“Hele 19 Temmuz bir gelsin de...”

Sigara yasağı 19 Temmuz’da yürürlüğe giriyor. Yasaya göre tüm kapalı mekanlarda tütün ve tütün mamüllerinin kullanımı yasak. “En az iki duvarı kapalı ve tavanı olan herhangi bir yer” ise kapalı alan kapsamına giriyor. Bir hesap da şöyle: Ön, arka, sağ ve solunuzu dört cephe olarak sayın, yukarıyı beşinci cephe olarak ekleyin. Bu beş cepheden üçü kapalıysa, orası kapalı alan sayılıyor.
Şu sıralarda pek çok işletmeci bu ifadeyi baz alarak mekanının bahçesinde özel bir alan açma hazırlığı yapıyor. Oysa, yine kanunda kafe, restoran ve eğlence kulüplerine ait hiçbir noktada sigara içilemeyeceğine dair bir ifade yer alıyor; bahçe, balkon, teras, avlular buna dahil. Yani bu hazırlıkların boş yere olma ihtimali var.
Peki nerelerde içilebilecek? Sadece kapının önünde, ayakta.
Mekan sahipleri sigara yasağının işlerini ciddi şekilde etkileyeceğinde neredeyse hemfikir; esneklik sağlanması gerektiğini söylüyorlar. Ayrıca yasanın detaylarının yeterince duyurulmadığı, özellikle denetim konusunda belirsizlik olduğu fikri de yaygın. Çoğu aynı cümleyle bitiriyor görüşlerini:
“19 Temmuz bir gelsin de...”


“Adam cezamı öderim derse kavga mı edeceğim?”
Nevzat Ataray (Otto’nun ortaklarından)
- Alternatif oluşturulmalı. Belli bir saatten sonra serbest bırakılabilir. Yemek saaatinde yasaklanır, gece bara kalacak olanlar sigaralarını içerler. Kapı önünde serbest olması lazım. Ya da İspanya’daki gibi bazı mekanlar sigaralı, bazıları sigarasız olabilir.
- İşin sağlık boyutu tabii önemli ama ticari boyutu da düşünülmeli. Avrupa’da da yasak başladıktan sonra 5-6 ay işler düşmüş. İşler düşünce eleman çıkarmak zorunda kalacaksınız.
- Ceza olarak müşteri 60-70 TL ödeyecek, biz 5 bin TL. Adam “Cezamı öder içerim sigaramı” derse kavga mı edeceğim onunla? Türkiye’de yaşıyoruz, kaç kişiye zorla uygulatabilirsiniz?


“İyi bir konser izlemek için birkaç saatliğine uyum gösterebilirler”
Mehmet Uluğ (Babylon Yönetim Kurulu Başkanı)
-Toplu alanlarda yasaklanması yararlı olacak.
-Babylon İstanbul’u yeni sezonda içinde sigara içilmesine izin verilmeyen bir mekan olarak işletmeye devam edeceğiz. Babylon Alaçatı çok farklı. Burada yasanın öngördüğü paralelde uygun alanları oluşturmak konusunda bir sorunumuz olmayacak.
-Sunduğumuz ana malzeme kaliteli müzik. Müşterilerin gerçekten iyi bir konseri izlemek için rahatlıkla birkaç saatliğine bize uyum gösterebileceklerine inanıyorum.


“18 Temmuz akşamı bütün sigara tablaları kalkacak”
Sinan Özoral (Topaz İşletme Müdürü)
-Sağlıkla ilgili olduğu için yasağı olumlu karşılıyorum. Buna tamamıyla uyacağız. Bütün önlemlerimizi aldık. 18 Temmuz akşamı bütün sigara tablaları kalkıyor, gerekli uyarı levhaları asılıyor. Bütün personelimizi eğitimden geçirdik. Dışarıda, girişte hoş bir sigara içme alanı yarattık. Kışın da bu alanı ısıtacağız. Konforlu bir ortamda misafirlerimizi ağırlayacağız çünkü onların da hakkı var sigara içmeye. Biz insanlarla karşı karşıya geleceğiz büyük ihtimalle ama kimseyi kırmadan ikna etmeye çalışacağız.
-İşler ciddi anlamda etkilenecek ama bir geçiş dönemi olacak. Denetlemenin Sağlık Bakanlığı’nın kontrolünde olacağı söyleniyor ama böyle bir kadro var mı, eğitildi mi bilmiyoruz. İnsanların otokontrollerini yapmaları gerekiyor, devlete yardım edeceğiz. Ama gereken önemi vermeyen firmalar olursa elbette haksız rekabet doğacak. 


