Güneş tutulmasının belgeselini çeken "avcılar"

Ekip tutulmayı, insanların neler yaşadığını görüntüleyip bir de belgesel haline getirecekler. Bugünlerde telefonları hiç susmuyor. "Deprem, tutulma nasıl izlenir"in dışında en çok da haber ajanslarının televizyon kanallarının, fotoğrafçılarının tutulmanın nasıl görüntüleneceği yönündeki sorularını yanıtlıyorlar. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı'nın onayladığı ve TÜBİTAK'ın danışmanlığı yaptığı projenin belgesel sorumlusu Kubilay Akdemir, ekibin nasıl bir araya geldiğini ve neler yaşadıklarını anlattı. Tutulma Avcıları, İzmirli beş gencin hem projesi hem de kendilerine verdikleri isim... İsimlerine bakıp aldanmayın! Onlar avcı değil. 29 Mart'tan önce tam bir ay, tutulmanın en net izleneceği 10 ilde halkı bilinçlendirdiler. Özellikle de herkesin kafasını karıştıran "Depremle güneş tutulması arasında bir bağ var mı? 29 Mart'tan sonra kısa süre içinde deprem olacak mı?" gibi konularda. Ben fotoğraf sanatçısıyım. Atlas dergisi için çekimler yapıyorum. Deniz Güzel, Timuçin Hızal da fotoğraf sanatçısı. Halit Mirahmetoğlu ve şimdi yanımızda olmayan Burcu Parmak ise astronom. Tutulma Avcıları kimlerden oluşuyor? Asıl meslekleriniz nedir? 1999'daki tutulmayı görüntülerken Halit'le tanışmıştım. 2001'de Antartika'da gerçekleşen tutulmayı da izlemek ve görüntülemek için gitmek istedim. Ancak bu kaynak yetersizliğinden olmadı. 4 Aralık 2002'de Güney Afrika'ya gittim. Messine kentinde tam Güneş tutulmasını görüntüledim. Bu çekimler, Atlas dergisinin katkılarıyla gerçekleşti. Orada belgesel fotoğraf dalında da çalışma yaptım. İnsanlar üzerinde ne gibi etkileri, korkuları oluyor bunları tespit ettim. Güneş tutulmasının belgeselini yapmak nereden aklınıza geldi? "Voltran'ı oluşturduk" Korkup ağacın arkasına saklananlar, şenlikler düzenleyen topluluklar vardı. Kimi kutlama yapıyor, eğleniyor, dans ediyor kimi de korku yaşıyordu. Tutulma hattı vahşi yaşamın olduğu noktalarda oldu. Oradaki her kültür farklı tepkiler gösteriyordu. Bunu turistik fırsata dönüştürenler de vardı. Hediyelik eşya satanlar gibi... Görüntü tahmin etmediğim kadar zengindi. "Keşke burada belgesel film yapsaydım" diye düşündüm. Danslar, müzikler, hatta bir gün boyunca su içmeden zıplayan insanlar, tutulma (küsuf) namazı kılanlar... Fotoğraf ile anlatılacak şeyler değildi. Çok pişman oldum. "2006'da Türkiye'deki tutulmayı belgesel yapayım" diye düşündüm. Ne tür tepkiler veriyorlardı? Hazırlık sürecim o günden beri hep devam etti. Halit'le de arada sırada konuşuyorduk. "Güneş tutulmasında ne yapacağız?" diye. Ocak ayında görüştüğümüzde projesinden bahsetti. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı'nın onayladığı Eylem 3 Gençlik Projesi'ni yapmak istiyordu. Projenin bir adı olsun istedik. İkimiz de aynı ismi yani Tutulma Avcıları'nı düşündük. Ekip kurma aşamasında da diğer arkadaşlarla bir araya geldik. Voltran'ı oluşturduk! Nasıl hazırlandınız? Halit Mirahmetoğlu projenin bir ayağı olan Eylem 3 Gençlik Projesi çerçevesinde 10 ilde toplantılar düzenlediklerini, her kentte 20 gencin kendileri adına gözlem yapacağını söylüyor. Tutulma Avcıları ise "o anı" Antalya, Side'den izleyecek Proje 1 Eylül'de başladı. 1999'da halkın tutulmayı nasıl izlemesi gerektiğini bilmediğini gördük, 15-25 yaş arasına bunun eğitimini verelim dedik. 10 ili gezdiğimiz bir ay içinde tutulma provaları yaptık. Bol bol broşür, filtreli gözlük dağıttık. Her kentte 20 genç birer Tutulma Avcısı olarak tutulma sırasında gözlem yapacak. En uzun 3 dakika 44 saniye ile Manavgat'ta olacak. Biz tutulma anında Antalya, Side'deyiz. Yurtdışından projeye katılanlar da var. 22 kişi Polonya'dan gelecek. Astronomi topluluklarından ekipler olacak. Yaklaşık 60 kişi bir arada bulunacağız. 