Herkes brokoli ile zayıflayamaz

Günümüzde artık her şey kişiye özel. Tedaviler, ilaçlar, diyetler... Yani "Kalbi korumak için her gün bir Aspirin şart" ya da "Zayıflamak için bol sebze yiyin" diye bir şey yok. Özellikle de beslenme konusunda "kişiye özel muamele" çok önemli. Çünkü örneğin brokoli çok yararlı bir sebze olsa da, bazı insanların bünyesi bunu kaldırmıyor. Ya da Ayşe makarnayla zayıflarken, Fatma kilo alabiliyor. Bireysel Sağlık Yönetimi Uzmanı ve Aile Hekimi Dr. Banu Özmen, bu farklılıkların genlerle ilgili olduğunu söylüyor. Nasıl beslenerek ideal kilonuza ulaşabileceğinizi, hangi hastalıklara yatkın olduğunuzu ya da hangi ilaçların sizde işe yaradığını öğrenmek içinse genetik testlerden geçmeniz gerekli. Çok doğru. Brokolinin herkese yararı dokunmayabilir. Bize başvuran kişilere özel sağlık hizmeti hazırlıyorum. Öncelikle bir kan ya da tükürük örneği ile genetik yapınızı ortaya çıkararak hangi hastalıklara yatkın olduğunuzu anlıyoruz. Sizi neye karşı koruyacağımı, hangi ilaçları yazıp hangilerini yazmamam gerektiğini tespit ediyorum. Kilo vermek ya da kilonuzu korumak için neyi yiyip yemeyeceğinizi de söylüyoruz. Zayıflamak için brokoliye çok güveniyorduk. Şimdi içimize "Bana bir yararı var mı?" kuşkusu düşürdünüz. Evet. Herhangi bir hastalığa yatkınlığınız varsa size ona göre bir beslenme programı çiziyoruz. Hangi gıdalara karşı reaksiyon gösterdiğinizi tespit etmek içinse gıda intolerans testi yapıyoruz. Burada etlerden çay-kahveye kadar 267 gıdaya tek tek bakıyoruz. Kişinin duyarlı olduğu besini mönüden ya tamamen çıkarıyoruz ya da belli oranlarda veriyoruz. "Sen pırasa ye, sen yeme" mi diyorsunuz? "Türkler glutene duyarlı" Günümüz tıbbında genellemeler yok artık. Genetik yapınıza uygun beslenmelisiniz. Diyet reçetelerine göre değil... Doğru beslendiğinizde hem hastalıkları önlüyor hem de fazla kilolardan kurtuluyorsunuz. "Günde bir avuç fındık iyi gelir" diye bir şey söyleyemeyiz yani artık... Evet. Bu şekilde verilen kilolar geri alınmıyor. Sadece kilo vermek için değil, kiloyu korumak ya da kilo almak için de bu testlerden yararlanılabilir. Genetik testle kalıcı zayıflık da mümkün o zaman. Glutene, yani buğdayın içindeki bir proteine duyarlı. Türkler hangi besinlere duyarlı mesela? Evet. Diyetisyenler mesela sabah-öğlen-akşam, yemeklerin yanında bir dilim ekmek veriyor. Ama sizde glutene duyarlılık varsa, o bir dilim ekmekle metabolizmanızı beter edersiniz, zayıflamanıza imkan olmaz. Türkler bir de süt, süt ürünleri, maya ve yumurtaya da duyarlı. Ama biz çok ekmek yiyoruz. En çok hastalanma ve ölüme neden olan genlere bakılıyor. İlk olarak damar sertliğine neden olan genler inceleniyor. Kalp krizi, alzheimer, parkinson, damar tıkanıklığı, diyabet, obezite, kemik erimesi ve yüksek tansiyona yatkınlık olup olmadığına ya da kişinin üreme yeteneğine bakıyoruz. Buna göre de kimin nasıl besleneceğine ve hangi ilacı kullanacağına karar veriyoruz. Test hastalıklar açısından nasıl bir yol gösteriyor? "Bu testler işe eleman alırken de kullanılıyor" 18 yaşından itibaren herkes yaptırabilir. Her şeye baktırmanız şart değil. Ancak kansere olan yatkınlığınızı belirleyen genlere baktırmak şart. Özellikle de bağırsak, akciğer, meme, prostat, mide ve mesane kanserine olan yatkınlık tespit edilmeli. Ayrıca damar ve kalp sağlığına da bakılmalı. Testler hangi sporların size uygun olduğu, ne kadar atak ve heyecanlı olduğunuz hakkında da bilgi veriyor. Bu testler Almanya'da futbolcularda ve işe eleman alırken sık kullanılıyor. Testleri herkes yaptırmalı mı? Aynen öyle. Futbolcuların genetik yapısına göre maçta görev alacağı pozisyon belirleniyor çünkü. Adam genetik yapı olarak sakin ve yavaşsa ondan zaten golcü olmaz. İnsan kaynakları da istediği elemanı bulmak için genetik test yapıyor. İstediği özelliklere sahip olan ya da yatkın olan kişileri belirleyip ona göre yetiştiriyorlar. Test kişinin strese ne kadar yatkın olduğunu gösteriyor mesela. Gol atmak da mı genetik yani? "Aileye bakmak yeterli değil" Kesinlikle. Bazı insanlar Aspirin kullanabilir, bazıları kullanamaz. Herkese kalp krizi geçirecekmiş ya da kanser olacakmış gibi davranmak yanlış. Kalbi korumak için herkesin günde bir Aspirin alması doğru değil o zaman... Kesinlikle. Aileye bakmak yeterli değil. Herkesi bir birey olarak ayrı ayrı incelemek lazım. Anneden 23, babadan 23 kromozom bir araya gelerek 46 kromozomla sizi oluşturuyor. Bu geçiş sırasındaki sorunlar yüzünden, anne-babada olmamasına rağmen, sizde hastalık ortaya çıkarabilir. "Annem kalp hastası değil, bende de çıkmaz" diye rahat etmemek lazım demek. Evet. Dünyanın her yerinde aynı testler uygulanıyor. Biz bu işi bir yıldır yapıyoruz, dünya ise üç yıldır yapıyor. İlk uygulayan ülke ABD. Daha sonra Avrupa ülkelerine yayıldı. Biz Viyana'daki laboratuvarla çalışıyoruz. İnsanların verdikleri kan örneklerini Viyana'ya yolluyoruz, testler orada yapılıyor. Genetik test dünyada da yaygın mı?