Frankenştayn gökdelen

Frankenştayn gökdelen
Dikkat!!! Testus bir sınav değil... "Çoktan seçmeli testölerle "gırgır" geçmeyi amaçlamakta... Testustaki şıklardan biri mutlaka doğru yanıt ve doğru olanı bazen şıkların en komiği... Yanıtlar her testusun altında, göz ucunda... Ezcümle, en iyi sınav testustan beter...
Testus Göğü delmeyinus / AHMET TURHAN ALTINER

Frankenştayn canavarını dünyaya musallat eden genç Mary, "Hükümetin en hayırlısı bile başa beladır" cümlesiyle tanınan İngiliz anarşist düşünür William Godwin’in kızıydı. 15 yaşındayken romantik şairlerden Shelley’e kaçan, sonra Mary Wollstonecraft Shelley adıyla tanınacak bu kız on dokuzuncu yüzyılın başında çok çarpıcı bir kitap yazacaktı: Frankenstein! Kitabın kahramanı bir "android", insan eliyle üretilmiş bir "insan-canavar". Temsil ettiği şey ise insanın üretmiş olduğu fabrikalar. İnsan makineyi yarattı, makine insanı yiyecek.
Mary Shelley canavarlığın bam teline basmamış mıydı? Zaten canavarları insanlar yaratmamış mıydı?
Keşke insan zihninin yarattığı bütün canavarlar için aynı şey söylenebilse. Oysa öyle canavarlar var ki, insan zihninden kaynaklanıyor ama pekala da gerçek yaşamda var olabiliyor. 19. yüzyıl sonunda endüstri patlamasının kazanımlarıyla önce asansörü icat ederek göğe doğru alabildiğince yükselmeyi seçen kapitalistlerin idolü gökdelen hakkında, mimar Le Corbusier bir kitap yazmıştı. "Kuleler arasında en az 500 metre bırakılmalıdır ki kurtarma amacıyla helikopterler aralarına girebilsin" demişti. Gökdelene cevaz verilir mi? Kurda kuzu emanet edilir mi? 11 Eylül 2001 New York faciasının neticesinde, 500 metre ne kelime, dirsek dirseğe inşa edilmiş, temelleri adeta birbirlerine karışmış gökdelenlerin bugün düştükleri durum dehşet verici. Çok ciddi ve ödüllü www.skyscrapers.com internet sitesinde 18 Eylül itibariyle beş kulenin yerle bir, üç gökdelenin kısmen göçmüş, 10 gökdelenin de ağır hasarlı olduğu belirtiliyor. Ezcümle, dünyanın iki en müthiş canavarı kendilerini önce kitaplarda üretti, kabul ettirdi. Frankenstein sinemaya, televizyona ve resimli romanlara atladı. Herhangi birimiz oldu. Gökdelen ise kurgusal olarak değil, bizzat demirden, çimentodan, çelikten mamul olarak kentlerin göbeğini seçti. Amerika gibi tarihsiz ama çok talihli ülkeler, tarihsel siluetlere sahip olmadıklarından ve siluetsiz de kalamadıklarından zahir, bu canavarlardan devasa hırslarının kubbelerini yaratmadılar mı? İşte New York, Chicago... Artık onlarınki gökdelenler tarihidir. Bizimki ise... New York New York hayalleriyle, binlerce yıllık geçmişin titreşimlerinden oluşmuş erguvani siluetin önüne gökdelenden perde çekmekteyiz. Sorgulanmışı bile sormadan, anlamadan... Son on yıldır ne zaman İstanbul’da Zincirlikuyu’dan Levent’e girsem, Malezya-Türkiye modeli "manhattanizasyon"un soğuk ürküsünü ensemde dehşetle hissederim. Bu ülkede bir mimar ve kent plancısı olmanın şaşkın sorumluluğuyla. Yeri geldi, buyur ola Frankenstein gökdelenler testusuna bu kez de...

1- 11 Eylül faciası ilk değil. Bundan 56 yıl önce bir askeri uçak o zamanın en yüksek gökdelenine çarpmıştı. Kazada 14 kişinin öldüğü gökdelen bugün tam 71 yaşında, kendisinden sonra New York’ta ve Chicago’da daha uzun bir iki gökdelen yapıldı ama hiçbiri onun ününe ulaşamadı. Yüksekliği sokak seviyesinden tam 380 metre. Toplam hacmi bir milyon metre küp. Tam 102 kattan oluşuyor. 7 grup halinde 58 asansörden oluşan dolaşım sistemiyle bu canavarın içinde dakikada tam 2 bin 500 kişi hareket edebiliyor. Canavarın yüzeyinde tam 6 bin 400 adet pencere var. Çok da "değerli" bir canavar bu... Adı?
a. Empire State Binası
b. New York Giants
c. Gotham Plaza
d. Noble Eagle’s Nest (Asil Kartal Yuvası)