27 Mart ile 3 Nisan arasında bu arkadaşlarla toplantı yapacağız. Güneş tutulması sırasında birden ısı kaybı oluyor. Kuşlar yuvalarına dönmeye kalkıyor. Karıncalar kaçışıyor, böcekler debeleniyor. Çocuklar hatta yetişkinlere ilginç bir tavsiyede de bulunabiliriz. Güneş tutulması yaklaştığında ve hilal şekli belirdiğinde, ışık yere vurduğunda aynı hilal şekillerini yerde, yaprakların üzerinde görebilirsiniz. Tutulma sırasında beyaz bir karton açtığınızda, ışık kartona düştüğünde, tutulma evrelerini kartonun üzerinde görebilirsiniz. Tutulma Avcıları ve tutulma ile ilgili başka bilgiler edinmek isteyenler www.tutulmaavcilari.com adresimize göz atabilirler. Ekip Side'den izleyecek "Bilimsel danışman TÜBİTAK" Tutulmayı nasıl izlemek gerektiği, neler yapmak gerektiği konusunda her ilde konferanslar verdik. Afrika'daki görüntüleri gösterdik. Gezici sergimiz var. Bunların hepsi belgeselde yer alacak. Ancak işin ilginci, ben projeye başladığımda televizyon kanallarını arayıp "Türkiye'de bir Güneş tutulması olacak. Görüntülemek için teknik yardım ister misiniz?" demiştim. Kimse aramamıştı. Şimdi telefonlara yetişemiyorum. "Nasıl çekelim, görüntü alalım?" diye telefon yağmuruna tutuldum. 11 Ağustos 1999'daki görüntüler çok sağlıklı değildi. Tutulmanın birkaç saniye süren aşamaları var. Nerede ne yapmak gerektiğini bilmek gerekiyor. Size en çok neler soruluyor? CNN TÜRK yayın sponsoru. Bilimsel danışman TÜBİTAK. Popüler yayınları Bilim Teknik dergisi yapacak. Canon ekipman sponsoru. Poptronik teleskop ekipmanını, Egeus araç, Gölge Tanıtım arazi aracımızın sponsoru. AB ile eğitim programı ortaklaşa gerçekleşecek. 100 bin avroyu aşkın bir bütçe ile yapıyoruz. Belgesel nerede yayınlanacak? Projeye kimler destek oluyor? 2008'de Rusya'dan geçen bir tutulma hattı olacak. Onu izleyeceğiz. Sırada ne var? Tokat korkuyor, Ordu heyecanlı Antalya'dan Ordu'ya kadar bir hat var. Bu hatta tam tutulma gerçekleşecek. Bu bölgede Afrika'da yaptığım projenin aynısını yapıyoruz. Fotoğrafın yanında belgesel film çekiyoruz. En üzücü tarafı Türkiye'de 54 yıl içinde bir daha gerçekleşmeyecek olması. İşte bu yüzden belgesel Türkiye'yi tanıtmak için iyi bir fırsat. NASA'dan bile ekip geliyor. En çok Japonlar ilgi gösteriyor. Antalya'daki oteller hemen hemen doldu. Her ilde farklı tepkiler, çalışmalar var. Konya'da farklı, Ordu'da, Tokat'ta farklı etkileri var. Antalya'da turistik amaçlı etkinlikler yapılıyor. Tokat'ta deprem korkusu çok yoğun. Deprem korkusu yüzünden taşınmak, tayin yaptırmak isteyenler var. Bunun için eğlence, etkinlik olmayacak. Kent yöneticileri olur da bir deprem yaşanır, tepki çekerler endişesinde. Ama Ordu'da köydeki çocuklar bile heyecanla bekliyorlar. Bir barda, "Tutulmayı bizimle izleyin, her ay bir bira bizden" kampanyası yapılmış. Hediyelik eşya, tişört hazırlayan şehirler de var. Bu tepkiler, hazırlıklar kent yöneticilerinin bilinçlendirmesiyle ilgili. Bir aydır tutulma hattındasınız... Türkiye'de neler gözlemlediniz? Gözlüğünüz yok diye telaşlanmanıza gerek yok. 28 Mart Salı günü Milliyet gazetesi alanlara Güneş tutulmasını izleme gözlüğü bedava verilecek. İzmirliler bugün İzmir merkezli iç hat uçuşlarına başlayan Sun Express'in tarifeli seferleriyle NASA tarafından Güneş tutulmasını izlemek üzere dünyanın en uygun mekanı ilan edilen Antalya'ya uçabilir. Antalya'daki Hillside Su Otel tutulmaya tanık olmak isteyen misafirleri için bir paket hazırladı. Tutulmanın bedensel ve ruhsal etkileri ile astrolojik ve astronomik öneminin anlatılacağı programlara bu doğa olayını kutlamak için düzenlenen "Total Solar Party" ve iki gün konaklama da dahil. Tutulmayı Anadolu'da ilk devleti kuran Hatti ülkesinin başkenti Hattuşa'da izlemek de mümkün. 29 Mart Çarşamba günü 07.00'de Ankara Adnan Ötüken Kütüphanesi'nden hareketle başlayacak gezide, önce Yazılıkaya açık hava tapınağındaki rölyefler gezilecek, ardından Güneş tutulması izlenecek. Hattuşa ve Alacahöyük gezilerinden sonra Ankara'ya hareket edilecek. Günübirlik gezinin bedeli 45 YTL. Ayrıntılı bilgi için tel: (0312) 430 18 66. Gözlüğünüz Milliyet'ten