Çocuk 150, yetişkin 6 kez gülüyor

yural@milliyet.com.tr * * *Gözyaşının, gözkapaklarının arkasındaki bezler tarafından üretildiğini hepimiz biliyoruz. Ayrıca, yapılan bir araştırmaya göre, bir insan gözlerini günde 20 bin kez kırpıyormuş. Gözbebeğimizin dış yüzeyi bir sıvıyla kaplıdır. Bu sıvı genelde tuzlu bir sıvıdır; bakterilerle savaşan ve gözümüzü temiz tutan maddeler içerir. Gözyaşları, gözümüzü güçlü kokulardan da korur. Bilir misiniz ki, soğan doğranırken gözümüzün yaşarması, gözyaşının aktif hale geçip kanallardaki gözyaşlarını gözün önüne getirerek soğanın kokusundan korumaya çalışmaktan; koruma içgüdüsünden başka bir şey değildir. Oysa biz hep, soğanın gözümüzü yaktığını ve bu yüzden de gözümüzün yaşardığını sanırız.* * *Ağladığımız zaman gözlerimiz yaşarır. Gözlerimiz her zaman kendini temizlemek için gözyaşı üretir. Ama bilim adamları, ağladığımız zaman, yani üzgün olduğumuzda gözümüzden dökülen yaşlarla, gözümüz yandığı ya da gözümüz kendini soğandan korumaya çalıştığı zaman akıttığı gözyaşının aynı olmadığını saptamış. Öyle ki, hüzünlü gözyaşları canımızın sıkılmasına sebep olan bir madde içerirmiş ve bu madde sıkıntımızı daha da çok artırırmış. Bu yüzden, ağlamamak için direnmek, gözyaşlarının akmasını engellemek doğru ve sağlıklı bir davranış değilmiş. Tam tersine, rahatlayabilmemiz için ağlamamız biyolojik açıdan daha doğruymuş ve vücudumuzun bağışıklık sistemi üzerinde de olumlu bir etkisi varmış. Ağlamak ve gözyaşı birbiriyle ilintili şeyler. Her ne kadar salgılar farklı nitelik içerse de. * * *Gülmek, tümüyle insanın içinden gelen farklı bir davranış. Gülmek eylemiyle ilgili hayvanlar arasında, bazı canlıların insanlarla benzerlik gösterdiğini savunan bilim adamları var. Bu canlıların başında öncelikle maymunlar geliyor. Tanımadığımız canlılar içinde de bu tür tepkileri olanlar var. Hatta çakalların birbirlerine seslenişlerini bir kahkaha gibi değerlendiren zoologlar da var. Ama gülmek insana özgü, özellikle de düşünme yetisiyle paralel gelişim gösteren ve düşünce gelişimiyle birlikte yükselip farklılaşan insani bir eylem. Bir şeyi komik bulduğumuzda kıkırdamaya başlarız. Bu bizim vücudumuzda stresi azaltan mutluluk kimyasalları salgılanmasına neden olur. Olayların komik yanını almak, o açıdan olaylara ve yaşama bakmak, bizim boş yere canımızın sıkılmasını engeller ve bizi her zaman hoşgörülü, sempatik bir insan yapar. İnsanların en çok gereksinim duyduğu şey gülmektir ve gülmeceler, yergiler, nükteler, fıkralar bu eylemi besleyen farklı ürünlerdir. Gülmece kitapları, fıkralar, şakalar çocukların, yetişkinlerin vazgeçemedikleri tutkular içinde yer alır. Geçmişte yazılı ürünlerle karşılanan bu gereksinim, artık günümüzde internet sayfalarından insanları besliyor. * * *Bütün bunların dışında, her güldüğümüzde 400'e yakın kasımızın çalıştığını biliyor muydunuz? Ayrıca, gülmenin vücut için bir egzersiz olduğunu; sinirlerimizi ve bazı organlarımızı çalıştırdığını... Bilim adamlarının yaptığı bir araştırmaya göre de 100 kahkahanın 10 dakikalık bisiklet pedalı çevirmekle, kürek çekmekle veya yürüyüşe gitmekle eşit olduğunu duymuş muydunuz? Bir çocuk, günde 150 kez gülüyormuş. Yetişkin ise ancak 6 kez. Yani yetişkinlerle çocuklar arasında bir kahkaha yarışması yapılsa kesinlikle çocuklar açık arayla kazanacaklar. Dugong" adındaki bir deniz memelisinin dışında, üzgün olduğu ya da canı sıkıldığı zaman ağlayan dünyada tek canlı insanmış. Yunuslar da, "dugong" gibi memeliler sınıfından olduğundan mı bilinmez, insanlara karşı her zaman yakın ve barışçıldırlar. Ama, onların köpekbalıklarına karşı aynı duyguyu beslemedikleri de bilenen bir gerçek.