Emekçi kadınların 8 Mart mesajı: ‘Biz de varız’ demenin günü

8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü, 20. yüzyıl başlarında ABD’de çalışma koşullarının iyileştirilmesi talebiyle greve giden dokuma işçisi kadınlardan bir miras. Çıkış noktası itibarıyla işçi sınıfı karakteri taşısa da, aradan geçen yüz yılı aşkın zaman içinde, tüm dünyada kadın-erkek eşitliğinin her tür zeminde tanınması adına verilen mücadelenin sembolü oldu. 1975’te Birleşmiş Milletler 8 Mart’ı “Dünya Kadınlar Günü” olarak benimsedi, birçok ülke bugünü resmi tatil ya da kadın çalışanlara tatil ilan etti. 8 Mart haftasına girerken biz de, hayatın her alanında olup seslerini her zaman duyuramayan, çiçekçiden terziye emekçi kadınlara kulak verdik, çalışma koşullarından gelecek beklentilerine 8 Mart’ın ne ifade ettiğini onlardan dinledik.

“Şimdilik hayalim yok”

57 yaşındayım, evliyim, beş çocuk annesiyim. 20 yıldır bir esnaf lokantasında bulaşıkçılık yapıyorum. Sabah 05.30’da geliyorum, akşam 20.00’de çıkıyorum. Haftanın her günü buradayım, izinsiz çalışıyorum. Çalıştığım için kimseye muhtaç değilim Allah’a şükür. Şartların iyileşmesiyle ilgili bir beklentim yok, ne yapalım boş durmadan çalışıyoruz. Şimdilik bir hayalim yok. Memlekete dönmeyi istiyoruz. Kastamonu’da çiftçilik yapıyordum göç etmeden evvel. Umudum memlekete geri dönmek. Çalışmayınca da olmuyor, illa ki çalışacaksın ki darlık çekmeyesin. Zorlukları var ama geçim böyle ne yapacaksın!

“Kadınlara saygı duyulmalı”

45 senedir bu işi yapıyorum. Dikiş okuluna gittim iki sene. Babam bana ufak bir dükkan açtı. Orada devam ettim. Sonra butik açtım. Bir dönem birçok sanatçının kostümünü diktim. Bu işin zorluğu, insanları memnun etmekte. Çalıştığım kurumdan memnunum, sonrasında kısmet olursa küçük bir işyeri açmayı düşünüyorum. Bir kadın için en önemlisi kimseye muhtaç olmamak. Düşününce kadınlar çok da cefakar... 8 Mart deyince, kadınların hakları daha fazla savunulmalı diye düşünüyorum. En önemlisi de kadınlara saygı duyulmalı.

“Özgürlüğünüz için savaşın”

41 yaşındayım, 23 yıldır çalışıyorum. Evliyim, çocuğum yok. Son 5 yıldır evlere giderek daha serbest çalışmaya başladım, böylece kendime zaman ayırabiliyorum. Çalışmanın bir kadına kazandırdığı en önemli şey özgüven bence. Kendi emeğinizle çalışıp kazanmak hem ekonomik özgürlük hem sosyalleşmek ve farklı deneyimler kazanmak demek. 8 Mart dolayısıyla kadınlara özgürlüğünüz için savaşın diyorum. Maalesef kadın olarak hep savaşmak gerekiyor toplumumuzda.

“Erkeğin kölesi değilim”

42 yaşındayım, 11 yaşından beri tekstil sektöründe çalışıyorum. 12 yaşında bir oğlum var, eşimden 6 yıl önce boşandım. 07.30’da işbaşı yapıyorum. Bütün günüm makine başında geçiyor. Günde ortalama 100 kazak dikiyorum. Akşam 18.00’de işten çıkıyorum. Eve gidince de yemek yapmak, çocuğun dersleriyle ilgilenmek durumundayım, mücadelemiz evde de devam ediyor. Çalışmak, ekonomik özgürlük demek. Çalıştığım için erkeğin kölesi değilim. Ama istediğin yerde misin dersen, değilim. Kendime ait bir işyerim olsun isterdim. 6 yıl sonra emekli olacağım, o zaman bir butik ya da kafe açmayı planlıyorum. Bu yaşa kadar sorumluluklarım için çalıştım, emeklilikten sonra da zevk aldığım bir işle uğraşmak istiyorum. 8 Mart’a gelince... Kutlama olarak değil de kadınların her alanda biz de varız diyerek anması gereken bir gün olmalı diye düşünüyorum. Kadınlar olarak haklarımızı koruyabiliyor muyuz? Maalesef. 8 Mart’ta çalışan kadınlara izin verilmeli, kadınların problemlerini dile getirecek şekilde o güne özel etkinlikler düzenlemeli.