2- 1885’te "gökdelen"in doğum yeri neresi?
a. Manhattan
b. Chicago
c. San Francisco
d. Pisa

3- 1885’ten 1931’de inşa edilen Empire State Binası’na kadar dünyanın en yüksek binası hangisiydi?
a. Hürriyet Heykeli
b. Pisa kulesi
c. Eyfel Kulesi
d. Galata kulesi

4- "Manhattan Projesi" neyin projesidir?
a. Gökdelenleri sevdirme projesi
b. New York’ta İkinci Dünya Savaşı sırasında atom bombası üretmek için geliştirilen proje
c. Her büyük şehirde gökdelenlerden oluşan bir bölge oluşturma projesi, İstanbul’da "Levent-Maslak hattı gökdelenistanı" gibi
d. Bu proje yeni başlayacak.

5- Gökdelenler şehri Manhattan’ı kim keşfetmişti?
a. ABD’li Laz müteahhitler
b. Hollandalılar
c. Amerikalı yerliler, nam-ı diğer Kızılderililer
d. Giovanni da Verrazano

6- 11 Eylül 2001’e kadar New York’ta kaç gökdelen vardı?
a. 88
b. 100
c. 140
d. 207

7- Hollywood gökdelenlere bayılır... "Die Hard (Zor Ölüm)" filminde "süperpolis" John McClane rolündeki Bruce Willis’in rehine tutulduğu gökdelenin adı ne?
a. Godzilla
b. Chrysler
c. Mr. Clean
d. Nakatomi

8- New York’ta yerle bir olan Dünya Ticaret Merkezi ikiz kuleleri dünyanın en yüksek binaları mıydı? Bu konuda rivayet muhtelif. En yüksek noktanın antenin ucu olduğu görüşünü benimserseniz en yüksek gökdelenin 1. Dünya Ticaret Merkezi olduğunu iddia edebilirsiniz. Kaç metreydi acep?
a. 527 metre
b. 602 metre
c. 555 metre
d. Hiçbiri

9- 452 metreyle yapı yüksekliği açısından en yüksek gökdelen mimar Cesar Pelli tarafından tasarlanmış. Adı Petrona kuleleri. Nerede, kestirebilecek misiniz?..
a. Mersin’de
b. Malezya’da Kuala Lumpur’da
c. San Francisco’da
d. Bağdat’ta

10- New York’ta iki gökdelen kulesinin çok kısa sürede yerle bir olması herkesi dehşete düşürdü. Dünya Ticaret Merkezi kulelerinin yıkımlarının asıl nedeni, yangınların çelik iskeletin taşıma gücünü yok etmesinden kaynaklanıyor. Alevlerle yumuşayan çelik iskelet kendini koyverip yıkılıyor. Peki, yangında aşağıdaki malzemelerden hangisi önce yıkılır?
a. Ahşap
b. Beton
c. Çelik
d. Hiçbiri

11- İnşaat mühendisi dostum İlhan Durusoy’un tespitine göre... 11 Eylül 2001 sabahı Manhattan’da Dünya Ticaret Merkezi kulelerinden kuzeydekine saldırı 08.46’da gerçekleşti. Bu darbeden 18 dakika sonra saat 09.04’te sonra ikinci uçak güneydeki kuleye çarptı. İkinci çarpılan güney kule saat 09.59’da, ilk çarpılan kuzey kule daha sonra, 10.28’de çöktü. Niye sonra vurulan başta çöktü, kestirebilecek misiniz?
a. Darptan değil, yangından. İkinci uçak güney kuleye büyük bir patlamayla çarptı. Güney kulenin yapısal sistemi daha önce eridi.
b. Birinci uçak yüksekten vurdu. İkinci uçak belden aşağıya çalıştı!
c. Kulelerin müteahhitleri farklıydı.
d. Hiçbiri

12- Gazetelere göre, Türkiye’nin en yüksek gökdelenlerinin statik projesini yapan inşaat mühendisi İrfan Balioğlu uçak çarpmasının Türkiye’deki gökdelenleri neden yıkamayacağını söylüyormuş?
a. Yüksek katlı binalar yapılırken yatay yüklere karşı da projelendirilir. Deprem sırasında yapıya gelen deprem kuvvetleri öylesine büyüktür ki çarpan uçağın binaya uyguladığı yük bunun yanında çok küçük kalır. Dolayısıyla depreme göre projelendirilmiş olan hiçbir bina bir uçağın çarpmasından yıkılmaz. Sadece uçağın çarptığı bölgede hasar meydana gelir.
b. Türkiye’dekiler kaçak yapıldığından haritalarda zaten yer almazlar.
c. Türkiye’deki binaları Allah korur.
d. Hepsi

Yanıtlar: 1) a, 2) b, 3) c, 4) b, 5) c, 6) c, 7) d, 8) a, 9) b, 10) c, 11) a, 12) a





PAZAR