"Çocuklarınızı çaldık, özür dileriz"

Ada Avustralya hükümeti kıtanın yerli halkı Aborjinlere, 220 yıl sonra "Sorry" dedi can.dundar@e-kolay.net Diyor ki:"Bugün bu toprakların yerli halkını, insanlık tarihinin en eski kültürünü yüceltiyoruz.Ulusal tarihimizde kara bir leke olan çalınmış kuşaklara kötü muamele yapılmış olduğuna inanıyoruz.Geçmişin yanlışlarını düzelterek geleceğe doğru daha güvenli ilerlemek için Avustralya tarihinde yeni bir sayfa açmanın vakti artık gelmiştir.Bu yurttaşlarımıza çok derin bir keder, kayıp, acı ve ıstırap getiren geçmiş parlamento ve hükümetlerin çıkardığı yasalar ve izledikleri politikalar için özür diliyoruz.Özellikle Aborjin ve Torres Boğazı adalı çocukların, ailelerinden, toplumlarından ve topraklarından koparılmasından dolayı özür diliyoruz.Çalınmış kuşaklar, onların torunları ve geride bırakılan ailelerinin yaşadıkları acı, ıstırap ve kayıplar için özür diliyoruz.Annelerden, babalardan, kız ve erkek kardeşlerden, ailelerini ve toplumlarını parçaladığımız için özür diliyoruz.Ve gururlu bir halka, onurlu bir kültüre, bunca zaman yapılan aşağılama ve saygısızlık için özür diliyoruz.Avustralya Parlamentosu olarak bizler ulusun yaralarının sarılmasının bir halkası olarak sunulan bu özrün aynı duygular içinde kabul edilmesini saygıyla rica ediyoruz.Muhteşem kıtamızın tarihinde şimdi yeni bir sayfanın yazıldığını söyleyerek gelecek için yüreğimizi ortaya koyuyoruz." Bu yazıdan önce bir konuşma metnini okumanızı rica edeceğim. Tarih: 13 Şubat 2008... Yani geçen çarşamba... Yer: Avustralya Parlamentosu... Konuşan; Avustralya Başbakanı Kevin Rudd... Şimdi konuyu özetleyelim:"Beyaz adam"Avustralya'ya 26 Ocak 1788 günü geldi.Kaptan Arthur Philip, gemi dolusu mahkumla Sydney'e yanaştığında amacı burayı bir açık hava hapishanesi yapmaktı.Ama kıtanın sahipleri vardı. Onlarla savaştılar.300 bin yerlinin topraklarını ellerinden aldılar. Katliam yaptılar. Köylerini, kültürlerini yıktılar. 250 yerel dili yok ettiler. 20'nci yüzyıla kadar süren bu asimilasyon politikası çerçevesinde uygulanan bir yöntem de "çocuk çalma" idi.Polis tarafından gerçekleştirilen bu uygulamayla 1800'lerin ortalarından 1970'e kadar melez çocuklar kaçırılarak ya da zorla alınarak evlerinden, ailelerinden, kültürlerinden, dillerinden koparıldı. "Beyaz adam"ın kültürüyle yetiştirildi. Melezleri çaldılar Sadece 1910'la 1970 arası her 10 melez çocuktan üçü kaçırılmış, bir kısmı kamu yurtlarında, kiliselerde ya da yanlarına verildikleri ailelerde fiziksel ve cinsel tacize uğramıştı.1937'de Avustralya'daki Telgraf gazetesinde bir polis yetkilisi, asimilasyonun amacını şöyle özetliyordu:"Önümüzdeki 100 yıl içinde kıtamızda saf siyah insan kalmayacak ama melez sorunu devam edecektir. Bu nedenle saf yerlileri tecrit edip, melezleri beyaz toplum içinde eritme, asimile etme fikri yaşamalıdır. Bu iş, belki yüzyılımızı alır ama sonuçta bu ırk yok olacaktır." "Bu ırk yok olacaktır" O ırk yok olmadı ama acılar içinde yaşamak zorunda bırakıldı.Artık eski toprakları, kültürleri, çocukları yoktu.Yüzyıllarca beyaz adama kölelik ettiler.1978'de Aborjin sanatçı Bart Willoughby 200 yıllık isyanı şu şarkıyla dillendiriyordu: "Benim ruhumu değiştiremezsiniz, Bana ne yapacağımı söyleyemezsiniz, Beni aşağılayarak veya bana ait şeyleri benden alarak kemiklerimi kıramazsınız.Her şeye rağmen,Tüm bu işkencelere ve dehşete rağmenBeyaz adamın dünyasında yıkılmadık, ayakta kalabildik.Ve sen bunu değiştiremeyeceğini biliyorsun." "Yıkılmadık, ayaktayız" ÖZÜR GÜNÜ Üç yıl önce yine bir şubat ayında Avustralya'daydım.