“Erkek işidir algısını yıkmak istiyorum”

17 senedir şoförlük yapıyorum. İlk olarak Düzce’de halk otobüsünde başlamıştım. 6 yıldır da eşimle birlikte aynı şirkete bağlı olarak İstanbul’da görev yapıyorum. Düzce’den ayrılırken, “İstanbul trafiğinde yapamazsın” demişlerdi. Ben de yapabileceğimi göstermek istedim. Otobüs A.Ş.’ye başvurdum ve sınavlarına, eğitimlerine girdim. Çalışma programımız vardiyalı olarak ilerliyor. Bir hafta sabahçı, bir hafta öğlenciyiz. Biraz zor ama zevkli bir iş. Çevreden de yüzde seksen olumlu tepkiler alıyorum. Beni gördükleri için mutlu olan insanların olması, beni de mutlu ettiği için bu işi bu kadar uzun zamandır yapabiliyorum. Tek sıkıntı zaman zaman art niyeli insanların olması... Durakta beni gördükleri zaman, konuşmasa bile yadırgayıcı bakışlar... Bazı işler erkek işidir algısını yıkmak istiyorum. Gücümün yettiği her işi yaparım. Kadınlar için sınır yok, istedikten sonra her şeyi yaparlar. Dünya Emekçi Kadınlar Günü yaklaşıyor. Buradan kendi parasını kazanan, evine, çocuklarına destek olan bir kadın olarak, her sektörde çalışmak isteyene iş var diyorum.

“Makyajımdan ödün vermem”

20 yıldır oto kurtarıcılığı yapıyorum. Önceden eşimle çalışırdık ama o rahatsızlanıp daha arka plana geçti. Sigorta şirketleri aracılığıyla bir arıza veya kaza durumunda bize yönlendirilen araçlara gidiyoruz. İşimin mesai kavramı yok. Arkadaşlarımızla paslaşarak, gece de olsa işlere gidiyorum. Kadın olduğum için bazen beni gördüklerinde şaşıranlar oluyor. Bizim işin en zor yanı yağışlı hava ve yoğun trafik. Eve gittiğimde kolumun uyuştuğunu, ağrılarımın olduğunu hissediyorum. Bir de kir, yağ, toz, toprak... Ama her sabah makyajımı da yapıyorum, kırmızı ojemi de sürüyorum. Kendimi iyi hissetmek adına kadınlığımdan ödün vermiyorum. Çalışan, evine ekmek götüren bir kadın olarak, evinde oturan kadınlara “emeğin”, “emekçi olmanın” gururunu yaşamalarını öneriyorum. Boş durmayın, çalışmak isteyen herkese iş vardır. İki kızımı okutmanın verdiği mutluluk, hiçbir şeyde yok.

“Hayata bakışım değişti”

39 yaşındayım, üç kızım var, bekar bir anneyim. 15 yıldır çalışıyorum. 6 yıldır da Diyarbakır’daki Kadın Semt Pazarı’ndayım. Çalışmak hayata bakışımı değiştirdi. Özellikle bu pazarda kadının gücünün farkına vardım. 50 kiloyum, 30 kiloluk kasalar kaldırıyorum ama her kaldırdığımda o ağırlıkla beraber özgüvenim artıyor. Sabahları 05.30’da kalkıyorum, hale gittiğimde saat 06.00 oluyor. Daha her yer karanlık. Ürünlerimi yükleyip pazara getirip tezgahımı açıyorum. Akşam 19.00’da eve gidiyorum. İşimde beni en çok zorlayan şey nakliye sorunu. Kendime ait bir aracım olsun istiyorum, o zaman hale gidiş saatlerimi kendim belirleyebilirim. En büyük hayalim benim yaşadıklarımı yaşayan, şiddet gören kadınlara ulaşabilecek bir kurum kurmak. Kurumların müdahalesinden önce erkeklerin bizi anlaması lazım. Bizi bir sınırın içine sıkıştırmamaları lazım. Kadının iradesini, gücünü ve mücadelesini anlamaları lazım. Bana göre 8 Mart, kadının emeğine, mücadelesine, varoluşuna saygı duymak demek. Benim emeğime saygı duyacaksın diyebilmeli kadın, haklarını savunmalı.

“Yazım, kışım yok”

Karı-koca, 30 yıldır simitçilik yapıyoruz. Her gün sabah en geç 05.00’de evden çıkıyor, simitleri alıyor tezgahımı açıyorum. Yazım yok kışım yok, tüm gün ayaktayım. En büyük sorun hava koşulları oluyor. Kışın özellikle çok zor oluyor. Bir de simidin iadesi yok, satılsa da satılmasa da ödemek zorundasın. Her şeye karşın çalışmak zorundayım. Çalıştığım için de güçlüyüm. Kocasının eline bakan bir kadın değilim. İki çocuğumu da üniversiteden mezun ettim. Kimseye muhtaç olmadım. Kadınlara da evde durmamalarını söylemek istiyorum. Emekçi Kadınlar Günü geliyor, bunun gururunu yaşamak hepimizin hakkı. İster simit sat, ister ev işine git, ister markette çalış. Yeter ki, evde durmayın, kendinizi ezdirmeyin.

“İş olsun yeter”

44 yaşındayım, evliyim. İki oğlum var. Taksim Meydanı’nda çiçekçilik yaparak çocuklarımı okutmaya çalışıyorum. Çalışmaya 12 yaşında başladım. 15 senedir de bu meydanda çiçek satıyorum. Sigortam yok. Çalışma koşullarının düzelmesiyle ilgili bir beklentim de yok. Çalıştığım yerden memnunum, kazancı biraz daha fazla olsa iyi olurdu ama buna da şükür. 8 Mart’ta iş olsun ben iş yapayım yeter bana!