Enstitüsüd. Middle East Institute of Technology2- Türkiye'nin siyasi zirvelerine giden yol teknik üniversitelerden, daha doğrusu İstanbul'dan geçmiyor mu? Örneğin Süleyman Demirel ve daha nice zat-ı âzam İTÜ mezunu. ODTÜ mezunları şimdiye kadar bakanlık mertebesinin üzerine çıkabilmiş değiller. Buna karşılık eğer ODTÜ'de akademisyenlik veya rektörlük yapmışsanız, hooop ya başbakan ya cumhurbaşkanısınız demektir. İşte kanıtı, İTÜ'den mezun Turgut Özal geçmişte ODTÜ'de "part time" matematik dersi vermiş. Süleyman Demirel'in de ODTÜ İnşaat'ta "part time" hocalığı varmış. Başbakan yardımcısı Prof. Erdal İnönü bir zamanlar ODTÜ rektörüydü. Peki, ODTÜ'nün ilk rektörü kimdi? Tabii o da iktidardan nasibini almış, bir gün başbakan olmuştu...a. Nihat Erimb. Turan Feyzioğluc. Suat Hayri Ürgüplüd. Sadi Koçaş3- Bir de tersi var. Önce maliye bakanı sonra ODTÜ'ye rektör olmuş çok yaratıcı birini soruyorum. ODTÜ ona çok şey borçlu. Kim?a. Kemal Kurdaşb. Erdal İnönüc. Mehmet Kıcımand. Tarık Somer4- 1950'lerde Türkiye'de o zamana kadar rastlanmayan bir olay yaşanmaya başlıyor. Çok hızlı bir şehirleşme ve tabii ki gecekondulaşma. Türkiye'ye pek çok konut uzmanı çağırılıyor. Bunlardan biri ODTÜ'nün kurulmasıyla çok ilgili Charles Abrahams adlı bir konut plancısı. Adnan Menderes'e ODTÜ fikrini kabul ettiren de o. Konuyla ilgili hazırladığı rapor çok ilginç. Bir yerinde diyor ki, "Aman bu okulu kurarken çok dikkat edin, bu okula ................ hakim olabilir". Charles Abrahams ODTÜ'yü kimlerden korumaya çalışıyor acep?a. Komünistlerdenb. Mühendislerdenc. Sosyologlardand. Psikologlardan5- Tabii önceleri bu enstitü Ankara'da mı yoksa başka bir yerde mi kurulsun diye epey kararsızlık geçirilmiş. Amerikalılar tarafından Ankara yerine Ortadoğu'da başka bir kent düşünülmemiş değil, hani. Neresi, kestirebilir misiniz?a. Bağdatb. Beyrutc. Kahired. İskenderiye6- ODTÜ bir enstitü olarak ilk faaliyetine Ankara'da Milli Müdafaa Caddesi No: 18'de başlıyor. Devir Demokrat Parti devri. Sene 1956. Cumhurbaşkanı Celal Bayar; Başbakan Adnan Menderes, TBMM Başkanı Refik Koraltan. Bu kadar tarihsel açıklamadan sonra ODTÜ'nün artık hangi "temel" üzerine kurulmaya çalışıldığını kestirebilecek misiniz?a. Karadenizli Temelb. Demokrat temelc. Kazık temeld. Ford Foundation7- Nihayet ODTÜ kuruluyor. Dersler önce meclis bahçesindeki barakalarda başlıyor ama bu okul Türkiye'deki bütün "kara cüppeli" üniversitelerden farklı. YÖK gelinceye dek ODTÜ'nün diğer üniversitelerden farklılığını belirleyen temel özelliği ne?a. ODTÜ'de kürsü anlayışı yok; bölüm var.b. ODTÜ'de öğrenci ve öğretim üyesi arasında ilişkiler arkadaş gibi.c. ODTÜ'de gerçekten yabancı dil öğretimi ve çağdaş bir kütüphane var.d. Hepsi8- 27 Mayıs 1959'da 7307 sayılı kanunla tüzel kişiliğe kavuşan ODTÜ'nün özerk yönetimi Türk bilim kişileri ve çok nitelikli idarecilerden oluşan dokuz kişilik bir mütevelli heyetine verilmiş. Örneğin 1964'te aşağıdakilerden hangisi mütevelli heyetinden, çıkarabilecek misiniz?a. Nejat Eczacıbaşıb. Turan Güneşc. Fehmi Yavuzd. Hepsi Adım... Adım... Bir yaya aksında düşlenmeye başlanan yeni bir düzen... Mimar Behruz Çinici'nin 1960'larda yarattığı Orta Doğu Teknik Üniversitesi yerleşkesindeki ana fikir, öğrenci ve öğreticilerin gezindiği bir yaya yolu üzerinde üniversite mekanlarını geliştirmekti. Yerleşkenin inşa edilen ilk binası olan Mimarlık Fakültesi'nin ilk öğrencilerinden biri olarak bu yolu az mı arşınlamışımdır... Aynı yolun gezginleri olan ünlüler de saymakla bitmez. Medyadan: Emin Çölaşan, Mustafa Sönmez, Can Dündar, Salih Memecan, Feride Çiçekoğlu, Ege Cansen, Yıldırım Türker, Murat Yetkin, Murat Çelikkan, Buket Uzuner, Haydar Ergülen, Özcan Karabulut, Özlem Gürses, Adnan Bostancıoğlu, Saynur Tezel... Sanattan: Ahmet Kanneci, Derya Köroğlu, Neşe Yaşın, Ela Cindoruk, Ümit Mindek, Ömer Vargı... Spordan: Oğuz Sarvan, Yasemin Dalkılıç... Siyasetten: Rüşdü Saracoğlu, Hayri Kozanoğlu, Kürşad Tüzmen, Osman Coşkunoğlu, Ali Babacan, Hilmi Güler...