Göz için geldi, damarları değiştirildi

izah dergisi Gırgır’ın efsanevi karikatüristlerinden Ergün Gündüz göz ameliyatı olup akşamında da taburcu olmayı planlayarak gittiği hastaneden dört kalp damarı değiştirilerek çıktı. Değiştirilmese Gündüz’ün ani bir kalp krizi sonucu hayatını kaybetmesine yol açabilecek damar tıkanıklığı sorununun fark edilmesinin önemini, ameliyatını yapan cerrah Prof. Dr. Ergun Demirsoy’la konuştuk. Şişli Kolan Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi bölüm başkanı olan Demirsoy, kalp hastalıklarının belirtilerine ve korunma yollarına dair sorularımızı da cevapladı.

Ergün Gündüz göz ameliyatı olmak için geldiği hastaneden nasıl damarları değiştirilerek çıktı?

Gündüz aynı günün sonunda evine gitmeyi planlayarak bir göz ameliyatına girmek üzere hastanemize geliyor. Burada küçük bir ameliyat da olsa anestezi bölümü hastayı görür ve risk değerlendirmesi yapar. Anestezi bölümünden uzman Dr. Hakan Canatay, Gündüz’ün EKG’sini görünce hastayı kardiyoloji bölümüne yönlendiriyor. Burada efor testi sonucunda hastaya anjiyo yapma kararı alıyorlar. Anjiyo sonucunda Gündüz’ün kalbini besleyen üç ana damarından birinin tam tıkalı, diğerlerinde de ciddi şekilde darlıklar olduğunu tespit ediyorlar. Hemen ameliyata alıyoruz.

“Şu anda gayet sağlıklı”

Bu olay doktorlar arası etkin iletişimle bir hastanın hayatının nasıl kurtulabileceğini de gösteriyor değil mi?

Aynen öyle, bu olayda anestezi doktorunun çok ciddi bir başarısı var çünkü EKG’den şüpheleniyor ve kardiyolojiye yönlendiriyor. Kardiyolog da ciddiye alıp ek testler uyguluyor. Bu testler sonucunda da damarları tam olarak görüntüleyebilmek adına anjiyo yapmaya karar veriyor. Damar tıkanık mı, değil mi, darsa neresinde darlık var bunların hepsi anjiyo ile görülebilir.

Ergün Gündüz’ün aynı zamanda tip 1 diyabeti varmış. Kalp damarlarındaki tıkanıklığın bu zamana kadar fark edilmemesinde bunun da etkisi olabilir mi?

Olabilir çünkü tip 1 diyabet sinir uçlarını tutan bir hastalıktır. Bu nedenle de şeker hastalarının diğer insanlara göre ağrı eşiği daha yüksektir. Yani bu derece tıkanıklık şeker hastası olmayan birinde olsa, daha önceden hastaneye “Benim ağrım, sızım var” diye gidebilirdi. Gündüz şeker hastası olduğu için ağrı hissetmemiş ve hastaneye kalple ilgili bir sorunla başvurmamış.

Peki göz ameliyatı olmayacak olsaydı veya anestezi doktoru şüphelenmemiş olsaydı ve kalp ameliyatı olmasaydı ne olurdu?

Hani duyuyoruz ya bazen; “Hiç de bir şikayeti yoktu, gayet iyiydi ama aniden kalp krizinden vefat etti” diyorlar. O kişilerden biri olurdu. Üç damarında da çok yaygın tıkanıklık olduğundan ameliyat olmasa başka türlü bir ihtimal mümkün değildi. Artık hastamızın tıkalı damarlarının yerine kalbi besleyecek sağlıklı damarlar yerleştirdik ve şu anda gayet sağlıklı.

En tehlikeli grup

Hastalar erken dönemde hangi belirtilerden şüphelenip size başvurabilir?

Vücudumuzun bütün organları kanla beslendiğinden kalp iyi çalıştığında vücudumuzdaki tüm organlar çok daha iyi çalışıyor. Kalbi besleyen ana damarlar tıkalı olduğunda kalp organlara yeterli oranda kan pompalayamıyor. Bunun sonucunda da hastada eforla gelen, dinlenmekle geçen ağrı oluşuyor. Hastalar genellikle “Dinlenirken iyiyim ama iki kat merdiven çıksam, biraz hızlı yürüsem göğsümde bir ağrı, bir baskı hissi oluyor” der. Bazı hastalar da uyuşma hissinden bahseder. Bunlar tipik olanlardır.

Tipik olmayanların belirtileri nasıl?

Atipik hastalar da mesela “Bazen mide ağrım oluyor” der. Aslında o mide değil kalbin alt yüzündeki damarda olan bir problemden kaynaklanan ağrıdır. Bazen “Sağ kolumda uyuşma oluyor” diyorlar, bu da aslında kalbin sağ tarafındaki ağrıdan kaynaklanabiliyor. Bazı hastalar “Reflüm var” diye geliyor. Atipik olan bu hastalar ancak detaylı muayeneyle anlaşılıyor. Bu hastaların testlerine baktığımızda önceden, haberi bile olmadığı bir kalp krizi geçirdiğini söyleyebiliyoruz. Ayakta kalp krizi geçiren ve bundan haberi olmayan çok hasta var.

Oransal olarak tipikler mi daha çok atipikler mi?

Tipikler, atipiklere göre daha çok ama bir de yüzde 10’luk bir kesim var ki bunlarda damar tıkanıklığına dair hiçbir belirti yok. Bu grup en tehlikelisi çünkü vücut işaret vermiyor ve doktora gidip önlem alamıyorsunuz. Bunların da çoğunluğu Ergün Gündüz gibi şeker hastaları oluyor.

Eforla gelen nefes darlığı varsa dikkat

Günümüzde kalp hastalıkları tüm dünyada birinci ölüm nedeni olmaya devam ediyor. Oysa sağlıklı beslenerek, düzenli egzersiz yaparak, sigaradan uzak durarak bunlardan korunabiliriz. Yılda bir rutin kan testleri ve eforlu EKG yaptırarak da ciddi kalp hastalıkları oluşmadan önlem alabiliriz.

Hastalar bazen “Üçüncü kata kadar bile rahat rahat çıkarken şimdi bir kat çıksam nefes nefese kalıyorum” diye şikayet ediyor. Burada eforla ortaya çıkan bir nefes darlığı var ve bu bizim için kalp kapak sorununun bir işareti olabilir.

Hiçbir şikayeti olmasa da 40 yaşın üzerinde bir erkek veya 45 yaşın üzerinde bir kadın her yıl en az bir kere kalp muayenesi yaptırmalı. Diyabet hastasıysa 35 yaşın üzerinde yılda en az bir kez kontrollerini yaptırmalı. Sağlıklı ve genç kişilerinse beş yılda bir kontrol yaptırmasını tavsiye ediyoruz.