Ülkedeki birçok yetkilinin yanı sıra kıtanın yerli halkı olan Aborjinlerin temsilcileriyle de tanışmak istemiştim.Dışişleri yetkilileri beni Sydney'in kuzeyindeki Tamworth'a götürdü. Burası yerlilerin kent yönetimine katılabildiği bir örnek şehirdi. Kent komitelerinde temsil ediliyorlardı. Çocuklara, unutulmuş anadillerini de öğreten bir okulu vardı. Ama bu kentteki manzaranın, yerlilerin gerçek yaşam koşullarını temsil etmediği belliydi.Orada görüştüğüm yerliler, "Kıtanın diğer bölgelerine de gidip durumu görmelisiniz" demişti.Oralarda manzara farklıydı.Aborjinlerin kültürel ürünleri, okları, mızrakları, giysileri, Avustralya'nın turistik simgeleri olarak satılıyor, şarkıları moda oluyor, öyküleri filme çekiliyordu ama onların yeni kuşakları işsizlik, alkol, uyuşturucu, suç batağında çırpınıyordu.Yerli olan Avustralyalılarla göçmenlerin ortalama yaşam süreleri arasında 17 yıl fark vardı. "İnkar sona erdi" Genç kuşaktan bazı Aborjinler ise hak arayışını sürdürüyordu. Bu mücadele sonucu "Avustralya'nın temellerinin atıldığı gün" olarak kutlanan 26 Ocak'ı "Yas günü" ilan ettiler.1968'de yapılan bir referandumla yerlilere kendi topraklarında yurttaşlık oy kullanma, pasaport alma hakkı verildi. 1970'lerde karar sürecine katıldılar.Sıra "çalınmış kuşaklar"daydı.1997'de bir "İnsan Hakları ve Fırsat Eşitliği Komisyonu" kuruldu. Bu komisyon, Aborijin ve Torres Adalı çocukların ailelerinden koparılmasını soruşturdu. "Bringing them home" (Evlerine döndürelim) başlıklı bir rapor hazırladı. Raporda melez çocukların çalınması uygulaması resmi belgelerle kanıtlandı.Raporun sonunda "Bu sorun, Avustralya tarihinde kara bir lekedir. Avustralya hükümeti, yapılanların sorumluluğunu üstlenmelidir" deniliyor ve yaraların sarılabilmesi için atılması gereken adımlar sıralanıyordu.Bunların başında geçmiş tüm hükümetler adına Federal Hükümet tarafından "resmen özür dilenmesi" geliyordu. "Yas günü" Tabii itirazlar oldu."Atalarımızın yaptıkları için niye biz özür diliyoruz?" diyenler çıktı."Kaçırılan çocuklar, ailelerinin yanında büyüyenlerden daha iyi koşullarda yetiştiler" diyenler oldu."Bugün özür dileriz, yarın topraklarını ya da tazminat verilmesini isterler" kuşkuları doğdu. Oysa 1997 raporu bu konuyu da ele almış ve çalınan kuşaklar için ulusal bir tazminat fonunun oluşturulmasını önermişti.Bazı federal hükümetler bu fonu oluşturdular ve "çalınan kuşaklar"a dağıttılar. Bazıları ise onlara ailelerini bulmada yardım ve danışma hizmetleri için fon ayırdılar.Ancak Federal Hükümet resmi özürden kaçındı.O günlerde tanınmış müzisyen Daniel Johns şu açıklamayı yaptı:"Yapılan acımasızlıklar nedeniyle yerli halktan özür dilemenin böylesine büyük bir sorunmuş gibi ele alınmasını anlayamıyorum. Benim için özür dilemek, birlikte geleceğe yönelmemiz için gerekli ilk adımdır."Sonunda Avustralyalılar, yıllardır üzerinde oturdukları acının vicdan azabıyla, hükümetlerinin yapmaktan kaçındığı şeyi yaptılar ve 1998'de Sydney'de 100 bin kişilik bir gösteriyle Aborjinlerden özür dilediler.Yürüyüş sırasında bir gösteri uçağı gökyüzüne dumanla "Sorry" (Üzgünüz) yazdı. "Tazminat isterlerse?" Halklar barışmıştı; sıra hükümetteydi. O adım da bu hafta geldi.Başbakan 344 sözcükten oluşan resmi özür konuşmasını yaparken Parlamento'da "çalınmış kuşaklar"dan 100 kişi onu dinliyor, dışarıda ise kıtanın dört bir yanında yüz binlerce kişi, Avustralya ve Aborjin bayraklarını birlikte sallıyordu. Törenden sonra Aborjin müzikleri dinlenirken yerli halkın temsilcilerinden Ruaath Dunn şöyle dedi:"Bizler, bu ülkenin ilk sakinleri olduğumuzun tanınması için yıllarca bekledik. Artık siyah ve beyazlar olarak bir araya gelebilir, yaşamın tadını çıkarabilir, bölünmüşlükten kurtulabiliriz."Ertesi günkü The Age gazetesi "Yeni başlangıç", "İnkar sona erdi" başlığıyla çıktı.Avustralya böylece geçmişindeki kara bir lekeyi silmiş ve tarihinde yepyeni bir sayfa açmış oluyordu. Yeni başlangıç