“Arka sokaklarda uyuşturucu kullananları engellesinler”
Ümit Ünal (Nargileci / Tophane)
-Bir tebligat gelmedi ama dışarıda içilecek, dükkanın içinde içilmeyecek galiba. Yaz yağmurları olduğunda ben müşterimi içeri alıp sonra tekrar dışarı mı çıkaracağım? Aylık 2800 TL kira ödüyorum, 3 ayda 3800 lira KDV ödemişim. Buna güvenip kredi çektim, ev aldım. Benim bütün çalışmam boşa gidecek.
-Türkiye’de bir sürü nargile salonu var. Nasıl yetişecekler hepsine?
Beyoğlu’nda arka sokaklarda uyuşturucu kullanılıyor. Onları engellesinler güçleri yetiyorsa.
-Bazı milletvekilleri “Güzel bir havalandırma sistemi olursa ya da büyük bir yerde bir kısım sigaraya ayrılırsa yasa esnetilebilir” diyorlarmış. Hiçbir şey belli değil hâlâ. 19 Temmuz’da ne olur bilemiyorum.


“Üçüncü sayfa haberleri artar”
Orhan Sarıdikme (Kafe sahibi / Ortaköy)
-Sigara yasağı doğru bir hareket. Bizim gibi beş cephenin üçü açıksa şimdilik sorun yok. Kış gelince sigara içmek isteyeni dışarı çıkaracağız.
-Henüz belediyelerde görevli zabıtalar bile yasanın nasıl uygulanacağını tam olarak bilmiyorlar.
-Ben hiç sigara içmedim ama geçen aylarda yaptırdığım bir check-up sonucu ciğerlerimde duman çıktı. Yasak da bunun için var zaten. Ama sigara içen insan da düşünülmeli. Ayrı alanlar yapılabilir onlar için. Çünkü işin psikolojik boyutu da var. Önümüzdeki aylarda üçüncü sayfa haberlerinde artış olacaktır mutlaka.

“Mecburen uyacağız; cezalar çok yüksek”
Kenan Kılıç (Bar sahibi / Uçurtma Türkü Bar)
-İnsanlar buraya eğlenmeye geliyor. Sigara içmek için dışarı çıkacaklar, eğlenceleri bölünecek. Alkolden en yüksek vergiyi biz ödüyoruz. Bir de böyle yasaklarla esnafı daha da zor durumda bırakacaklar.
-Mecbur uyacağız yasağa. Cezalar çok yüksek olduğundan hiçbir esnaf kolay kolay göze almaz o riski. Toplu olarak biraz ses çıkarılsa yasa esneyebilir belki.

“12 binin üzerindeki mekanı denetlemek için formülleri vardır”
Yıldırım Kılınç (Yakup2 Meyhanesi Şefi)
-Halka yararlı olacağı için  destekliyoruz. Bizi tabii ki etkileyecek. Sigara, sohbet, alkol ve Yakup2 ayrılmaz bir dörtlü. İlk etapta çok ciddi bir bocalama olacak.
-Bahçede üstü açık bir yer hazırlıyoruz. Son ana kadar bekliyoruz. Bir ruhsat çıkarırlar ya da havayı temizleyecek bir cihazla bu sorun çözülür diye umut ediyoruz.
-Taksim’den Tünel’e kadar 12 binin üzerinde mekan var. Hepsini denetlemek için formülleri vardır mutlaka. Yumuşak davranmayacak, işin ciddiyetini göstereceklerdir.

“Denetleme sırasında fırsatçılara gün doğacak, rüşvet artabilir”
Recep Ak (Kahveci / Güneşli)
-Yasak iyi ama bar, pavyon, diskotek gibi yerler bunun dışına çıkarılmalı. Buraya insanlar stres atmaya geliyor. İki el kağıt oynayıp sigarasını içmek isteyecek, bunu yasaklıyorlar şimdi.
-Büyük yerleri denetlemeye cesaret edemeyip bize gelecekler. Denetleme sırasında bazı fırsatçılara gün doğacak. Rüşvet artacak büyük ihtimalle. Burada biri bana kızıp inadına sigara yaksa olan yine bana olacak.
-Esnaf dernekleri neden sessiz, biz niye onca aidat ödüyoruz? 

“Müşterilerimizin tepkisini engellemek kolay olmayacak” 
Çiler Geçici (Beyoğlu Hayal Kahvesi Etkinlik Koordinatörü)
-Sigarayı savunmak mümkün değil. Ama 18 yaşın üstünde insanlar için sigara içme yasağına alternatif sunulmamış olmasını doğru bulmuyoruz. Nasıl ki kanunlarımızda alkollü içki satışı ve tüketimi belli kurallara bağlanmışsa, eğlence sektöründe sigara kullanımına da olanak sağlanmalı.
-Sigara kullanımına izin vermeyeceğiz. Fakat müşterilerimizin tepkisini engellemek için nasıl bir sistem oluşturacağımıza karar vermedik. Çözüm kolay olmayacak.
-Sektörde ön planda olan mekanların denetim açısından daha büyük sıkıntı yaşayacağını düşünüyoruz. 

“Mekanımızın iç alanlarında zaten sigara içilmesine izin verilmiyor”
Can İkinci (Starbucks Coffee Genel Müdürü)
-Kahvelerimizin tazeliğini ve aromasını korumak için mağazalarımızda kahvelerin bulunduğu iç alanda zaten sigara içilmesine izin verilmiyor. Açık alanlarımızda ise misafirlerimiz için sigara içebilecekleri alanlar yaratmaya çalıştık. l Yasağın bize getirdiği ek bir değişiklik söz konusu olmayacak. Misafirlerimizin kış aylarında da daha rahat oturmalarını sağlayabilmek amacı ile ısıtıcılarımız mevcut.
-Haksız rekabetin önlenebilmesi için tüm mekanlarda denetimin tam ve aksamadan yapılması çok önemli. n

Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi Dönem Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı’nın 31 Mayıs Sigarasız Dünya Günü’nde Milliyet’ten Ayşegül Aydoğan Atakan’a anlattıkları...

-Kanun çok net. Kapalı alanların hepsinde sigara yasak. Kapalı alan tarifi de şu şekilde yapılmış; en az iki duvarı kapalı ve tavanı olan herhangi bir yer, kapalı alan kapsamına giriyor. Böyle bir durumda otobüs durakları dahi kapalı alan.
-Yapılan araştırmalara göre endüstrinin kârı aynı kalıyor hatta artıyor.  Sigara içen 22 milyon kişi var Türkiye’de. İçmeyen 50 milyon kişi var. Tüm dünyada sigara firmaları, ikram endüstrisini kârlılığın azalacağı korkusuyla harekete geçiriyor. Halbuki daha çok insan sigara içmiyor ve bu kişiler yasakla birlikte restoranlara gidebilecekler.
-Sigara dumanının olumsuz etkisini gideren hiçbir teknolojik araç yok. Böyle bir havalandırma sistemi olduğu iddiasıyla çeşitli firmalar ortaya çıkmış ama bunların da bir sigara firmasıyla bağlantısı olduğu düşünülüyor.


Kanun ne diyor?
Tütün ürünlerinin zararlarının önlenmesi ve kontrolü hakkında 4207 sayılı kanundan bazı maddeler:

1. Tütün ürünleri; 
a) Kamu hizmet binalarının kapalı alanlarında,
b) Koridorları dahil olmak üzere her türlü eğitim, sağlık, üretim, ticaret, sosyal, kültürel, spor, eğlence ve benzeri amaçlı özel hukuk kişilerine ait olan ve birden çok kişinin girebileceği (ikamete mahsus konutlar hariç) binaların kapalı alanlarında, 
c) Taksi hizmeti verenler dahil olmak üzere karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu toplu taşıma araçlarında, 
ç) Okul öncesi eğitim kurumlarının, dershaneler, özel eğitim ve öğretim kurumları dahil olmak üzere ilk ve orta öğrenim kurumlarının, kültür ve sosyal hizmet binalarının kapalı ve açık alanlarında, 
d) Özel hukuk kişilerine ait olan lokantalar ile kahvehane, kafeterya, birahane gibi eğlence hizmeti verilen işletmelerde
tüketilemez. 
(...)
4. Açık havada yapılan her türlü spor, kültür, sanat ve eğlence faaliyetlerinin yapıldığı yerler ile bunların seyir yerlerinde tütün ürünleri kullanılamaz. Ancak bu tesislerde, tütün ürünlerinin tüketilmesine mahsus alanlar oluşturulabilir.